Publicystyka - ngo.pl

W listopadzie 2013 roku w portalu ngo.pl opisaliśmy przypadek organizacji pożytku publicznego, skazanej prawomocnym wyrokiem w sprawie z powództwa cywilnego, której Minister Pracy i Polityki Społecznej nie mógł odebrać statusu OPP. Zdaniem MPiPS, obowiązujące przepisy nie dawały podstaw do takiej interwencji. W związku z czym organizacja z powodzeniem mogła nadal zabiegać o przekazywanie jej 1%.

Zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego minister ds. zabezpieczenia społecznego fundacja lub stowarzyszenie mające status organizacji pożytku publicznego mogą zostać ukarane w dwojaki sposób. Po pierwsze – usunięciem z listy organizacji uprawnionych do zbierania 1% podatku od osób fizycznych. Po drugie – odebraniem statusu OPP (czyli wykreśleniem w sądzie rejestrowym informacji o posiadaniu przez organizację statusu OPP). W pierwszym przypadku jedyną podstawą do zastosowania takiej sankcji jest niewywiązanie się przez organizację z obowiązku sprawozdawczego (czyli brak opublikowanych w odpowiednim terminie sprawozdań finansowego i merytorycznego w bazie organizacji pożytku publicznego prowadzonej przez Departament Pożytku Publicznego). W drugim przypadku podstawą jest: 1) nieusunięcie uchybień określonych w wystąpieniu pokontrolnym lub uchylanie się od poddania się kontroli przez organizację pożytku publicznego; 2) rażące naruszenie przepisów prawa stwierdzonego w wyniku kontroli.

Zdaniem prawników Departament Pożytku Publicznego MPiPS, działanie skazanej organizacji (która nie zastosowała się do wyroku sądowego) nie naruszało przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i dlatego minister pracy nie mógł w tej sprawie nic zrobić.

Monika Chrzczonowicz i Łukasz Waszak, eksperci poproszeni przez ngo.pl o opinię, wskazywali jednak, że minister ma pewne możliwości: mógł bowiem zlecić kontrolę w zakresie prowadzenia przez organizację działalności pożytku publicznego. Na to pozwalają obecnie obowiązujące przepisy. Prawdą jednak jest, że skazanie organizacji pożytku publicznego prawomocnym wyrokiem nie stanowi przesłanki do odebrania jej statusu OPP. To być może się zmieni po przyjęciu projektu nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego, który obecnie czeka w sejmie na rozpatrzenie.

Projekt ten przewiduje bowiem rozszerzenie katalogu naruszeń (określonych w art. 33a ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego), które mogą stanowić dla ministra pracy podstawę do wszczęcia postępowania o wykreślenie z KRS informacji o posiadaniu przez organizacje statusu OPP. Wśród tych naruszeń znalazło się m.in. niewykonanie wyroku sądu powszechnego lub administracyjnego.

Ponad to taką przesłanką – według projektu nowelizacji – może być:

• prowadzenie podmiotu wykonującego działalność leczniczą bez zyskania wpisu do właściwego rejestru,
• niestosowanie się do obowiązków wynikających z przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
• naruszenie przepisów związanych ze stosowaniem uprawnień, o których mowa w art. 24 ustawy o działalności pożytku publicznego (dotyczą one m.in. zwolnień podatkowych z i opłat skarbowych, ułatwień w nabywaniu prawa do użytkowania nieruchomości Skarby Państwa),
• zaległości podatkowe lub zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, w wysokości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jeżeli te zaległości są co najmniej 6 miesięcy i zostały stwierdzone prawomocną decyzją lub administracyjnym tytułem wykonawczym.

Dodatkowo proponuje się jednoznacznie wskazać, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego występuje do sądu rejestrowego o wykreślenie z rejestru organizacji lub informacji o posiadaniu przez nią statusu OPP, jeśli organizacja narusza art. 20 ustawy o działalności pożytku publicznego. W szczególności np. prowadzi działalność gospodarczą dominującą w stosunku do działalności pożytku publicznego lub funkcje członka organu zarządzającego lub organu kontroli pełnią w niej osoby karane.

Projekt nowelizacji nakłada jednocześnie na urzędy i instytucje właściwe do stwierdzenia nieprawidłowości opisanych w rozszerzonym art. 33 obowiązek informowania o nich ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego w ciągu 30 dni od stwierdzenia ich wystąpienia.

Na tej podstawie minister będzie występował do sądu rejestrowego z wnioskiem o wykreślenie takiej organizacji z rejestru lub wykreślenie informacji o posiadaniu przez nią statusu OPP.

Równocześnie ze złożeniem odpowiedniego wniosku do KRS, będzie występował także do naczelnika urzędu skarbowego, właściwego ze względu na siedzibę organizacji, której dotyczy postępowanie, z wnioskiem o wstrzymanie przekazywania jej środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.

(…)

28) w art. 33 uchyla się ust. 4 i 5;

29) w art. 33a:

1. w ust 2:

• w pkt 3 lit b otrzymuje brzmienie:

„b) podmiotu wykonującego działalność leczniczą bez uzyskania wpisu do rejestru w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;”,

• dodaje się pkt 4–7 w brzmieniu:

„4) posiadania zaległości podatkowych lub z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, stwierdzonych prawomocną decyzją lub tytułem wykonawczym, o którym mowa w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2014 r. poz. 1619 oraz Dz. U. z 2015 r. poz. 87), w wysokości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie jeżeli zaległość ta istnieje co najmniej 6 miesięcy;

5) niestosowania się do obowiązków wynikających z ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2014 r. poz. 455);

6) naruszenia przepisów związanych ze stosowaniem uprawnień, o których mowa w art. 24;

7) niewykonania wyroku sądu powszechnego lub administracyjnego.”,

1. dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:

„4. Właściwe organy udzielają ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego informacji o naruszeniach, o których mowa w ust. 2, oraz informacji o naruszeniach, o których mowa w ust. 3. Informacje te przekazywane są z urzędu w terminie 30 dni licząc od dnia ich stwierdzenia.

5. W sprawach określonych w ust. 1 i 2 odpowiednie zastosowanie mają przepisy działu I, rozdziału 8 Kodeksu postępowania administracyjnego.”;

30) po art. 33a dodaje się art. 33aa i art. 33ab w brzmieniu:

„Art. 33aa. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, na podstawie informacji przekazanej przez sąd lub organ administracji publicznej o naruszeniu wymogów określonych w art. 20, występuje do sądu rejestrowego o wykreślenie informacji, o której mowa w art. 22 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego.

Art. 33ab. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego zwraca się z wnioskiem do właściwego naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę organizacji pożytku publicznego o wstrzymanie przekazania środków pochodzących z 1% podatku dochodowego od osób fizycznych w stosunku do organizacji pożytku publicznego, w stosunku do której złożony został wniosek do właściwego sądu rejestrowego w przedmiocie wykreślenia informacji, o której mowa w art. 22 ust. 2, lub organizacji, o której mowa w art. 22 ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego.”.