Publicystyka - ngo.pl

W odpowiedzi na wezwanie przywódców UE z czerwcowego posiedzenia Rady Europejskiej, Komisja Europejska przedstawiła koncepcję utworzenia centrów kontroli oraz wprowadzenia środków krótkoterminowych w celu poprawy procesu przetwarzania danych dotyczących osób sprowadzanych na ląd w UE, jak również pierwszy zarys możliwych dalszych działań dotyczących regionalnych ustaleń z państwami trzecimi dotyczących sprowadzania na ląd. Regionalne ustalenia dotyczące sprowadzania na ląd należy postrzegać jako działające równolegle do rozwoju centrów kontroli w UE: obie koncepcje powinny przyczynić się do zagwarantowania wspólnej odpowiedzialności w regionie w odpowiedzi na złożone wyzwania związane z migracjami.

Komisarz Dimitris Avramopoulos powiedział: - Potrzebujemy obecnie wspólnych europejskich rozwiązań w dziedzinie migracji bardziej niż kiedykolwiek w historii. Jesteśmy gotowi wspierać państwa członkowskie i państwa trzecie w zakresie zacieśniania współpracy na rzecz sprowadzania na ląd uratowanych na morzu. Aby współpraca ta działała w praktyce, konieczne są wspólne działania – zarówno teraz, jak i w przyszłości. Musimy wypracować trwałe rozwiązania.

Przywódcy UE wezwali do ustanowienia w UE tzw. centrów kontroli, aby przetwarzanie danych na temat osób sprowadzanych na ląd w UE było lepiej zorganizowane i skuteczne. Głównym celem centrów byłoby usprawnienie procesu rozróżniania osób potrzebujących ochrony międzynarodowej od migrantów o nieuregulowanym statusie nieposiadających prawa do pozostania w UE, przy jednoczesnym przyspieszeniu powrotów.

Centrami zarządzałyby przyjmujące państwa członkowskie przy pełnym wsparciu ze strony UE i agencji UE; mogłyby one mieć charakter tymczasowy lub doraźny w zależności od lokalizacji. Główne cechy takich centrów są następujące:

• pełne wsparcie operacyjne – obejmujące zespoły sprowadzania na ląd składające się z europejskich funkcjonariuszy straży granicznej, ekspertów ds. azylu, operatorów kontroli bezpieczeństwa i oficerów ds. powrotów – którego wszystkie koszty pokrywane będą z budżetu UE;
• szybkie, bezpieczne i skuteczne przetwarzanie danych, które zmniejsza ryzyko wtórnego przemieszczania się oraz przyspiesza proces określania statusu danej osoby;
• pełne wsparcie finansowe dla zaangażowanych państw członkowskich w celu pokrycia kosztów infrastruktury i kosztów operacyjnych; jak również wsparcie finansowe dla państw członkowskich, które zgadzają się na transfer osób sprowadzonych na ląd (6 000 euro na osobę).

Aby przetestować tę koncepcję, możliwe jest jak najszybsze uruchomienie fazy pilotażowej z zastosowaniem elastycznego podejścia.

Jako środek tymczasowy do czasu ustanowienia w pełni funkcjonującego systemu w związku z prowadzonymi obecnie reformami wspólnego europejskiego systemu azylowego, Komisja zapewni również centralny punkt kontaktowy służący koordynacji działań państw członkowskich biorących udział w działaniach solidarnościowych.

Oprócz apelu dotyczącego utworzenia centrów kontroli, przywódcy UE wezwali również Komisję do zbadania koncepcji regionalnych ustaleń dotyczących sprowadzania na ląd w ścisłej współpracy z Międzynarodową Organizacją ds. Migracji (IOM) i Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) oraz w ramach partnerstwa z państwami trzecimi.

Celem tych ustaleń jest zapewnienie szybkiego i bezpiecznego sprowadzania uratowanych osób na ląd po obu stronach Morza Śródziemnego zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym z poszanowaniem zasady non-refoulement, oraz odpowiedniego ich traktowania po sprowadzeniu na ląd.

Główne elementy tych regionalnych ustaleń to:

• Jasne zasady dla wszystkich: w celu zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych na morzu oraz zapewnienia uporządkowanego i przewidywalnego sprowadzania na ląd należy zachęcać wszystkie państwa nadbrzeżne w regionie Morza Śródziemnego do ustanawiania stref poszukiwania i ratownictwa oraz morskich ratowniczych centrów koordynacyjnych (MRCC).
• Zasady te opracowane zostaną przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) i Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM), które pomogą zagwarantować, że osoby po ich sprowadzeniu na ląd będą mogły otrzymać ochronę, jeśli jej potrzebują, w tym za pośrednictwem programów przesiedleń; lub – jeżeli nie potrzebują takiej ochrony – zostaną zawrócone do państw pochodzenia, w tym w ramach programów wspomaganych dobrowolnych powrotów i środków reintegracyjnych prowadzonych przez Międzynarodową Organizację ds. Migracji (IOM).
• Partnerstwa na równych prawach: współpraca z zainteresowanymi państwami trzecimi będzie pogłębiana na bazie istniejących partnerstw, a oferowane wsparcie będzie dostosowane do sytuacji politycznej, społecznej i w zakresie bezpieczeństwa tych państw.
• Brak czynników skłaniających do migracji: możliwości w zakresie przesiedleń nie będą dostępne dla wszystkich osób sprowadzonych na ląd, które potrzebują międzynarodowej ochrony, a punkty odbioru powinny być ustanowione na tyle daleko od punktów nielegalnego wyjazdu, na ile to możliwe.
• Brak ośrodków detencyjnych oraz obozów: wprowadzenie regionalnych ustaleń dotyczących sprowadzania na ląd obejmuje ustanowienie zbioru określonych procedur i zasad mających na celu zapewnienie bezpiecznego i prawidłowego sprowadzania na ląd oraz procesu przetwarzania danych na temat osób po ich sprowadzeniu na ląd przy pełnym poszanowaniu prawa międzynarodowego i praw człowieka.
• Wsparcie finansowe i logistyczne UE: UE jest gotowa dostarczyć finansowego i operacyjnego wsparcia na rzecz działań w zakresie sprowadzania na ląd oraz po sprowadzeniu na ląd, a także wsparcia na rzecz zarządzania granicami w postaci sprzętu, szkoleń i innych form pomocy.

Oczekuje się, że na posiedzeniu ambasadorów (25 lipca) dyskutowana będzie koncepcja centrów kontroli w UE i możliwości szybkiego wykorzystania tymczasowych ram dotyczących sprowadzania na ląd osób uratowanych na morzu w UE.

Prace nad regionalnymi ustaleniami dotyczącymi sprowadzania na ląd będą również tematem rozmów podczas jutrzejszego posiedzenia oraz spotkania z Międzynarodową Organizacją ds. Migracji (IOM) i Biurem Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) które odbędzie się w Genewie w dniu 30 lipca 2018 r. Dopiero po uzgodnieniu wspólnego unijnego podejścia prowadzone będą działania informacyjne w odniesieniu do zainteresowanych państw trzecich.

Pełna treść artykułu znajduje się na stronie internetowej Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce: Migracje: nowe rozwiązania