Niepodległość odwleczona w czasie - analiza Jewhena Hilbowyckiego na 30-lecie wolnej Ukrainy
Na czym polegała specyfika ukraińskiej drogi do niepodległości? Jak uwarunkowała ona kształtowanie się ukraińskiej państwowości i społeczeństwa obywatelskiego po 1991 roku? W jaki sposób na proces ten wpłynęła wojna z Rosją, która rozpoczęła się w 2014?
Zapraszamy do lektury wykładu Niepodległość odwleczona w czasie, który politolog Jewhen Hlibowycki wygłosił we Lwowie na sesji z okazji 30. rocznicy niepodległości Ukrainy.
Kulturowa odrębność i historyczna ciągłość Ukraińców są równie długie i niepodważalne, jak innych narodów słowiańskich, ale ukraińska państwowość oraz związane z nią instytucje są bardzo młode. Co więcej, dwie traumy - kolonialna i totalitarna - których w związku z tym późnym uzyskaniem niepodległości doświadczyło ukraińskie społeczeństwo zdławiły w nim, zdaniem Jewhena Hlibowyckiego, zdolność zarządzania i budowania własnych instytucji.
Nagromadzenie dziejowych katastrof w ukraińskiej historii ograniczyło zdolność społeczeństwa do wejścia na drogę rozwoju i sprawiło, że budowa ukraińskiego państwa nie rozpoczęła się od razu w 1991 roku w momencie odzyskania niepodległości. W historii powszechnej niepodległość zazwyczaj jest prawnym wyrazem zawiązanej już wcześniej nowej umowy społecznej – nowego modelu stosunków między obywatelem a państwem. […] W Ukrainie – pisze Jewhen Hlibowycki – sytuacja wyglądała inaczej: Ukraińcy zdołali uzyskać niepodległość, ale zachowali radziecką, paternalistyczną umowę społeczną. W 1991 roku byli gotowi do jak największych zmian, aby zmienić jak najmniej.
W publikowanym przez forumIdei Fundacji Batorego wykładzie autor broni jeszcze odważniejszej tezy: nowa ukraińska umowa społeczna zawarta została dopiero na Majdanie 2014. To właśnie od tej chwili można mówić o faktycznym ogłoszeniu niepodległości, a wojna, która wtedy się rozpoczęła na wschodzie Ukrainy i trwa do dziś jest w istocie odwleczoną w czasie wojną o niepodległość.
Źródło: Fundacja im. Stefana Batorego
