Ministerstwo Sprawiedliwości: wnioski z uzyskiwania statusu opp
Ciekawe dane dotyczące uzyskiwania statusu organizacji pożytku publicznego przedstawił Tadeusz Wołek, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wystąpienie miało miejsce podczas posiedzenia Rady Działalności Pożytku Publicznego 9 grudnia 2004.
Warunkiem uzyskania statusu opp jest wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Rozpatrywaniem wniosków o wpis i nadawaniem statusu zajmuje się obecnie 27 wydziałów KRS, działających w 21 sądach rejonowych. Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości, do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej wpisanych jest ogółem około 58 706 podmiotów, w tym 35 394 stowarzyszenia i 5146 fundacji. Status organizacji pożytku publicznego ma 1728 organizacji, w tym między innymi 721 stowarzyszeń, 338 fundacji, 115 stowarzyszeń kultury fizycznej, 11 kościelnych osób prawnych (stan na 30 października 2004 r.).
Dotychczas do sądów rejestrowych wpłynęło około 4 tys. takich wniosków o wpis. W pierwszym półroczu 2004 r. postępowanie trwało przeciętnie 0,7 miesiąca, a w wypadku wniosków niewymagających uzupełnienia - nie dłużej niż 14 dni. Do najczęstszych przyczyn zwrotu wniosków zaliczono niewłaściwy wybór formularza KRS, jego błędne wypełnienie oraz brak opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wiosek zwrócony przy pierwszym wpisie może być ponownie złożony w ciągu 7 dni od daty doręczenia zarządzenia o zwrocie. Dotychczas zdarzyło się około 1800 takich wypadków .
Z informacji przekazywanych do Ministerstwa Sprawiedliwości przez sądy rejestrowe wynika, że wiele osób, które ubiegają się o wpis do rejestru uprawnionych podmiotów, żąda od sądów pomocy w wypełnianiu formularzy. Tymczasem pracownicy sądów nie udzielają jej, gdyż wkraczaliby w ten sposób w dziedzinę pomocy prawnej, zastrzeżonej dla ustawowo określonych podmiotów. Ponadto w sądach zrezygnowano z wywieszania wzorów wypełnionych formularzy, ponieważ wnioskodawcy przepisywali ich dosłowną treść.
Dla wnioskodawców nie zawsze jasne są także zasady ponoszenia opłat
związanych z wpisem do rejestru. Niektóre organizacje, na przykład fundacje, są zwolnione z opłat
sądowych na podstawie przepisów regulujących ich tworzenie i funkcjonowanie. Sprawia to, że
uzyskanie wpisu, polegającego na zmianach w statucie dotyczących powołania nowych organów czy zmian
w składzie osobowym zarządów, a także uzyskanie przez fundacje statusu organizacji pożytku
publicznego nie podlega opłacie sądowej. Mimo to należy uiścić opłatę związaną z obowiązkiem
ogłoszenia wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, która - zgodnie z przepisami - nie jest opłatą
sądową. Opłata za ogłoszenie wpisu jest stała i wynosi 500 zł przy pierwszym wpisie, 250 zł - przy
kolejnych. W wypadku organizacji wpisanych już do KRS, które wnoszą o uzyskanie statusu pożytku
publicznego, wpis ten uznawany jest za kolejny i dlatego opłata za jego ogłoszenie wynosi 250
zł.
- brak udokumentowanej działalności w sferze pożytku publicznego;
- niedostosowanie statutu organizacji do wymogów ustawowych;
- nieprawidłowy podział na działalność odpłatną i nieodpłatną;
- brak określenia w statucie działalności pożytku publicznego;
- działalność odpłatna pożytku publicznego taka jak działalność gospodarcza, prowadzona przez organizację i wpisana wcześniej do KRS;
- brak oświadczenia wnioskodawcy o przeznaczeniu całego dochodu na działalność pożytku publicznego;
- niezamieszczenie w statutach organizacji lub innych aktach wewnętrznych zakazów dotyczących uprzywilejowania w stosunkach cywilnoprawnych członków organizacji, członków organów i pracowników oraz ich bliskich;
- zamienianie działalności gospodarczej na działalność pożytku publicznego.
W opinii Ministerstwa Sprawiedliwości liczne wątpliwości co do
rejestracji budzi też kwestia uznania spółki kapitałowej za podmiot mogący się ubiegać o status
organizacji pożytku publicznego (wielokrotnie pisaliśmy o tym). Zdaniem ekspertów z Ministerstwa
Sprawiedliwości istotna jest odpowiedź na pytanie, dlaczego do prowadzenia działalności non-profit
miałaby zostać wybrana forma spółki kapitałowej , skoro istnieją inne uregulowane prawnie formy
takiej aktywności.
Źródła : "Informacja dotycząca
uzyskiwania statusu organizacji pożytku publicznego" - wystąpienie Tadeusza Wołka,
podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, na posiedzeniu Rady Działalności Pożytku
Publicznego, 9 grudnia 2004.
