Międzynarodowa grupa wolontariuszy posprząta ewangelickie cmentarze
W dniach od 19 lipca do 1 sierpnia 2009 roku Fundacja Ari Ari realizować będzie projekt „I nastała cisza… Rakutowo na Kujawach”. W ciągu dwóch tygodni kilkanaścioro wolontariuszy z Polski, Ukrainy, Niemiec i Litwy zajmie się opuszczonymi cmentarzami ewangelickimi w Rakutowie, na Dębniakach, Leonowie oraz cmentarzem żydowskim w Kowalu.
Nekropolie po II wojnie światowej pozbawione były jakiejkolwiek opieki i stopniowo ulegały zniszczeniu. Mimo to jeszcze dziś można znaleźć na nich pojedyncze nagrobki, porozrzucane fragmenty płyt i cokołów, odtworzyć strukturę cmentarzy, znaleźć resztki ogrodzenia, a nawet ślady, które świadczą o tym, że nekropolie są stale odwiedzane. Co więcej, obszary cmentarzy nadal pozostają terenami wydzielonymi i ciągle istnieją w pamięci starszych mieszkańców jako miejsca wyjątkowe, święte – ważne dla lokalnej społeczności. Stale przechowywana jest też pamięć o gospodarzach tych miejsc i spoczywających tam ludziach. Z drugiej strony, młodzi mieszkańcy często nie wiedzą o tym, że mijany przez nich codziennie zagajnik jest miejscem pochówku.
Program „I nastała cisza… Rakutowo na Kujawach” ma na celu przywrócenie tych przestrzeni lokalnej społeczności, a także zapoznanie wolontariuszy i miejscowej młodzieży z dziedzictwem kulturowym regionu i jego znaczeniem dla budowy i trwania lokalnej tożsamości.
Podczas projektu młodzi ludzie oczyszczą i uporządkują nekropolie. Zajmą się również dokumentacją tego, co na tych cmentarzach pozostało. Pracom porządkowym towarzyszyć będzie szereg wydarzeń kulturalnych, adresowanych tak do wolontariuszy, jak i lokalnej społeczności. Podczas projektu organizatorzy chcą uruchomić w Rakutowie kino letnie, przeprowadzić warsztaty folklorystyczne, fotograficzne i filmowe, wykłady na temat historii regionu. Program przewiduje wycieczki do miejsc związanych z mniejszością niemiecką w regionie. Wolontariusze przeprowadzą ponadto wywiady ze starszymi mieszkańcami. Na podstawie opowieści i wspomnień powstanie scenariusz gry terenowej. Projekt zakończy się nabożeństwem ekumenicznym.
Plonem projektu będą nie tylko uporządkowane cmentarze, ale również publikacja książkowa i film dokumentalny, które przedstawią i pozwolą ocalić od zapomnienia historię Kowala i okolic, tę najcenniejszą, bo przechowywaną w pamięci mieszkańców.
Czas jest nieubłagany. To ostatni moment na opisanie i uratowanie resztek cmentarzy oraz odkrywanie miejsc i ludzi oraz ich historii. Uważamy, że pielęgnowanie istniejących jeszcze świadectw historii i kultury wielu narodów zamieszkujących te tereny jest naszym moralnym i etycznym obowiązkiem, przede wszystkim wobec ludzi, którzy je tworzyli, i pokoleń, które przyjdą po nas.
Projekt realizowany jest w ramach programu memoria - Fundacji im. Stefana Batorego oraz Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość.
Źródło: Fundacja Ari Ari
