Publicystyka - ngo.pl

Przypomnijmy[1]: jedną z podstawowych zasad funkcjonowania UE jest partnerstwo, które dotyczy także przyznawanych krajom członkowskim przez Unię funduszy pochodzących z jej budżetu. Rozporządzenie Rady (WE) 1083/2006 mówi, że cele funduszy realizowane są w ramach ścisłej współpracy (zwanej dalej partnerstwem) między Komisją Europejską a każdym państwem UE. W zależności od potrzeb i zgodnie z obowiązującymi przepisami i praktyką krajową, każde z państw zawiązuje relacje partnerstwa z właściwymi władzami regionalnymi i lokalnymi, innymi władzami publicznymi, partnerami gospodarczymi i społecznymi, innymi podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, partnerami zajmującymi się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie równości kobiet i mężczyzn.

Partnerstwo obejmuje przygotowanie, wykonanie, monitorowanie i ocenę programów operacyjnych. Państwa członkowskie angażują, w zależności od potrzeb, każdego z partnerów (w szczególności regiony), na różnych etapach programowania, w określonych ramach czasowych.

Deficyt partnerstwa

KSTP została powołana do życia uchwałą Komitetu Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (KK NSRO) 25 czerwca 2010 r., z inicjatywy organizacji społecznych i obywatelskich, reprezentowanych w KK NSRO, współpracujących z członkami w komitetach monitorujących w całym kraju.

Sieć stanowi odpowiedź na wolę wyrażoną przez osoby reprezentujące w komitetach organizacje pozarządowe, związki zawodowe, organizacje pracodawców oraz środowisko akademickie podczas spotkania szkoleniowo-warsztatowego w 2009 r. Efektem spotkania było nie tylko zauważenie deficytów partnerstwa rozumianego w kontekście całej Unii Euro­pejskiej, ale również pomysł, jak temu zaradzić.

Kto może uczestniczyć

KSTP ma stosunkowo enigmatyczną strukturę. Jej członkiem może zostać każdy, kto chce. Dodatkowym warunkiem jest pełnienie funkcji członka lub zastępcy w jednym z pięciu ko­mitetów monitorujących krajowe programy operacyjne 2007 – 2013 lub jednym z szesnastu komitetów monitorujących regionalne programy operacyjne, tudzież jednym z szesnastu podkomitetów monitorujących wojewódzkie komponenty Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Jest w pierwszym rzędzie propozycją dla partnerów społeczno-ekonomicznych, ale organizowane w jej ramach spotkania są otwarte dla przedstawicieli administracji samorządowej i rządowej, biorących udział w pracach komitetów i zajmujących się wdrażaniem funduszy unijnych w Polsce.

Cele i plany KSTP

Te ogólne założenia mogą jednak mylić. Sieć ma bowiem konkretne cele i dysponuje określonymi narzędziami ich osiągania[2]. Do celów należą:

• upowszechnienie idei partnerstwa wśród członków komitetów monitorujących;
• upowszechnianie wiedzy o funkcjonowaniu mechanizmów państwa;
• wypracowywanie systemowych narzędzi realizacji zasady partnerstwa;
• stworzenie warunków do szerszej dyskusji nad ważnymi i aktualnymi sprawami polityki wykorzystywania funduszy europejskich;
• wzrost efektywności uczestnictwa przedstawicieli partnerów społeczno-ekonomicznych, przedstawicieli strony rządowej oraz samorządowej w komitetach monitorujących dzięki wymianie dobrych praktyk i zdobywaniu nowej wiedzy;
• ograniczenie niebezpieczeństwa eliminacji ważnych społecznie potrzeb poprzez poszerzenie relacji pomiędzy partnerami społeczno-gospodarczymi;
• zwiększenie oddziaływania społecznego w celu akceptacji proponowanych działań;
• monitoring realizacji art. 28a ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju regionalnego;
• wypracowywanie rekomendacji.

Jak przełożyć teorię na praktykę?

Najbardziej namacalnymi narzędziami Sieci są spotkania. W ramach KSTP organizowane będą coroczne konferencje dotyczące partnerstwa. Będziemy się zastanawiać, jak zrealizować teorię w praktyce, i to nie tylko w kontekście funduszy unijnych, ale także polityki krajowej i regionalnej. W chwili, gdy ukazał się niniejszy numer EUlotki, jesteśmy już po inauguracji Sieci na pierwszej konferencji krajowej (21 października 2010 r., siedziba Ministerstwa Rozwoju Regionalnego), opatrzonej hasłem: „Partnerstwo w Funduszach Europejskich”. W dyskusji o tym, jak i po co faktycznie włączyć obywateli zrzeszonych w organizacjach, wzięli udział prezesi i przewodniczący organizacji społecznych i obywatelskich, urzędnicy podejmujący decyzje o kształcie wymogów konkursowych, wreszcie – członkowie komitetów monitoru­jących, do których konferencja była skierowana w pierwszej kolejności[3].

Kolejna konferencja, na którą już teraz serdecznie zapraszam, została zaplanowana na luty 2011 r. Do udziału w niej chcemy zaprosić członków Rządu oraz Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Gospodarzem konferencji będzie Grupa robocza ds. społeczeństwa obywatelskiego, która korzysta z bardzo dużego wsparcia finansowego i organizacyjnego ze strony Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w tym zakresie.

Problem: brak komplementarności

Przed nami kolejna inauguracja, tym razem regionalna. W Łodzi 16-17 listopada odbyło się mianowicie pierwsze spotkanie wojewódzkie, poświęcone nie tylko kwestiom, jakie identyfikują przedstawiciele organizacji obywatelskich zasiadający w komitetach, ale także problematyce komplementarności. Niejednokrotnie bowiem projekty finansowane z regionalnych programów operacyjnych, przede wszystkim infrastrukturalne, nie idą w parze z tzw. miękkim wsparciem przewidywanym w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki.

Owo „niedogranie” jest widoczne również np. między PO Infrastruktura i Środowisko a regionalnymi programami operacyjnymi, co widać choćby po inwestycjach drogowych. I ponieważ za decyzje dotyczące planowania i wydatkowania funduszy w znacznym stopniu odpowiadają komitety monitorujące, w których m.in. organizacje pozarządowe mają swoich przedstawicieli, rola tych komitetów jest tak ważna.

KSTP: wsparcie dla członków km i beneficjentów

Na co dzień członkowie komitetów stykają się jednak z problemami przyziemnymi, jak nawał materiałów do przeczytania przed posiedzeniem, szeroki zakres merytoryczny kwestii pozostających w sferze zainteresowania komitetu, konieczność rezerwacji minimum jednego dnia na posiedzenie. Tak więc odpowiedzialność, trudności, jak i często brak chęci współpracy w samym komitecie sprawiają, że służba w nim (członkostwo w komitecie nie wiąże się z żadnymi gratyfi­kacjami finansowymi) bywa niejednokrotnie niewdzięczna i problematyczna[4].

KSTP powstała w odpowiedzi na potrzeby osób w komitetach de facto reprezentujących beneficjentów, nierzadko najsłabiej słyszalnych. Proponowane spotkania mają na celu wzmocnienie członków komitetów pod względem merytorycznym, ale przede wszystkim umożliwienie wymiany doświadczeń, zgłoszenia problemów, z którymi mierzyć się trzeba zarówno na poziomie systemowym, jak jednostkowym. Taki właśnie zakres miał program pierwszego spotkania regionalnego w Łodzi. Przygotowała go grupa robocza ds. społeczeństwa obywatelskiego, po zebraniu propozycji tematów od miejscowych członków komitetów. W tym miejscu należy podkreślić dobrą współpracę z Ministerstwem Rozwoju Regionalnego. Wzięło ono na siebie finansowanie KSTP[5], jak również wsparcie merytoryczne, np. w kwestiach komplementarności między programami oraz wiedzą dotyczącą takich narzędzi, jak Baza Wiedzy.

Wszystkich zainteresowanych wpływem na kształt kolejnych spotkań zapraszamy do kontaktu z Sekretariatem KSTP prowadzonym przez Ogólnopolską Federację Organizacji Pozarządowych.

Kontakt: e-mail: kst@ofop.eu, tel.: 22 619 46 94

Agata Wiśniewska-Górczewska – z wykształcenia etnolożka. Obecnie Dyrektorka Programu Europejskiego Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, odpowiedzialna za projekty monitorujące działania pozarządowych członków Komitetów Monitorujących, zaan­gażowana od połowy 2006 r. w konsultacje dokumentów związanych z okresem programowania funduszy UE na lata 2007 – 2013. Z ramienia OFOP pełni funkcję zastępczyni członka Komitetu Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia (KK NSRO) oraz Przewodniczącej Grupy roboczej ds. społeczeństwa obywatelskiego powołanej przy KK NSRO w kwietniu 2008 r. Jest również członkinią Grupy roboczej ds. dobrego rządzenia przy Komitecie Monitorującym Program Operacyjny Kapitał Ludzki.

[1]

[2]Jak się poruszać w systemie wdrażania funduszy europejskich 2007-2015? Podpowiedzi dla członków komitetów monitorującychwww.ofop.eu

[3]

[4]

[5]

Tekst ukazał się w EUlotce nr 9 (32) - magazynie Federacji Organizacji Pozarządowych Centrum Szpitalna wydawanym przy wsparciu Programu „Wspieranie Organizacji Pozarządowych 2010 – ścieżka EURO-NGO+” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności.

W wersji drukowanej EUlotka jest dodatkiem do dwumiesięcznika gazeta.ngo.pl, wydawanego przez Stowarzyszenie Klon/Jawor, dostępnego wyłącznie w prenumeracie (szczegóły pod adresem: www.sklep.ngo.pl). Informacje o najnowszym numerze dwumiesięcznika gazeta.ngo.pl >>.

Wersje elektroniczne wszystkich numerów EUlotki można znaleźć na stronie:
www.eu.ngo.pl/x/161402.