Publicystyka - ngo.pl

Przez okres już ponad 9 lat działalności początkowo ROSzEFS-ów (Regionalny Ośrodek Szkoleniowy Europejskiego Funduszu Społecznego), a potem ROEFS-ów (Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego) wspieraliśmy naszych klientów przy ubieganiu się i realizowaniu projektów współfinansowanych z EFS, szkoliliśmy, doradzaliśmy, udzielaliśmy informacji, jak również staraliśmy się wspierać lokalną społeczność poprzez animowanie działań, powoływanie partnerstw. Braliśmy udział i byliśmy świadkami wielu wspaniałych i niesamowitych działań, poznaliśmy wielu interesujących, kreatywnych i aktywnych ludzi, ludzi, którym dobro społeczne leży na sercu.

Ja zostało wyżej napisane jedną z usług ROEFS są działania animacyjne. Działania te głównie realizują animatorzy.

Czym się zajmowali i nadal jeszcze zajmują animatorzy ROEFS?

Animatorzy animują, czyli pobudzają, inspirują lokalną społeczność do działań na rzecz tej właśnie społeczności, pomagają w diagnozowaniu potrzeb i tworzeniu planów działań. Wspierają też lokalne inicjatywy współpracy, pomagają przy przekształcaniu pomysłów w projekty, a także często służą pomocą przy ich realizacji.

Animacja swoim zasięgiem obejmuje więc kilka faz. Począwszy od pobudzenia, inicjowania działań, poprzez wsparcie przy dookreśleniu celów i wyboru drogi do ich realizacji, następnie poprzez wsparcie w realizacji działań, a skończywszy na usamodzielnieniu organizacji/grupy i jej opuszczeniu.

Praca animatora opiera się głównie na współpracy ze środowiskiem, w którym działa. Im lepiej animator zna to środowisko, tym skuteczniejsze jest jego działanie.

Diagnoza środowiska lokalnego to analiza potencjału jak i oczywiście deficytów, tego, czego brakuje, co jest potrzebne. Im lepiej poznamy środowisko, tym skuteczniej będziemy mogli działać, pomagać. Istotnym jest znalezienie w środowisku osób/instytucji, które byłyby chętne do współpracy na rzecz środowiska lokalnego - liderów lokalnych. To oni też są źródłem szerszych informacji o środowisku. Dzięki nim nasze działania są celniejsze. Dzięki nim możemy dotrzeć do szerszego grona odbiorców. Przecież tak naprawdę wkraczając w nowe środowisko jesteśmy kimś całkowicie obcym, kimś, kogo nie znają. Dlaczego więc ktoś miałby nam zaufać? I tu właśnie pomocnym jest lokalny lider, który będzie m.in. naszym łącznikiem ze społecznością lokalną.

Pod pojęciem lidera lokalnego mam na myśli organizację, instytucję, stowarzyszenie, gminę, osobę fizyczną, itp., która ma wpływ na działania lokalne, orientuje się w sytuacji lokalnej, zna potrzeby, problemy, udziela się lokalnie, zna organizacje, grupy itp.

Zakres pracy animatora jest uzależniony od środowiska lokalnego, zdiagnozowanych potrzeb. Grupy, które nie czują potrzeby zmian, nie widzą problemów animator może objąć wsparciem, którego głównym celem jest zainicjowanie, zmobilizowanie, zaktywizowanie. Grupy, które mają plany, pomysły, jednak nie realizują ich animator wspiera poprzez urealnienie pomysłów. Grupy, które działają sprawnie, są wspierane zgodnie z ich potrzebami, potrzeby są dookreślone przez samo środowisko.

Animator w swojej pracy posługuje się wieloma metodami, stosuje różne narzędzia pracy. Jednym z narzędzi, jak mogłabym to określić, pracy animatora w społeczności lokalnej jest partnerstwo lokalne.

Animatorzy ROEFS przez lata swojej pracy starali się powoływać lub pomagali przy powoływaniu partnerstw lokalnych.

A czym zatem jest partnerstwo lokalne, jaka jest jego rola?

Partnerstwo to grupa, podmiot, w skład którego wchodzą partnerzy, którzy, mając wspólny cel, działają, współpracują ze sobą, wymieniając się doświadczeniem, wiedzą, przez co się ubogacają i otwierają się na innych. Partnerstwo to również sposób działania oparty na współpracy.

Z zagadnieniem partnerstwa lokalnego spotykamy się po raz pierwszy w połowie lat 80. XX wieku, w krajach anglosaskich. Partnerstwa stały się wówczas panaceum na występujące w tych krajach problemy społeczno- ekonomiczne, które pojawiły się w związku z restrukturyzacją w gospodarce. Dotychczasowe narzędzia nie zadziałały, więc zaczęto szukać innych. Tymi „innymi” okazały się partnerstwa lokalne. Metoda ta polegała na zaangażowaniu - partycypacji różnych instytucji w rozwiązywaniu problemów i … zadziałała.

Cel powoływania partnerstw w miarę upływu czasu ewaluował. Pierwotnie celem powołania partnerstwa było rozwiązanie konkretnego problemu. Tak skonstruowany cel oznaczał, że po jego osiągnięciu partnerstwo się automatycznie rozwiązywało. Następnie cel został określony jako zdobywanie funduszy pomocowych, przeznaczonych na realizację konkretnych projektów, by w końcu ewaluować do określenia- „promowanie spójności społecznej oraz budowy lokalnej tożsamości wśród członków społeczności lokalnych”. Partnerstwo stało się jedną z kluczowych reguł, które obowiązują przy realizacji działań prorozwojowych wspieranych ze środków UE.

Partnerstwo w związku z różnorodnością form, wieloaspektowością nie posiada jednolitej definicji. W literaturze możemy spotkać ich wiele, np.- „Forum współpracy partnerów, wspólnie realizujących określone działania i wdrażających różnorodne inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej”, „Sposób działania oparty na współpracy lokalnych instytucji, organizacji oraz mieszkańców– jest wielką szansą na zwiększenie obywatelskiej aktywności i na rozwój lokalny”. W opracowaniu „Przez współpracę do sukcesu – Partnerstwo lokalne na rynku pracy”, Warszawa 2007, możemy znaleźć kolejną i moim zdaniem bardzo trafną definicję- „Platforma współpracy pomiędzy różnymi partnerami, którzy wspólnie w sposób systematyczny, trwały i z wykorzystaniem innowacyjnych metod oraz środków planują, projektują, wdrażają i realizują określone działania i inicjatywy, których celem jest rozwój lokalnego środowiska społeczno-gospodarczego i budowa tożsamości lokalnej wśród członków danej społeczności.”

Niemniej jednak to, co charakteryzuje partnerstwo to: współpraca między partnerami, tworzenie się systemu trwałych między nimi więzi, zaangażowanie partnerów z różnych sektorów (bez konieczności uczestniczenia w partnerstwie przedstawicieli wszystkich rodzajów organizacji), chęć realizacji działań na rzecz środowiska lokalnego.

Aby partnerstwo dobrze działało konieczne jest przestrzeganie kilku zasad, m.in. równość wszystkich partnerów wobec siebie, dobrowolność uczestnictwa, budowanie partnerstwa na poziomie lokalnym, wspólne planowanie, podejmowanie decyzji oraz wspólne ich wdrażanie, innowacyjność i kompleksowość podejmowanych działań, zaufanie, otwartość i jawność działań, koncentracja na rzeczywistych problemach społeczności lokalnych.

Dobre partnerstwo ma określone zasady dotyczące swojego funkcjonowania i rekrutowania nowych partnerów, ma wypracowany regulamin/ deklarację współpracy oraz, co bardzo istotne, posiada silnego lidera, który będzie z jednej strony scalał partnerstwo, z drugiej- będzie w stanie sprawnie kierować działaniami przez niego podejmowanymi.

Korzyści z powołania partnerstwa możemy rozpatrywać w dwóch płaszczyznach- korzyści dla partnerów oraz korzyści, jakie niesie dla społeczności lokalnej. W każdym przypadku jest ich wiele. Korzyściami dla partnerów z przynależności do partnerstwa są m.in.: nawiązanie współpracy, wymiana doświadczeń, informacji, efekt synergii, możliwość realizowania wspólnych działań, które nie mogłyby być realizowane w pojedynkę, skuteczność, zwiększone oddziaływanie, poczucie udziału w czymś istotnym.

Z kolei korzyści dla lokalnej społeczności to przede wszystkim fakt, że realizowane działania odpowiadają realnym potrzebom, które nie są dostrzegane z pozycji województwa, kraju, to udział zainteresowanych stron, czyli partycypacja społeczna, lepsze zaabsorbowanie funduszy na rzecz lokalnej społeczności.

Jak widzimy idea partnerstwa niesie za sobą wiele korzyści, zarówno dla partnerów, jak i społeczności lokalnej.

Mimo tego założenie partnerstwa nie jest rzeczą prostą i szybką. Często nawet kilku miesięczna praca animatora nie przynosi efektu w postaci założenia partnerstwa lub też mimo, że partnerstwo powstało nie działa ono sprawnie albo też szybko się rozwiązuje.

Oczywiści jest i wiele wspaniałych przykładów działających partnerstw.

I w tym miejscu chciałabym zachęcić innych animatorów albo samych członków partnerstw o podzielenie się swoimi dobrymi praktykami z zakresu zakładania, powoływania i działania partnerstw lokalnych. Obecna perspektywa, tak jak poprzednia stawia na partnerstwo, na realizowanie działań oddolnych, dlatego też przedstawienie tego, co się udało i jak do tego doszło może pomóc innym, będzie inspiracją dla tych, którzy myślą o realizacji podobnych działań.

Za tydzień opowiem, jak doszło do powstania partnerstwa w Cieszynie, które zostało założone w zeszłym roku.