217 tys. osób, w tym ponad 179 tys. uczniów i 38 tys. studentów skorzystało ze stypendiów w ramach działania 2.2 „Wyrównanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne” – wynika z danych Ministerstwa Gospodarki i Pracy. Najwyższe stypendia wypłacono w województwie łódzkim - dla uczniów wyniosły średnio 198 zł, dla studentów – 260 zł. W roku 2005/2006 będą obowiązywały nowe zasady przyznawania stupendiów unijnych.
Na projekty stypendialne dla uczniów przewidziane jest ok. 50 mln euro, a dla studentów ok. 8
mln. Środki będą dostępne już od września, jednak tempo ich wykorzystania zależy od powiatów.
Zaliczkowa forma wypłaty stypendiów dla uczniów
Do tej pory uczniowie otrzymywali stypendia w formie rzeczowej (np. podręczniki),
dofinansowania opłat (np. za zakwaterowanie, wyżywienie) lub na podstawie faktur i rachunków
otrzymywali refundację kosztów związanych z pobieraniem nauki, które wcześniej ponieśli.
Dodatkowo, w nowym roku szkolnym 2005/2006 wprowadzona zostanie jeszcze zaliczkowa forma wypłaty
stypendiów. System ten polegać będzie na przekazywaniu stypendium uczniowi w
transzach. Wysokość transzy powinna odpowiadać miesięcznej wysokości
stypendium. Wypłata kolejnej transzy możliwa będzie dopiero po rozliczeniu się przez ucznia z
otrzymanych wcześniej środków. Jeśli uczeń nie rozliczy się, dalsze wypłaty nie będą kontynuowane,
a pieniądze w zmniejszonej kwocie trafią do innego ucznia z listy rezerwowej.
Wydatki kwalifikowalne
W stosunku do wydatków ponoszonych przez uczniów, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, dążąc
do zminimalizowania formalności, doprecyzowało zasadę, że celem przedstawiania przez uczniów
dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków jest zapewnienie wykorzystania stypendiów na cele
edukacyjne. W związku tym, nie ma konieczności, by spełniały one wymogi dotyczące dowodu
księgowego, określone w ustawie o rachunkowości. Zakup można udokumentować za
pomocą faktury, jak i zwykłych paragonów lub biletów.
Uczeń lub student może ponosić koszty zakupów przed datą rozpoczęcia
projektu. Musi zbierać faktury, rachunki i paragony świadczące o dokonanych
zakupach. Dotyczy to zwłaszcza podręczników czy biletów zakupionych jeszcze przed rozpoczęciem roku
szkolnego.
Ponadto, w związku z wprowadzeniem zaliczkowej formy wypłaty stypendium, uczniowie w ramach
stypendium będą mogli sfinansować wydatki nie będące wydatkami obligatoryjnie wymaganymi przez
szkołę, ale nadal związanymi z nauką i wyrównywaniem szans edukacyjnych. Dzięki temu, dyrektor
szkoły będzie mógł indywidualnie określić katalog wydatków, które mogą być ponoszone przez uczniów
w związku z pobieraniem nauki, dostosowanego do potrzeb uczniów danej szkoły (o ile Regulamin
przyznawania stypendiów przewiduje pozycję wydatku "Inne koszty związane z pobieraniem nauki,
określone przez Dyrektora szkoły…"). W katalogu mogą znaleźć się wydatki związane np. z
zakupem multimedialnych pomocy naukowych, uczestnictwem w kursach językowych i innych zajęciach
dodatkowych realizowanych przez szkołę.
Zmiana sposobu obliczania miesięcznego dochodu z gospodarstwa
wiejskiego
Podstawowe kryterium dochodowe, określone na poziomie Uzupełnienia ZPORR,
to kwota uprawniająca do uzyskania świadczeń rodzinnych określona na podstawie ustawy z dnia 28
listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. Nr 228, poz. 2254, z późn. zm.). W tej chwili
jest to 504 zł lub 583 zł (gdy członkiem rodziny jest osoba legitymująca się orzeczeniem o
niepełnosprawności) netto na osobę w rodzinie. Jednakże, decyzję o wysokości kryterium
dochodowego podejmują marszałkowie województw, którzy w "Ramowym Planie Realizacji
Działania" mogą obniżyć ten próg.
W przypadku gdy rodzina, uczeń lub student utrzymują się z gospodarstwa rolnego, podstawą
obliczenia dochodu jest przeciętny dochód z 1 ha przeliczeniowego, ogłaszany do 30 października
każdego roku przez Prezesa GUS, na podstawie przepisów ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku
rolnym (Dz. U. z 1993 r. Nr 94 poz. 431, z późn. zm.). Zgodnie z obliczeniami GUS, roczny dochód z
1 ha przeliczeniowego w 2005 r. będzie wyznaczony na podstawie dochodu z 2003 r. i będzie wynosił
1086 zł.
Poza tym, marszałkowie województw mogą wprowadzić dodatkowe kryteria wyboru uczestników
projektów stypendialnych. Dokumentem zawierającym te kryteria jest "Ramowy Plan Realizacji
Działania" zatwierdzany na dany rok przez Regionalny Komitet Sterujący i przyjmowany uchwałą
Zarządu Województwa. Zatwierdzone "Ramowe Plany Realizacji Działania" umieszczane są na
stronach internetowych Urzędów Marszałkowskich (lub innych instytucji odpowiedzialnych za
realizację działania).
Rekrutacja uczestników projektów
stypendialnych
1 września br. wchodzi w życie nowelizacja Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o
świadczeniach rodzinnych, na mocy której do dochodu osób ubiegających się o stypendium będą wliczać
się również m.in. stypendia przyznane w ramach działania 2.2 ZPORR, co może wypłynąć na
podwyższenie dochodów na osobę w rodzinie. Przy rekrutacji uczestników
projektów stypendialnych odbywającej się do końca sierpnia br. należy stosować dotychczasowe
zapisów Ustawy o świadczeniach rodzinnych. W przypadku tych stypendystów, po 1 września br. nie
będzie wymagana ponowna weryfikacja poziomu dochodów pod kątem zmienionych zapisów
ustawy. Z kolei, w przypadku rekrutacji uczestników projektów stypendialnych
już po 1 września br. należy stosować zapisy znowelizowanej ustawy.
Wydatki szkół w okresie
wakacyjnym
Zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425,
z późn. zm.) rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się 1 września, a kończy 31
sierpnia następnego roku. W związku z tym, w przypadku, gdy projekt stypendialny realizowany jest w
trakcie wakacji (np. projekt rozpoczął się w listopadzie 2004 r. i trwa do końca sierpnia br.), a
na poziomie "Ramowego Planu Realizacji Działania" i Regulaminów przyznawania stypendiów
nie ma ograniczeń co do momentu zakończenia wypłat stypendiów na rzecz uczniów, wydatki poniesione
przez uczniów na potrzeby edukacyjne w wakacje mogą być refundowane.
W sytuacji, gdy istnieje zapis mówiący o tym, że wypłata stypendiów realizowana jest do
czerwca, ale nie została jeszcze wykorzystana cała pula środków na rok szkolny 2004/2005 r.,
Ministerstwo Gospodarki i Pracy sugeruje niezwłoczną zmianę tych zapisów tak, aby umożliwić
wydatkowanie pozostałych środków. Szkoły i inne instytucje zajmujące się
wypłatą stypendiów powinny do końca sierpnia br. dokonać zakupów w poczet niewykorzystanych środków
z roku szkolnego 2004/2005.
