Publicystyka - ngo.pl

W czasie spotkania padło wiele górnolotnych słów. Ale też wiele
ważnych deklaracji. Przemawiający w imieniu rządu i władz regionalnych prześcigali się w
podkreślaniu wagi dokumentu i udziału społeczeństwa w jego tworzeniu. Marszałek Adam Struzik mówił:
"żeby skutecznie wykorzystać środki strukturalne potrzebne jest partnerstwo angażujące Unię
Europejską, państwa, regiony, samorządy, sektor prywatny i pozarządowy". Minister
odpowiedzialny za konsultacje NPR - Lech Nikolski deklarował: "tak ważnej kwestii jak rozwój
kraju nie można rozważać bez szerokich konsultacji społecznych".

To dobry sygnał. Jeśli przedstawiciele zarówno strony rządowej, jak
samorządowej podkreślają znaczenie programowania regionalnego i konieczność zwiększenia kompetencji
samorządów w procesie wykorzystywania środków strukturalnych, to jest szansa, że w przyszłości
kłopotów z wydawaniem środków, nie tylko unijnych, będzie przynajmniej mniej. A jeśli wspomnieć
jeszcze słowa ministra Nikolskiego: "podzielmy się odpowiedzialnością, bo inaczej tego zrobić
się nie da" to można już zacząć sobie wyobrażać, że za chwilę będziemy żyć w raju.

No, może prawie w raju. Zaraz potem przywoływane są bowiem reakcje
samorządów lokalnych, które często uważają, że centralizm rządowy jest jeszcze do strawienia,
gorzej z centralizmem regionalnym. To budzi prawdziwy lęk. Żeby go trochę zmniejszyć min. Nikowski
proponował, żeby regiony określiły 3 najważniejsze problemy, które zostały by włączone w formie
załącznika do NPR-u. Być może władze regionalne mogłyby zapytać powiaty i gminy o 3 podstawowe
sprawy do załatwienia w następnym okresie programowania i wskazane typy włączyć do strategii
rozwoju województwa. Tak, żeby stanowiły swoisty punkt odniesienia do podejmowanych w przyszłości
działań.

Minister Nikolski podkreślał również, że najbliższe lata to czas
Polski, potem wejdą do Unii Europejskiej kolejne kraje, zmienią się pewnie zasady wdrażania
Funduszy Strukturalnych, a i pieniędzy może być mniej. Pamiętać warto, że środki unijne stanowią w
sumie ponad 2 roczne budżety Polski. Oznacza to więc, że przez najbliższe 7 lat będziemy mieć do
dyspozycji ponad 9 budżetów. Warto je rzeczywiście wykorzystać na rozwój nie tylko gospodarczy, ale
także społeczny. A temu na obecnym etapie służy szeroka debata nad kierunkami rozwoju, dobre
określenie priorytetów i zaplanowanie niezbędnych zmian legislacyjnych. Już teraz widać - zdaniem
min. Nikolskiego - że prowadzona w całej Polsce dyskusja dobrze wpływa na jakość NPR i jest szansa,
że po zakończeniu procesu konsultacji będzie on pełniejszy i w większym stopniu oddający punkt
widzenia różnych środowisk, w tym oczywiście regionów.

Marszałek województwa zwrócił uwagę na coraz częściej podnoszoną
kwestię efektu statystycznego Warszawy i to, że istnieje niebezpieczeństwo, że skutkować on może
zamknięciem możliwości korzystania z Funduszy Strukturalnych przez mazowieckie miasta i wsie
znacznie odbiegające poziomem rozwoju od stolicy. "Aby zachować zrównoważony rozwój
województwa należałoby zastanowić się nad wyodrębnieniem z Mazowsza Warszawy - tak, aby nie
zawyżała średniego poziomu życia i zarobków w regionie" - mówił Marszałek.

W czasie spotkania nie zabrakło próby podsumowania dotychczasowych
konsultacji w regionie, za które odpowiedzialny był i jest nadal Urząd Wojewódzki. Szczegółowy
raport z przebiegu prowadzonych dyskusji jest w trakcie przygotowywania, ale już teraz można
zauważyć pewne uwagi podnoszone najczęściej. Mówiono, że NPR zbyt ogólny i trudno go
operacjonalizować, że za dużo planowanych kierunków i działań, że 70% środków finansowych powinno
być w dyspozycji władz regionalnych, że organizacje pozarządowe za mało wykorzystywane, a przecież
mogłyby pełnić znacznie poważniejszą rolę. I fundamentalne: czy to ten rząd powinien przygotowywać
plan rozwoju, którego nie będzie realizować. Wszędzie także, w Płocku, Ciechanowie, Radomiu,
Siedlcach i Warszawie podkreślano konieczność wprowadzenia jak najszybszych zmian
legislacyjnych.

Także ze strony władz regionalnych padały pierwsze uwagi dotyczące
wstępnego projektu Narodowego Planu Rozwoju. Wśród najważniejszych wymieniano

• dyskusyjne cele strategiczne NPR 
  
  
• brak lub niedostateczne skupienie się na silnych i słabych stronach Polski
  
  
• pominięcie konsekwencji przystąpienia Polski do strefy euro
  
  
• brak określenia kryteriów podziału środków między programami operacyjnymi i województwami
  
  
• brak przełożenia chęci zerwania z podejściem sektorowym na zapisy dotyczące planów horyzontalnych
  i operacyjnych.

Zwracano także uwagę na fakt, że horyzontalne programy, zdaniem władz
samorządowych, powinny znaleźć się w kompetencjach regionów, a tylko tzw. obszary niszowe mogłyby
zostać w kompetencjach władz centralnych.

Swoje refleksje mieli także okazję przedstawić przedstawiciele
organizacji pozarządowych, podkreślający potencjał tego środowiska oraz kompetencje eksperckie i
doradcze. Wymieniano przede wszystkim takie obszary jak ochrona środowiska czy rozwój
przedsiębiorczości, ale przecież możliwości organizacji pozarządowych są znacznie szersze.
Włączenie ich w prace nad Narodowym Planem Rozwoju jest bardzo dobrym sygnałem i przykładem dla
prowadzenia konsultacji wszystkich innych dokumentów o strategicznym znaczeniu.

Ważnym elementem spotkania było również przedstawienie wizji rozwoju
Mazowsza przez władze regionalne. Długofalowym celem samorządu jest zmniejszanie zróżnicowań w
regionie i stymulowanie oraz wspieranie rozwoju obszarów mniej aktywnych gospodarczo. Samorząd
województwa wierzy także, że do tego rozwoju, a co za tym idzie do poprawy warunków życia
mieszkańców Mazowsza, przyczynić się może w największym stopniu wzrost konkurencyjnej gospodarki
opartej na wiedzy. Takie przekonanie wynika z oceny realizacji dotychczas obowiązującej strategii
rozwoju województwa mazowieckiego.

Już wiadomo, że zbyt słaby nacisk był w niej położony na rozwój zasobów ludzkich. To będzie wymagało zmiany. W tym roku Zarząd Województwa Mazowieckiego przyjął założenia aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa - dokumentu precyzującego cele i kierunki rozwoju regionu. Czas po temu był już najwyższy, bo bez dobrze przemyślanej i w miarę powszechnie akceptowanej wizji rozwoju trudno o sensowne wykorzystywanie jakichkolwiek środków. Realizowane projekty nie ułożą się one przecież w żadną spójną całość, jeśli ich wyborowi nie będzie towarzyszyć klarowne określenie kierunku rozwoju Mazowsza. Wszyscy mogą włączyć się w dyskusję na ten temat. 26 kwietnia 2005 ma odbyć się w Warszawie I Forum Mazowieckie "Mazowsze dziś i jutro", otwierające społeczną debatę nad aktualizacją "Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego". Tworzona obecnie strategia rozwoju regionu obejmować będzie okres do 2020 roku.

Pracom tym będzie towarzyszyć proces społecznych konsultacji, do
których Marszałek województwa mazowieckiego zaprasza wszystkie zainteresowane osoby i instytucje, a
w szczególności środowiska naukowe i gospodarcze regionu, jednostki samorządu terytorialnego,
parlamentarzystów, przedstawicieli instytucji państwowych i organizacji pozarządowych. Warto z tego
zaproszenia skorzystać. Warto włączyć się w debatę dotyczącą nie tylko Narodowego Planu Rozwoju,
ale także wojewódzkiego planu rozwoju. Z nadzieją, że efekty będzie można zobaczyć już
niebawem.