„Możemy pochodzić z różnych statków, ale obecnie płyniemy tą samą łodzią” - powiedział Martin Luther King. Taką wspólną łodzią dla polskiej gospodarki i wszystkich jej podmiotów jest dzisiaj zrównoważony rozwój. W rozwoju gospodarczym powinny (a nawet muszą) uczestniczyć organizacje pozarządowe – czytamy w raporcie nt. zrównoważonego rozwoju, przygotowanym przez FOB, PwC i Ministerstwo Gospodarki.
Raport powstał dzięki współpracy PwC, (lidera projektu), Forum Odpowiedzialnego Biznesu, oraz Ministerstwa Gospodarki. W proces tworzenia i konsultowania założeń dokumentu aktywnie włączyli się także przedstawiciele biznesu, których opinie znalazły się w ostatecznej wersji opracowania. Dzięki takiej formule pracy autorzy mogli w sposób bardziej kompleksowy i wiarygodny opisać główne potrzeby i szanse dla biznesu związane ze zrównoważonym rozwojem.
Niezbędne obszary współpracy
W raporcie „Wizja zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu” zdefiniowano sześć kluczowych obszarów, w ramach których działania niezbędne z perspektywy zrównoważonego rozwoju są najpilniejsze. Są to:
-
Kapitał społeczny
-
Kapitał ludzki
-
Infrastruktura
-
Zasoby naturalne
-
Energia
-
Jakość państwa i instytucji
Dla każdej z powyższych dziedzin zaprojektowano wizję rozwoju na rok 2050 oraz wskazano kroki, które powinny zostać podjęte, aby taki stan osiągnąć. Równocześnie, proponowanym działaniom przypisano perspektywę czasową i ustawiono je w odpowiedniej kolejności (więcej w ramce: Wizja 2050: agenda dla polskiego biznesu). W każdym z poszczególnych obszarów pokazano, co powinien zrobić biznes, by wesprzeć zrównoważony rozwój, a co - inni gracze (państwo, społeczeństwo, organizacje społeczne, instytucje edukacyjne itp.). Naświetlono też wiele punktów styku, w których powinna mieć miejsce współpraca pomiędzy różnymi podmiotami. Poniżej krótko podsumowujemy pola do współdziałania w każdym z sześciu obszarów Wizji.
Chcąc stworzyć konkurencyjną i innowacyjną gospodarkę, rozwijającą się w oparciu o kapitał społeczny, konieczne jest z jednej strony tworzenie mechanizmów nagradzających współpracę i partnerstwo, a z drugiej - szeroka edukacja i promowanie postaw polegających na skłonności do współdziałania. Dialog i kooperacja pomiędzy biznesem i przedstawicielami sektora publicznego powinny być przy tym modelowymi przykładami działań w tym obszarze.
Jeśli chcemy osiągnąć stan, w którym na rynku pracy znajdzie się optymalna liczba osób wykwalifikowanych zgodnie z potrzebami pracodawców, niezbędna jest strategiczna współpraca pomiędzy przedstawicielami biznesu i środowiskiem akademickim. Pozwoli ona wykorzystać potencjał i efekt synergii wynikający z połączenia praktycznych i akademickich doświadczeń w dziedzinie edukacji.
Nowoczesna, bezpieczna i przyjazna dla środowiska i ludzi infrastruktura to kolejny cel, który wymaga wielowymiarowej współpracy. Przede wszystkim dlatego, że dotyczy zarówno infrastruktury fizycznej jak i teleinformatycznej. Dla jego realizacji niezbędne jest ścisłe współdziałanie decydentów, inwestorów, firm teleinformatycznych i osób, które tworzą innowacyjne rozwiązania technologiczne. Tylko przy zaangażowaniu wszystkich tych graczy możliwe będzie odpowiednie zdefiniowanie potrzeb i luk infrastrukturalnych, a następnie opracowanie i wdrożenie najlepszych rozwiązań. Istotnym partnerem w tym obszarze powinien być także sektor edukacji, którego rolą będzie podniesienie poziomu umiejętności korzystania z nowoczesnych rozwiązań infrastrukturalnych.
Aby w roku 2050 zasoby mogły być wykorzystywane w zrównoważony sposób w całym cyklu życia, konieczne jest zbudowanie poczucia współodpowiedzialności za konsekwencje ich niedoboru. Potrzebne są zarówno działania edukacyjne i promocyjne, jak i tworzenie nowoczesnych rozwiązań umożliwiających wykorzystywanie skarbów planety w bardziej zrównoważony sposób. Do tego również potrzebna będzie efektywna współpraca różnych organizacji i instytucji.
Chcąc mówić o bezpiecznych dostawach energii pochodzącej ze zróżnicowanych źródeł, w przystępnej cenie i generującej jak najmniejsze koszty społeczne i środowiskowe, konieczne jest w pierwszej kolejności podjęcie strategicznych, wspólnych dla wszystkich podmiotów funkcjonujących w gospodarce, decyzji dotyczących źródeł energii. Kolejne działania w tym obszarze zarówno legislacyjne, inwestycyjne jak i edukacyjne także wymagają ciągłego dialogu i współpracy przede wszystkim pomiędzy przedstawicielami sektora publicznego i prywatnego.
Aby osiągnąć cele wizji, mówiące o przewidywalnym i klarownym podejściu do przedsiębiorców, opartym na współpracy, niezbędne jest nie tylko zjednoczenie sił w celu wypracowywania pomysłów przez przedstawicieli administracji publicznej i biznesu, ale też aktywna partycypacja tych drugich we wdrażaniu uzgodnionych rozwiązań i zasad. Konieczna jest zmiana sposobu myślenia o rolach i zadaniach państwa, które nie powinno być opiekunem, lecz kreatorem sprzyjających warunków, w których biznes będzie mógł sprawnie funkcjonować. Trzeba też popracować nad wzajemnym zaufaniem tych dwóch sektorów. Firmy jako twórcy rozwoju gospodarczego, powinny jako partnerzy rządu uczestniczyć w projektowaniu rozwiązań dla wyzwań, przed jakimi stoi Polska.
Udane próby zintegrowanych działań
Przedstawiciele biznesu są coraz bardziej świadomi tego, że wspólne działania na rzecz zrównoważonego rozwoju są niezbędne. Dowodzą tego inicjatywy podejmowane przez poszczególne branże. Jedną z nich jest konferencja „Odpowiedzialna Energia” organizowana przez PGNiG przy współpracy PwC (w tym roku odbędzie się czwarta edycja). Do tej pory 20 firm sektora energetycznego podpisało „Deklarację w sprawie zrównoważonego rozwoju firm energetycznych w Polsce”. Co roku przy okazji konferencji firmy te podsumowują swoje działania na rzecz realizacji zasad zapisanych w Deklaracji.
Innym przykładem jest „Deklaracja w sprawie porozumienia dla bezpieczeństwa pracy w budownictwie”, inicjatywa sektora budowlanego, dla którego głównym wyzwaniem są kwestie bezpieczeństwa pracowników. W ramach przedsięwzięcia wypracowano dwa dokumenty: ”Standard minimalnych wymagań wobec podwykonawców – zapisy umowne” i „Standard minimalnych wymagań wobec podwykonawców – szkolenia i dodatkowe kwalifikacje”. Sygnatariuszami porozumienia są Hochtief, Bilfinger Berger, Budimex, Mostostal Warszawa, Polimex Mostostal, Skanska, Warbud oraz Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa (PZITB), który był inicjatorem Porozumienia.
Także branża alkoholowa od lat podejmuje działania w kwestiach istotnych dla sektora angażując do współpracy odpowiednie agencje i instytucje publiczne. Przykładem może być akcja „Prowadzący – niepijący”, realizowana przez Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego - Browary Polskie. Ogólnopolskim patronem akcji jest Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, a jej celem jest zapobieganie nieszczęściom na drogach spowodowanych przez pijanych kierowców poprzez m.in. kształtowanie u klientów lokali gastronomicznych nawyku niewsiadania za kierownicę po spożyciu alkoholu.
Podobne inicjatywy podejmowane są także w innych sektorach, których przedstawiciele zrozumieli, że działając wspólnie, problemy istotne z perspektywy długoterminowego i zrównoważonego rozwoju ich branż, można zrealizować szybciej i efektywniej niż pracując w pojedynkę.
Wszyscy płyniemy tą samą łodzią
Mimo, iż przedstawiciele środowiska biznesowego, sektora publicznego, pozarządowego i środowisk akademickich reprezentują różne światy, rośnie świadomość faktu, że jedyną drogą, którą wszyscy muszą razem podążać, jest droga zrównoważonego rozwoju. By wspólna łódź mogła dopłynąć do wyznaczonego celu, niezbędne jest wspólne nią sterowanie. Dlatego też bez harmonijnej współpracy zarówno w ramach poszczególnych sektorów i środowisk, jak i między sektorami nie ma szans na zrównoważony rozwój.
Tekst jest skrótem artykułu, który ukazał się w dodatku „Odpowiedzialny biznes 2012. Sojusz na rzecz potrzebnych zmian” i jest wynikiem wspólnego przedsięwzięcia Harvard Bussiness Review, Stowarzyszenia Klon/Jawor oraz Ashoka - Innowatorzy dla Dobra Publicznego.
Pełen tekst artykułu znajduje się w załączniku.