Publicystyka - ngo.pl

Wrocławska Fundacja Centaurus, zajmująca się opieką nad zwierzętami, szczególnie końmi, w lutym 2014 r. utraciła status organizacji pożytku publicznego (OPP). Jednak jeszcze do września 2014 roku na jej konto wpływały pieniądze z wpłat 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzbierało się ich ponad 900 tys.

Zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego (art. 33 pkt. 4 i 5) OPP, która zostaje pozbawiona tego statusu, jest zobowiązana wykorzystać środki finansowe pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na realizację celów statutowych. Ma na to trzy miesiące. Jeśli w tym czasie nie wykorzysta w ten sposób wszystkich pieniędzy otrzymanych z 1%, ma obowiązek przekazać pozostałą kwotę na rzecz organizacji pożytku publicznego, prowadzącej działalność statutową w tym samym lub zbliżonym zakresie i wskazanej przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, po uzyskaniu opinii Rady Działalności Pożytku Publicznego.

Fundacja Centaurus zwróciła się do Ministra Pracy i Polityki Społecznej z prośbą o możliwość przekazania niewykorzystanych środków z 1% na rzecz Fundacji Otwarte Serce, działającej na rzecz dzieci. Z podobnym pismem do Ministra wystąpiła Fundacja Otwarte Serce. Obie organizacje podkreślały, że współpracują ze sobą przy organizacji kampanii społecznych, a także, że prowadzą zbliżone działania statutowe (np. wspieranie dzieci, zwierząt, zakup sprzętu medycznego, przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu).

Okazało się jednak, że dwie fundacje łączy więcej – bo także powiązania rodzinne i towarzyskie ich władz i rad. Fakt ten zaważył na opinii Rady Działalności Pożytku Publicznego, o którą została poproszona przez Ministra. Członkowie Rady zaproponowali, aby niewykorzystane pieniądze z 1% przekazać siedmiu organizacjom prowadzącym działalność statutową w tym samym zakresie co Fundacja Centaurus, czyli działalność charytatywna, ochrona i promocja zdrowia, nauka, szkolnictwo wyższe, edukacja, oświata i wychowanie, ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego, przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym, promocja i organizacja wolontariatu, promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy. Wyboru dokonano w drodze losowania – spośród organizacji pożytku publicznego, prowadzących działalność statutową w tym samym zakresie co Fundacja Centaurus i których przychody ogółem mieszczą się w przedziale od 100 tys. do 1 mln zł.

Rada Działalności Pożytku Publicznego do tej pory nie podejmowała tego typu decyzji, a jeśli utrzymane zostaną zapisy dotyczące utworzenia Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, które proponuje się w projekcie nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego – nie będzie musiała takich dylematów rozstrzygać także w przyszłości.

W nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego, która została przygotowana w sejmowej podkomisji ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi i wkrótce trafi pod obrady sejmu, przewiduje się utworzenie nowego, celowego Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego (FWOPP). Miałyby do niego trafiać:

• niewykorzystane pieniądze, pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, przekazane organizacji pożytku publicznego, która utraciła status opp;

• pieniądze pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazane organizacji pożytku publicznego, wobec której – w wyniku kontroli ministra lub innego organu kontroli (np. skarbowej) – stwierdzono, że wydatkowała te pieniądze niezgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (czyli nie na prowadzenie działalności pożytku publicznego);

• pieniądze pochodzące z 1% podatku, przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego, która nie została uwzględniona w wykazie organizacji uprawnionych do otrzymywania 1% w danym roku.

Dysponentem tego Funduszu ma być minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, a zgromadzone na FWOPP pieniądze będą wykorzystywane na wspieranie organizacji pożytku publicznego, w trybie otwartego konkursu ofert. Minister określi także m.in. szczegółowe zadania, na które przeznaczane będą pieniądze z Funduszu.

Propozycja utworzenia FWOPP związana jest z próbą doprecyzowania zapisów dotyczących statusu organizacji pożytku publicznego oraz pozyskiwania i wydatkowania przez organizacje pożytku publicznego 1% podatku dochodowego od osób fizycznych. Dotyczy to kilku sytuacji.

Po pierwsze, organizacji pożytku publicznego, która utraciła status opp (tzn. informacja o posiadaniu tego statusu przez daną organizację została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego). Jeśli taka organizacja w dniu wydania postanowienia o wykreśleniu informacji o statusie opp z KRS będzie miała ma na koncie niewykorzystane pieniądze pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, to:

• będzie musiała poinformować ministra ds. zabezpieczenia społecznego o wysokości tych niewydatkowanych pieniędzy na dzień wydania postanowienia o wykreśleniu informacji o statusie OPP z KRS (w ciągu 14 dni od wydania tego postanowienia),

• będzie musiała przekazać te pieniądze na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego (również w ciągu 14 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia o wykreśleniu informacji o statusie OPP z KRS).

Jeśli w tych terminach nie poinformuje ministra ds. zabezpieczeń społecznych (w praktyce Ministra Pracy i Polityki Społecznej) lub nie przekaże pieniędzy, wówczas minister (po uprzednim wezwaniu) rozpoczyna postępowanie administracyjne i wydaje decyzję o kwocie niewydatkowanych środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, którą należy przekazać do Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego oraz termin, od którego nalicza się odsetki.

Po drugie, organizacji pożytku publicznego, która niezgodnie z przepisami wydatkowała pieniądze uzyskane z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych (tj. niezgodnie z art. 27 ust. 2, czyli nie na prowadzenie działalności pożytku publicznego). Jeśli zostanie to stwierdzone w wyniku kontroli ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego lub innego organu kontroli (np. skarbowego), wówczas minister wydaje decyzję zobowiązującą organizację do przekazania nieprawidłowo wydatkowanych środków na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego.

Po trzecie, organizacji pożytku publicznego, która otrzymała pieniądze pochodzące z 1% podatku dochodowego osób fizycznych, chociaż nie znajdowała się w danym roku na liście organizacji uprawnionych do otrzymywania 1% podatku. Jest to związane z kolejnym nowym przepisem, proponowanym w nowelizacji, zabraniającym wzywania do przekazania oraz przekazywania środków pochodzących z 1% podatku na rzecz opp, które zostały wykluczone w danym roku z wykazu Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W takim przypadku minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego wydaje decyzję, określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki. Pieniądze także trafiają do Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego.

1. w art. 22 dodaje się ust. 5–9 w brzmieniu:

„(…) 6. Właściwy sąd rejestrowy, wydając postanowienie w przedmiocie wykreślenia informacji, o której mowa w art. 22 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego informuje o tym niezwłocznie ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

7. Organizacja pożytku publicznego, w stosunku do której właściwy sąd rejestrowy wydał postanowienie, o którym mowa w ust. 6:

1) informuje ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego o wysokości niewydatkowanych na dzień wydania tego postanowienia środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego postanowienia,

2) przekazuje niewydatkowane na dzień wydania tego postanowienia środki pochodzące z 1% podatku na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się tego postanowienia.

8. W przypadku nieprzekazania informacji lub nieprzekazania środków, o których mowa w ust. 7, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego wzywa organizację do zwrotu niewydatkowanych środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych lub przedstawienia niezbędnych wyjaśnień.

9. W przypadku niezastosowania się organizacji do wezwania w terminie 14 dni od dnia jego otrzymania, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego wydaje decyzję określającą kwotę niewydatkowanych środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych i określa termin, od którego nalicza się odsetki. W zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm. ).”;

1. w art. 27:

2. ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Otrzymane przez organizację pożytku publicznego środki finansowe pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych są środkami publicznymi i mogą być wykorzystane wyłącznie na prowadzenie działalności pożytku publicznego.”,

1. po ust. 2 dodaje się ust. 2a–2c w brzmieniu:

„2a. W przypadku wydatkowania przez organizację pożytku publicznego środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych w sposób niezgodny z art. 27 ust. 2 stwierdzonego w wyniku kontroli, o której mowa w art. 29 lub kontroli przeprowadzonej przez inny organ kontroli państwowej lub skarbowej, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego wydaje decyzję zobowiązującą organizację pożytku publicznego do zwrotu nieprawidłowo wydatkowanych środków określając kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki. W zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

2b. Środki, o których mowa w ust. 2a, są przekazywane na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego.

(…)

1. po art. 27a dodaje się art. 27aa i 27ab w brzmieniu:

„Art. 27aa. 1. Organizacja pożytku publicznego, która została uwzględniona w wykazie, o którym mowa w art. 27a, nie może wzywać do przekazania lub przekazywać środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organizacji pożytku publicznego, które nie zostały uwzględnione w wykazie, o którym mowa w art. 27a.

2. Organizacja pożytku publicznego, która nie została uwzględniona w wykazie, o którym mowa w art. 27a, nie może wzywać do przekazania środków finansowych pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego, która została uwzględniona w wykazie, o którym mowa w art. 27a.

3. Środki finansowe pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych przekazane na rzecz organizacji pożytku publicznego, która nie została uwzględniona w wykazie, o którym mowa w art. 27a, podlegają zwrotowi na rzecz Funduszu Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego.

4. W przypadku przekazania środków, o którym mowa w ust. 3, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki. W zakresie nieuregulowanym stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

5. W przypadkach o których mowa w ust. 1 i 2, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, po stwierdzeniu nieprawidłowości przez niego lub inny organ, może wystąpić do sądu rejestrowego o wykreślenie informacji, o której mowa w art. 2ó2 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3 z Krajowego Rejestru Sądowego.

Art. 27ab. 1. Tworzy się Fundusz Wspierania Organizacji Pożytku Publicznego, zwany dalej „Funduszem” w celu wzmocnienia potencjału organizacji pożytku publicznego poprzez wyrównywanie ich szans.

2. Fundusz jest państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, zwany dalej „dysponentem Funduszu”.

3. Dysponent Funduszu prowadzi szczegółową ewidencję środków finansowych przekazanych na rzecz Funduszu i wzywa organizację, o której mowa w ust. 4 do przekazania środków na rzecz Funduszu.

4. Przychodami Funduszu są środki finansowe pochodzące z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych niewydatkowane przez organizacje, które utraciły status pożytku publicznego, środki wydatkowane w sposób niezgodny z art. 27 ust. 2 oraz środki, o których mowa w art. 27aa ust. 3.

5. Udzielanie wsparcia organizacjom pożytku publicznego następuje w trybie otwartego konkursu ofert, o którym mowa w art. 13.

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zadania, na które przeznaczane są środki Funduszu oraz szczegółowe zasady gospodarki finansowej Funduszu, uwzględniając potrzebę prowadzenia odrębnej gospodarki finansowej w zakresie realizacji zadań dotyczących wsparcia organizacji pożytku publicznego, a także potrzebę skutecznego i racjonalnego wykorzystania środków Funduszu oraz osiągnięcia celów, dla których Fundusz został utworzony.”