Murowana Goślina, Rishon le Zion, Haifa, Jerozolima. Projekt "Trzy życia - wspólna pamięć"
W dniach 21 - 29 listopada 2009 odbędzie się ostatni etap polsko-izraelskiego projektu "Trzy życia - wspólna pamięć". Młodzież z Murowanej Gośliny oraz z Rishon le Zion od lipca poznaje biografie trzech ważnych dla wspólnej historii osób: Janusza Korczaka, Szlomo Wolkowicza oraz Juliusza Markowicza. Tygodniowy pobyt w Izraelu będzie szansą zobaczenia i poznania miejsc związanych z trójką wymienionych postaci.
Projekt edukacyjny "Trzy życia-wspólna pamięć" ("Three lives - common memory") jest kontynuacją polsko-izraelskiej współpracy w ramach międzykulturowego projektu "Stones of memory roots", który zakończył się w październiku. Tym razem 15 młodych mieszkańców Murowanej Gośliny spotka się ze swoimi rówieśnikami w Izraelu. Wspólnie będziemy przemierzali szlaki życiowej wędrówki Janusza Korczaka, Szlomo Wolkowicza oraz Juliusza Markowicza.
Cel ogólny projektu
Dostrzegamy potrzebę uczenia tolerancji wobec Innego poprzez bezpośredni kontakt z osobami innych narodowości i religii. Realizując zadania z izraelskim partnerem chcielibyśmy ukształtować w sobie oraz w innych postawę otwartości iakceptacji każdego człowieka niezależnie od jego pochodzenia, narodowości, wyznania, sprawności fizycznej czy intelektualnej.
Cele szczegółowe
Młodzi ludzie z Izraela oraz z Polski poprzez uczestnictwo w projekcie poznają historie życia trzech osób ważnych dla wspólnej pamięci Polaków oraz Żydów: Janusza Korczaka (Żyda-Polaka), Juliusza Markowicza (mieszkańca Murowanej Gośliny, pruskiego Żyda)oraz Szlomo Wolkowicza (Żyda-Ukraińca-Polaka). Dwaj pierwsi zginęli w Treblince, natomiast Szlomo cudem ocalał wojnę.
Dla uczestników projektu ważne będzie doświadczenie spotkania face to face z rówieśnikami z innego kraju, współpraca i wymiana poglądów na temat wolności, odwagi i poświęcenia, czyli wartości, które budują nie tylko ład moralny i prawny w Europie, ale także ukształtowały państwo Izrael.
Pośrednio dzięki pracy w grupie międzynarodowej młodzież rozwinie kompetencje językowe (opracowanie w języku angielskim folderu na temat wykonanych zadań).Działania warsztatowe - przygotowanie i wystawienie spektaklu na podstawie "Króla Maciusia I" wspomogą doskonalenie technik teatralnych oraz umiejętności plastycznych i wokalnych uczestników. Dzięki pobytowi w domach uczniów izraelskich Polacy poznają inną kulturę, mentalność i sposób życia.
Kontekst projektu
Nasze kontakty ze szkołą w Izraelu rozpoczęły się w ubiegłym roku. Początek współpracy dało międzynarodowe seminarium dla nauczycieli \"Auschwitz - Remembering for the Future. Holocaust education at the authentic memorial site\" w ramach Programu Pestalozzi. Podczas tego seminarium spotkałem Sigalit Greenfeld, nauczycielkę z Izraela, z którą nawiązałem kontakt. Zainteresowały mnie szczególnie podejmowane działania teatralne przez grupę prowadzoną przez Sigalit. Ona dowiedziała się o działaniach naszego szkolnego Koła Wielokulturowości, zobaczyła na CD nasze projekty z edukacji międzykulturowej. Pojawił się błysk w naszych oczach i równocześnie podjęliśmy myśl, że może młodzież z Polski (z Murowanej Gośliny- Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego) oraz z Izraela (z Rishon Le Zion- Haim Bar-Lev Makif Chet - Comprehensive School) zrobi coś wspólnie. Poprzez skype’a oraz e-maile przekazywaliśmy sobie różne pomysły. I w ten sposób narodził się pomysł wymiany polsko-izraelskiej. Zamierzamy rozpocząć od wizyty w Izraelu, aby odwrócić dotychczasową perspektywę relacji polsko-izraelskich. Pragniemy ropocząć od życia, od - symbolicznie można powiedzieć - "Ziemi Obiecanej", która w roku 1948 stała się państwem Izrael, oazą dla tych, którzy przeżyli Holokaust.
Szczegółowy opis projektu
Tytuł projektu "Trzy życia - jedna pamięć" odnosi się do trzech postaci, które będą motorem naszych działań: Janusza Korczaka, Juliusza Markowicza oraz Szlomo Wolkowicza. Dlaczego te osoby? Przede wszystkim dlatego, że są doskonałymi przykładami wielokulturowych biografii oraz dlatego, że wszyscy oni zostali naznaczeni Holokaustem. Zarówno Korczak, jak i Markowicz byli zasymilowanymi Żydami. Pierwszy znanym pedagogiem i wychowawcą dzieci, drugi mieszkańcem Murowanej Gośliny pochodzącym z Tarnopola, prowadzącym własny interes handlowy. Część jego rodziny jeszcze przed wojną wyjechała do Niemiec. Jeden i drugi ponieśli śmierć w Treblince. Szlomo Wolkowicz urodził się na wschodzie Polski, na ziemiach, które dziś należą do Ukrainy. Cudem uniknął pogromu latem 1941. Jest świadkiem, Ocalonym. Mieszka wraz z rodziną w Hajfie. Pytany o narodowość, odpowiada, że czuje się po trochu Polakiem, Żydem i Ukraińcem.
Nasze działania będą się odbywały w Polsce (łączność internetowa z grupą izraelską porzez skype'a w formie wideokonferencji) oraz w Izraelu (bezpośrednia współpraca młodzieży z obydwu krajów).
Projekt zbudowany będzie wokół symbolicznej czasoprzestrzeni: przeszłości, teraźniejszości oraz przyszłość skupionych wokół nadrzędnego motywu – pamięci. Młodzi ludzie uczestnicząc w różnorodnych działaniach, głównie o charakterze warsztatowym (warsztaty: teatralne, historyczne, medialne oraz muzyczne) odkryją różne rodzaje pamięci.
Działania w Polsce: opracowanie fragmentu "Króla Maciusia I", przygotowanie przez uczniów prezentacji multimedialnej na temat historii i współczesności państwa Izrael, opracowanie polskiej części życia rodziny Markowiczów.
Działania w Izraelu:
- Rishon Le Zion (warsztaty teatralne - "Król Maciuś I" oraz historyczne: "oś pamięci" oraz "historia pamięci")
Hajfa (warsztaty medialne "wehikuł czasu" - poznanie potomków Markowiczów; "kim jestem"- spotkanie z Ocalonym, Szlomo Wolkowiczem, który po Holokauście zamieszkał w Haifie);
- Muzeum Cierpienia Dziecka (koło Hajfy)- wystawa i warsztaty "Janusz Korczak of the children" (w muzeum znajduje się rękopis "Króla Maciusia I);
- Jerozolima - miasto pokoju("trudna pamięć" - Yad Vashem; "ślady przeszłości" - dokumenty dotyczące rodziny wojennych losów goślińskich Żydów, w tym ze szczególnym zwróceniem uwagi na rodzinę Markowiczów; "wielokulturowa podróż w czasie" - wędrówka ulicami Starego Miasta, odkrywanie biblijnej przeszłości miasta, ważne miejsca dla trzech wielkich religii monoteistycznych: judaizmu- Ściana Płaczu, chrześcijaństwa - Bazylika Grobu Chrystusa, islamu - Wzgórze Świątynne i Kopuła na Skale);
- Tel Aviv - przeszłość, teraźniejszość i przyszłość w jednym mieście (peregrynacja ulicami Tel Avivu pokazująca różne oblicza miasta); spotkanie i złożenie kwiatów przy pomniku poświęconym zamordowanemu premierowi Izraela - Yitzhakowi Rabinowi, który otrzymał pokojową nagrodę Nobla za proces pokojowy z Arabami; spotkanie z Iloną Dworak-Cosuin, przewodniczącą Polsko-Izraelskiego Towarzystwa Przyjaźni.
Przez cały czas trwania projektu w Izraelu młodzież będzie uczestniczyła w działaniu zwanym "fotografią uczestniczącą", której efektem będzie wystawa. Członkowie zespołów wykonają zdjęcia w dwóch kategoriach:
- Co w Izraelu mnie zaskakuje, dziwi? Co jest inne niż w moim państwie? Co jest dla mnie "obce"?
- Co w Izraelu przypomina mi moje państwo? Co sprawia, że czuję się tu "jak w domu"? Co jest dla mnie "swojskie"?
Fotografie zostaną zaprezentowane na dużym ekranie ostatniego dnia projektu. Będą one pretekstem do rozmowy na temat różnic kulturowych.
Poprzez "pamięć" chcielibyśmy poznać siebie, własną przeszłość (jednostki i narodu). Będzie więc on dla nas przestrzenią , którą -poprzez wspólne warsztaty, debatę, spektakl, dramę - będziemy starali się zgłębić, otworzyć, przedostać się do jej wnętrza.
Projekt „Trzy życia - wspólna pamięć” jest współfinansowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w ramach „Międzynarodowej współpracy szkół i wymiany młodzieży”.