Publicystyka - ngo.pl

Celem spotkania nie było ukonstytuowanie Rady, ale dyskusja i informacja o funduszach europejskich, dostępnych dla organizacji pozarządowych. Członkowie Rady uzyskają formalne nominacje od Minister Hübner w połowie listopada (relację z poprzedniego spotkania przeczytaj w wiadomościach: Środowiskowa Rada Konsultacyjna ds. Organizacji Pozarządowych – nie przyjęto nominacji).

Spotkanie prowadziła minister Krystyna Gurbiel oraz zaproszone osoby: Monika Janicka, członek Zespołu ds. dotacji w Funduszu Współpracy oraz Michał Kubisz, reprezentujący Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Na spotkaniu poruszono następujące tematy:

1. Procedury uczestnictwa w konkursach w programie Access. Obecny etap rozstrzygania konkursu Access 2000.
2. Programy przewidziane dla organizacji pozarządowych w najbliższej przyszłości.
3. Phare Spójność Społeczno-Gospodarcza (zarządzanie w PARP).

O Accessie
Monika Janicka z Funduszu Współpracy przedstawiła "statystyki" związane z ubieganiem się o środki z programu Access 2000:

• na konkurs Access makroprojekty spłynęły 134 wnioski na łączną kwotę 20,85 mln euro. Do oceny merytorycznej zakwalifikowało się 85 wniosków na łączną kwotę 13,6 mln euro, dofinansowanie uzyskało ok. 20 projektów na kwotę 3 mln euro.
• 
  
• na konkurs Access małe projekty spłynęło 789 projektów na łączną kwotę 28 mln euro, do oceny merytorycznej zakwalifikowało się 475 (łączna kwota 17 mln euro); w trakcie omawiania nie było jeszcze danych, ile wniosków uzyskało dofinansowanie, ale łączna kwota przeznaczona na te projekty nie sięgała 3 mln euro.
• 
  
  Procedury programów i postulaty organizacji
  Osoby uczestniczące w spotkaniu zgłosiły następujące zastrzeżenia i postulaty dotyczące procedury składania wniosków, formalnych wymogów oraz trybu oceny złożonych projektów na konkurs.
  
  
• Zgłoszono postulat, aby sprawdzać na miejscu i w momencie składania wniosku, czy zostały załączone wymagane dokumenty. Postulat wynikał z doświadczenia organizacji, która złożyła wniosek, twierdząc, że dołączyła wymagane dokumenty, a wniosek później został odrzucony z powodu niezałączonych dokumentów (Urszula Nowakowska, Centrum Praw Kobiet)
  Postulat ten został odrzucony zarówno przez reprezentantkę Funduszy Współpracy, jak i minister Gurbiel, gdyż procedury unijne, a także "ogólnoprzetargowe" nie zezwalają na otwieranie zaklejonych kopert z wnioskiem przed posiedzeniem komisji konkursowej / przetargowej. Są to wymogi wynikające między innymi z zasad uczciwej konkurencji. Nie będzie zatem możliwe otwieranie kopert z wnioskiem w momencie składania wniosku.
  
  
• Przewodnicząca Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Elżbieta Arciszewska, wyraziła ubolewanie, że nigdy o tego rodzaju konkursach i funduszach nie słyszała i domagała się w związku z tym otrzymywania stosownych i regularnych informacji.
• 
  
  
• Następny postulat został zgłoszony przez Marzenę Mendzę-Drozd (która zastępowała Ewę Szymczak, Prezes Stowarzyszenia na rzecz Forum Inicjatyw Pozarządowych), aby organizacje, które odpadły na pierwszym etapie konkursu, a więc z powodów formalnych, były natychmiast o tym powiadamiane i by nie musiały czekać na ostateczne wyniki konkursu. Wczesne poinformowanie o negatywnej decyzji umożliwiłoby im poszukiwanie alternatywnego źródła finansowania dla odrzuconego projektu. Dotychczasowa procedura zakłada podawanie wszystkich wyników jednocześnie. Formalną możliwość zmiany tych procedur posiada Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce.
  
  Minister Gurbiel zadeklarowała pomoc w tej kwestii, choć również polecała organizacjom, aby też podjęły działania w tej sprawie ("bo jak wiadomo, lobbing prowadzić potrafią").
  
  
• Kolejnym wnioskiem była propozycja, aby Fundusz Współpracy dostarczył organizacjom informacje na temat zasad i kryteriów oceny projektów.
• 
  
  
• Krzysztof Herbst (FISE) zaproponował, aby zorganizować spotkanie Funduszu Współpracy z "salonem odrzuconych", tzn. z organizacjami, których wnioski nie zostały zakwalifikowane, aby mogły uzyskać szczegółową informację o powodach ich odrzucenia.
• 
  
  Minister Gurbiel wyraziła nadzieję, iż procedura oceny projektów ulegnie uproszczeniu i przyspieszeniu, gdyż w wyniku poszerzonej decentralizacji programu Phare, projekty te zatwierdzać będzie wyłącznie administracja polska, bez konieczności formalnej zgody Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej (bez tzw. kontroli ex-ante, czyli kontroli przed realizacją projektów). Komisja Europejska będzie miała formalną możliwość kontrolowania wydatkowanych środków dopiero po zrealizowaniu projektów (tzw. kontrola ex-post). Tym samym odpowiedzialność za realizowane projekty przechodzi na rząd polski.
  
  
• Następnie rozmawiano na temat (pytanie Stowarzyszenia KLON/JAWOR), dlaczego procedura rozstrzygania konkursów trwa tak długo oraz dlaczego konkursy dla NGOs, ogłaszane w ramach programu Phare, są tak bardzo opóźnione. Organizacje w związku z tymi opóźnieniami mają za mało czasu na realizację swych projektów lub muszą te projekty skracać i tym samym rezygnować z części środków (np. w ramach Accessa 2000 projekty muszą być zakończone we wrześniu 2003, wyniki konkursu podane były na rok wcześniej, a realizacja projektów przewidziana na 13 miesięcy, czyli dłużej niż rok).
• 
  
  Minister Gurbiel dotychczasowy długotrwały proces rozstrzygania konkursu tłumaczyła długą procedurą, która najprawdopodobniej się zmieni po zdecentralizowaniu Phare (jak wyżej). Opóźnień w ogłaszaniu konkursów nie wyjaśniła ("opóźnione są, bo tak niefortunnie wyszło").
  
  Programy, z jakich organizacje będą mogły korzystać w najbliższej przyszłości
  
  
• Access 2001, zatwierdzony zostanie przez Przedstawicielstwo komisji Europejskiej w grudniu; ogłoszenie konkursu nastąpi mniej więcej na przełomie roku 2002 i 2003.
• 
  
• Inicjatywy proeuropejskie: konkurs ogłoszony zostanie w połowie listopada, termin składania wniosków będzie do 10 - 15 stycznia. Program ten obsługiwany już będzie w sposób zdecentralizowany.
• 
  
  [W związku z terminem ogłoszenia powstaje pytanie, czy projekty składane w ramach tego konkursu, mające na celu promocję integracji europejskiej, mają mieć charakter przed- czy poreferendalny, biorąc pod uwagę, że zapowiedziany termin referendum to 11 maja?].
  
  
• Phare 2001 Polityka konkurencji i ochrony konsumentów, 150 tys. euro.
• 
  
• Phare 2002 Projekt antydyskryminacyjny (dotyczący równouprawnienia kobiet i mężczyzn; również granty dla instytucji badawczych)
• 
  
  Urszula Nowakowska, Centrum Praw Kobiet, zapytała jakie są plany rządu dotyczące przystąpienia Polski do programu Daphne (program prewencyjny skierowany przeciwko przemocy w stosunku do dzieci, młodzieży oraz kobiet), ale minister Gurbiel nie znała tego programu.
  
  
• Jeszcze raz pojawił się (Renata Berent-Mieszczanowicz, Demokratyczna Unia Kobiet), podobny do wcześniejszych postulat, aby w razie odrzucenia wniosku przedłożonego na konkurs, precyzyjnie wyjaśnić powody jego odrzucenia. Ponadto ważne jest, aby po zakończeniu procedury oceniającej ogłosić publicznie, kto był członkiem komisji oceniającej (w szczególności kto z sektora pozarządowego). Minister Gurbiel zapowiedziała ewentualne spotkanie komisji konkursowej z organizacjami pozarządowymi.
  
  Phare Spójność Społeczno-Gospodarcza
  
  Michał Kubisz z Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości omówił kolejne programy dostępne dla organizacji pozarządowych – z Phare Spójność Społeczno-Gospodarcza
  
  Jednym z komponentów tego programu jest Rozwój Zasobów Ludzkich
  
• Phare 2000 (5 województw) – 25 mln euro; realizacja projektów grudzień 2002: luty 2004
• 
  
• Phare 2001 (16 województw) – 36,6 mln euro, realizacja projektów: kwiecień 2003 – wrzesień 2004
• 
  
• Phare 2002 i Phare 2003 (16 województw) – 22 mln euro
• .
  
  Jeśli chodzi o programy Phare 2000 i 2001 – nie udało się ogłosić tych programów w trybie konkursowym, choć były o to starania ze strony rządu. Ostatecznie miały one formułę przetargów. W Phare 2000 wymogi w przetargach stawiane oferentom (pojedynczym aplikantom lub konsorcjom) były tak wygórowane, iż organizacje pozarządowe praktycznie nie mogły zostać partnerem w konsorcjach (oprócz dużych krajowych NGOs). Przede wszystkim ze względu na wysokość obrotów finansowych w ciągu ostatnich trzech lat.
  W Phare 2001 warunki udziału w przetargach były bardziej przyjazne dla organizacji pozarządowych. Co więcej, odnośnie wymogów dodatniego (i na określonym wysokim poziomie) bilansu finansowego, znalazła się uwaga, iż wymogi te nie dotyczą organizacji non-profit.
  
  Phare 2002 i 2003 będą miały formę programów krajowych i realizowane będą poprzez konkursy.
  
  Programy te składają się z następujących komponentów:
  
• aktywizacja młodzieży: 17 mln euro (Phare 2002); 20 mln euro (Phare 2003)
  ok. 20% - 50% tych środków może trafić poprzez granty do instytucji niepublicznych (w tym NGOs)
• 
  
  
• wsparcie grup ryzyka: 3,7 mln euro (Phare 2002);7 mln euro (Phare 2003)
• 
  
  Wsparciem tym objęte będą następujące osoby: młodzież trudna (patologiczna, popegieerowska), osoby niepełnosprawne, uchodźcy, repatrianci, byli więźniowie. O granty ubiegać się będą mogły organizacje pozarządowe (możliwe 100% dofinansowania dla ich projektów) oraz instytucje publiczne (muszą mieć dodatkowe źródła współfinansowania projektu).
  
  
• równość szans kobiet i mężczyzn:1,8 mln euro (2002); 2,5 mln euro (Phare 2003)
• 
  
  Powyższe podprogramy mogą być realizowane za pomocą projektów obejmujących: szkolenia zawodowe, poradnictwo zawodowe, subsydiowane zatrudnienie, stypendia szkoleniowe.
  
  Michał Kubisz omówił również program w Phare Spójność Społeczno-Gospodarcza, dotyczący wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw, ale program ten ma mniejsze znaczenie dla organizacji pozarządowych.
  
  Na koniec spotkania min. Gurbiel zapewniła, że przyjęła uwagi do fiszki projektowej "NGOs and sustainable development", przedłożony przez organizacje pozarządowe i że przekaże je do Komisji Europejskiej w Brukseli. Jednocześnie wyraziła powątpiewanie, czy zaprojektowaną kwotę (3 mlm euro) uda się zwiększyć dwukrotnie, tak jak życzyły sobie organizacje. O fiszce projektowej i konsultacjach, przeczytaj w wiadomości: Zaopiniuj Phare 2003 dla NGOs - termin: 2 października 2002.
  
  Na spotkaniu zostały rozdane materiały zawierające wykaz programów wspólnotowych funkcjonujących w Polsce, z których w mniejszym lub większym stopniu mogą skorzystać organizacje pozarządowe (dostępne poniżej w formie plików do ściągnięcia).