O wydarzeniach mających miejsce w Instytucie Pileckiego w Warszawie, dowiedzieliśmy się na początku marca 2020 r., kiedy to do Fundacji Science Watch Polska wpłynęła informacja o nieprawidłowościach w konkursie na stypendium naukowe w projekcie badawczym: „Żydzi na terenie Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945)”. Z uwagi na dostrzeżone ewentualne wątpliwości w przedmiotowym konkursie postanowiliśmy przyjrzeć się także drugiemu konkursowi.
Konkurs I – „Żydzi na terenie Generalnego Gubernatorstwa (1939-1945)”.
Konkurs został ogłoszony na stronie internetowej Instytutu Pileckiego 8.05.2019 r. Do pierwszego etapu konkursu zgłosiło się 24 kandydatów. Komisja Rekrutacyjna oceniła zgodnie z przyjętą punktacją każdą z osób. Do drugiego etapu konkursu, polegającego na odbyciu z kandydatami rozmowy kwalifikacyjnej, zostało zaproszonych 12 osób.
Ostatecznie do realizacji projektu przyjęto na 10 wolnych miejsc – 8 osób: 3 doktorów, 4 magistrów i 1 osobę bez tytułu zawodowego. Kierownikiem projektu, poza konkursem (sic!), została dr Martyna Rusiniak-Karwat – kierownik Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami, pracownik Instytutu Pileckiego.
Z niewiadomych przyczyn nie został zatrudniony kandydat z Izraela, który uzyskał jedną z najwyższych punktacji! Osoba ta charakteryzowała się bardzo dużymi osiągnięciami naukowymi związanymi z tematyką badawczą projektu, posiadała bardzo dobrą znajomość historii II wojny światowej i Holocaustu. Ponadto posiadała wieloletnie doświadczenie w pracy archiwalnej w największych archiwach na świecie, biegle posługując się językiem hebrajskim, żydowskim, niemieckim i rosyjskim.
Dlatego należy się zastanowić jaki był cel projektu: solidne badania naukowe, które mogły zostać opracowane przez międzynarodowy zespół specjalistów, czy też konkurs został napisany pod konkretne osoby lub założony wcześniej cel?
Wszystko wskazuje na to, że nie dowiemy się, jakimi względami kierował się dyrektor Instytutu Pileckiego, Wojciech Kozłowski, który nie zatrudnił naukowca o światowej renomie, natomiast zatrudnił studentkę Klaudię Ciszewską[1], ponieważ zgodnie z informacją podaną na stronie internetowej: „Instytut nie ma obowiązku uzasadnienia decyzji Komisji Konkursowej. Nie przewidujemy procedury odwoławczej”.
Wobec możliwości wystąpienia nieprawidłowości w przeprowadzeniu konkursu rekrutacyjnego polegających na kwestionowaniu dorobku naukowego osoby mającej doświadczenie zawodowe i naukowe oraz kwalifikacje do objęcia prac naukowych podczas realizacji projektu badawczego, zwróciliśmy się 16.03.2020 r. do dyrektora Instytutu Pileckiego, W. Kozłowskiego o udostępnienie w trybie informacji publicznej kopii protokołu z postępowania Komisji Rekrutacyjnej.
Już 31 marca 2020 r. do Fundacji wpłynęła decyzja o odmowie udzielenia informacji publicznej!
Decyzja dyrektora W. Kozłowskiego jest o tyle bulwersująca, że Instytut Pileckiego jest instytucją państwową, której działalność finansowania jest z budżetu państwa. Oznacza to, że wszelkie formy zatrudniania pracowników, którzy opłacani są ze środków publicznych powinny być przejrzyste, a temu służy udostępnienie protokołu z posiedzenia komisji rekrutacyjnej, który jest informacją publiczną.
O sprawie nieprawidłowości konkursowych została poinformowana przez jednego z uczestników konkursu, Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Magdalena Gawin. Pani minister na pismo nie odpowiedziała.
Sprawa dotycząca udostępnienia protokołu z pewnością będzie miała ciąg dalszy, o czym będziemy systematycznie informować.
Konkurs II – „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej”
Z uwagi na odbiegające od standardów opisane postępowanie konkursowe w Instytucie Pileckiego, postanowiliśmy monitorować konkurs „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy i ratowaniu ludności żydowskiej na Ziemiach Polskich podczas II wojny światowej”, który trwał od 16.03.2020 r. do 10.04.2020 r.
Czytając uważnie ogłoszenie konkursowe zamieszczone w internecie[2] można zauważyć, że wymagania na stanowisko kierownika i wykonawcę mogły zostać rozpisane pod konkretne osoby. Na stanowisko kierownika, zgodnie z ogłoszeniem konkursowym, wymagany był „udokumentowany dorobek naukowy na temat historii żeńskich zgromadzeń zakonnych w Polsce w XX w.”. Według powszechnej wiedzy z historii, kierownik powinien mieć udokumentowany dorobek na temat Holokaustu i roli zakonów w ratowaniu Żydów, a nie zagadnień pobocznych.
Podobne wymagania charakteryzują wykonawcę projektu, który musi posiadać znajomości historii Kościoła, a nie Holokaustu.
Wobec powyższego można było przypuszczać, że tak sformułowane kryteria oceny osób mających pełnić funkcję kierownika i wykonawcy w projekcie ogłoszonym przez IP nasuwają na myśl siostrę dr hab. Agatę Mirek zatrudnioną na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL oraz osobę z jej otoczenia. Ponadto jak wynikało z naszej wiedzy, 10.03.2020 r. Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego podpisał umowę o współpracy z Rektorem KUL, a zatem obie instytucje są w kooperacji[3] (fotorelacja z podpisania umowy).
Warto wspomnieć, że opisywany konkurs „Rola żeńskich zgromadzeń zakonnych w pomocy…” został ogłoszony 16.03.2020 r., czyli sześć dni po podpisaniu porozumienia o współpracy!
W związku z tym, w dniu zakończenia konkursu – 10.04.2020 r., wysłaliśmy do dyrektora W. Kozłowskiego pismo, w którym opisaliśmy nasze obawy dotyczące nierzetelności podczas postępowań konkursowych w IP. Wskazaliśmy dyrektorowi zwycięzcę konkursu – dr hab. Agatę Mirek jako kierownika projektu oraz osobę z jej najbliższego otoczenia jako wykonawcę projektu.
Na zamieszczenie ogłoszenia wyników w internecie (pomimo wcześniejszych telefonicznych monitów) czekaliśmy ponad miesiąc. Wyniki zostały ogłoszone 14.05.2020 r. Ku naszemu zaskoczeniu, wśród laureatów konkursu, znalazła się wskazana przez nas siostra Agata Mirek oraz osoba z jej otoczenia – Joanna Szady!
Niestety, mimo podjętych przez Fundację działań, nie udało nam się zapobiec nieprawidłowościom w konkursie, jednak bez wątpienia pod znakiem zapytania stają procedury konkursowe, którym być może powinny przejrzeć się inne instytucje niż Fundacja,
Opisane sytuacja potwierdza jednak słuszność działań, do których m.in. została powołana Fundacja Science Watch Polska. Stoimy na stanowisku, że wszystkie konkursy powinny być jawne, otwarte, przejrzyste, a wybrani w konkursach kandydaci, nie powinni budzić najmniejszych wątpliwości co do posiadanych kwalifikacji. Konkursy powinny wygrywać osoby bezstronne, posiadające wiedzę i kompetencje do wykonania przydzielonej pracy czy badań. W żadnym wypadku ogłoszenia konkursowe nie powinny być pisane pod konkretne osoby, tak jak to ma miejsce w Instytucie Pileckiego. Dlatego też zamierzamy monitorować konkursy ogłaszane przez Instytut Pileckiego i podejmować działania zmierzające do przywrócenia stanu rzeczy zgodnego z obowiązującym prawem.
dr Joanna Gruba
Prezes Fundacji
Science Watch Polska
joanna.gruba@sciencewatch.pl
[1] https://instytutpileckiego.pl/pl/bip/rekrutacja [dostęp 27.05.2020 r.].
[2] https://instytutpileckiego.pl/pl/badania/nauka/stypendia/konkurs-na-koncepcje-projektu-badawczego-ogloszenie [dostęp 27.05.2020 r.].
[3]https://www.kul.pl/10-03-2020-podpisanie-umowy-o-wspolpracy-z-instytutem-solidarnosci-i-mestwa-im-witolda-pileckiego,gal_17507.html?fbclid=IwAR2NzVALiD-TCrFONMi1waG1urk4OzxDsS6724jFQCl2lGcGFSBEFbOxRSM [dostęp 27.05.2020 r.].
Źródło: Fundacja Science Watch Polska
