Publicystyka - ngo.pl

Prowadzone w ramach Programu Rozwoju Bibliotek „Biblioteczne zajęcia dla dzieci i rodziców” doczekały się dwóch edycji i kontynuacji w postaci projektu „Dzieci i rodzice w bibliotece”. Dlaczego biblioteka? Bo jest praktycznie w każdej, nawet najmniejszej miejscowości (w całym kraju działa ponad 8000 bibliotek publicznych!), bo korzystanie z niej jest bezpłatne, a drzwi otwarte dla każdego.

Wagę tego ostatniego aspektu podkreślają przedstawiciele Fundacji: „Z naszych doświadczeń́ wynika, że programy edukacyjne dla dzieci prowadzone w bibliotekach wspierają̨ tworzenie nowych międzypokoleniowych relacji społecznych zarówno o charakterze formalnym (kontakt między młodymi rodzicami i animatorkami), jak i nieformalnym (kontakty pomiędzy rodzicami czy dziećmi w rożnym wieku). W sieć tych relacji włączani są̨ zarówno rodzice, którzy byli wcześniej czytelnikami bibliotek oraz ich dzieci, jak i rodzice (wraz z dziećmi), którzy wcześniej nie korzystali z usług biblioteki” – podkreślają w publikacji „Jak pracować z małymi dziećmi. Poradnik dla bibliotek. Inspiracje”.

„Biblioteczne zajęcia dla dzieci i rodziców” to dwa główne moduły: biblioteczka dla najmłodszych oraz grupy zabawowe. Pierwszy element to wypożyczalnia worków-zestawów edukacyjnych – książeczek, zabawek i gier dla dzieci do lat 5 wraz z prostą „instrukcją obsługi” dla rodziców. Pomysł został oparty o standardowy mechanizm działania biblioteki: wypożycz – skorzystaj – oddaj. Samym zestawom daleko jednak do standardu. To pomysłowe przygody edukacyjne pozwalające rozwijać nowe umiejętności (pisaliśmy o nich wcześniej w artykule „Zamiast kota – niesamowite zestawy edukacyjne w workach”). Dostarczenie rodzicom „instrukcji obsługi” do poszczególnych zestawów pozwala ich zaangażować w cały proces: Rodzice dostrzegają̨ walor edukacyjny podejmowanych działań́, poznają̨ i wypróbowują̨ nowe formy zabawy ze swoimi dziećmi, a także na nowo odkrywają̨ ich zainteresowania i pomysły – podkreślają organizatorzy.

Grupy zabawowe są zaś pomysłem, który można łatwo modyfikować i rozwijać według możliwości organizatora. Każdy ma w grupie swoją rolę do spełnienia: przeszkolony animator (Fundacja Komeńskiego przygotowała do tej roli bibliotekarki) pokazuje jak prostymi sposobami można pomagać dzieciom w rozwoju, rodzice biorą̨ odpowiedzialność́ za funkcjonowanie grupy – wspólnie opracowują̨ szczegółowe zasady działania, harmonogram zajęć́, program pracy z dziećmi, proponują̨ i samodzielnie prowadzą zabawy, rozdzielają̨ odpowiedzialność́ za poszczególne zadania, pomagają̨ w zdobywaniu funduszy. A dzieci? Cieszą się pożytecznie spędzonym czasem i możliwością budowania czegoś ze swoimi rodzicami oraz resztą grupy. I choć z nazwy grupy pozostają zabawowe, trudno odmówić im roli edukacyjnej, integracyjnej, społecznej.

Biblioteka jako centrum tego typu działań ma jeszcze jedną ogromną zaletę. Rodzice, szukając wsparcia i podpowiedzi w zakresie wychowania dziecka, znajdą tu odpowiednie poradniki i czasopisma, a także cenne wskazówki bibliotekarki – wspaniałej przewodniczki po świecie literatury dziecięcej, a także fachowca od biblioterapii, który trafnie wskaże właściwe lektury dla pociechy i rodzica, aby obu stronom pomóc sobie radzić z nowymi, nietypowymi, zaskakującymi sytuacjami i razem dojrzewać. I przynosi to efekty, jak opowiada m.in. Bibliotekarka z Biblioteki Publicznej Gminy Wielgie: Mała czytelniczka biegła tak szybko do biblioteki, że zostawiła swoją mamę daleko w tyle. Gdy dobiegła do mojego biurka zawołała: Biegłam szybciej niż wiatr, żeby zdążyć wypożyczyć nowy zestaw.

Co ważne, oferta bibliotek skierowana do dzieci i rodziców jest często jedyną propozycją edukacyjną dla małych dzieci i rodziców w miejscowości. Widać to przede wszystkim na wsi, gdzie nadal do przedszkola nie ma dostępu prawie 50 procent trzy- i czterolatków. W takich miejscach szczególne zadanie przypada organizacjom pozarządowym, które we współpracy z bibliotekami i rodzicami mogą stworzyć właściwe warunki i zajęcia sprzyjające rozwojowi najmłodszych.

Fundacja Komeńskiego podkreśla, że dzieci rozwijają się najdynamiczniej w pierwszych pięciu latach życia. Od tego, co dostaną od nas – dorosłych w dużym stopniu zależy czy w przyszłości będą kreatywnymi pracownikami, czy będą dobrze pracować zespołowo, czy będą szczęśliwymi ludźmi. Dlatego mi.in. zestawy edukacyjne do wypożyczania w bibliotekach są dobrym wsparciem rozwoju małych dzieci.

Pomysł bibliotecznych zajęć dla dzieci twórczo rozwinęło na przykład Stowarzyszenie KAT (Kreatywni Aktywni Twórczy) Dobczyce. W tamtejszej Miejskiej Bibliotece Publicznej młodzi technicy z zestawów Lego Mindstorms stworzyli miniroboty i zaprogramowali je.

Pomocne w zaplanowaniu i wdrożeniu podobnych projektów będą – poparte przecież kilkuletnim doświadczeniem we współpracy z bibliotekami – porady zebrane przez Fundację Rozwoju Dzieci im. Komeńskiego. Warto sięgnąć do dwóch publikacji: „Jak pracować z małymi dziećmi. Poradnik dla bibliotek. Inspiracje” oraz „Grupy Zabawowe dla małych dzieci i rodziców – poradnik dla gmin i organizacji pozarządowych”.

Ciekawych treści oraz przykładów na komunikację z bibliotekami (partnerem przedsięwzięcia) dostarcza również blog „Dzieci i rodzice w bibliotece”. Fundacja Komeńskiego przygotowała także ofertę szkoleń przygotowujących do prowadzenia grup zabawowych lub biblioteczki dla najmłodszych oraz zakupu zestawów edukacyjnych. FK daje wspaniałe narzędzia – twoja organizacja może je mądrze wykorzystać.

• możliwość skorzystania z bibliotecznej przestrzeni, gdzie mogłyby odbywać się zajęcia prowadzone przez organizację,
• możliwość wykorzystania komputerów, Internetu i innego sprzętu informatycznego, znajdującego się w bibliotece,
• zamieszczanie informacji o działaniach na stronie internetowej biblioteki,
• rozwieszenie plakatów, wyłożenie ulotek, które pomogą dotrzeć do zainteresowanej grupy odbiorców,
• korzystanie z zasobów (poradniki, czasopisma) dla rodziców poświęconych rozwojowi i wychowaniu dzieci, a także z księgozbioru przeznaczonego dla najmłodszych oraz – jeśli są w bibliotece – zestawów edukacyjnych dostarczonych przez Fundację Komeńskiego,
• możliwość wspólnego ubiegania się o grant na realizację działań, także z innych źródeł finansowania, niedostępnych dla organizacji pozarządowych w przypadku samodzielnego aplikowania,
• wsparcie bibliotekarza-animatora w zorganizowaniu grupy zabawowej,
• pomoc bibliotekarza w realizacji zajęć oraz udzielaniu porad biblioterapeutycznych,
• jeśli biblioteka brała udział w projekcie FK, ma już zestawy edukacyjne, które mogą być inspiracją do stworzenia kolejnych, a także doświadczenie we współpracy z rodzicami i dziećmi.

1. Sięgnąć do zasobów podlinkowanych w artykule, w tym szczególnie dwóch publikacji: „Jak pracować z małymi dziećmi. Poradnik dla bibliotek. Inspiracje” oraz “Grupy Zabawowe dla małych dzieci i rodziców – poradnik dla gmin i organizacji pozarządowych” i bloga “Dzieci i rodzice w bibliotece”, aby poznać zasady i podpowiedzi dotyczące realizowania zajęć w bibliotekach.
2. Jeśli projekt jest kierowany do dzieci i rodziców, warto sprawdzić, czy biblioteka brała udział w projekcie Fundacji Komeńskiego – jeśli tak, można wejść na stronę biblioteki lub spotkać się z jej pracownikami, aby przekonać się jak przebiegał projekt w danej miejscowości.
3. Jeśli projekt wiąże się z rozwojem dzieci, warto przy jego tworzeniu sięgnąć do internetowej biblioteczki FK.
4. Opisać projekt i przygotować jego harmonogram oraz oczekiwane rezultaty.
5. Spisać pomysły na współpracę z biblioteką.
6. Przedstawić bibliotece projekt i pomysły na współpracę. Wskazać, jakie korzyści odniesie biblioteka, organizacja, i co zyskają mieszkańcy. Ustalić podział zadań i osoby, które za poszczególne zadania będą odpowiedzialne.

Projekty „Biblioteczne zajęcia dla dzieci i rodziców” i „Dzieci i rodzice w bibliotece” są realizowane w ramach Programu Rozwoju Bibliotek.

Program Rozwoju Bibliotek jest wspólnym przedsięwzięciem Fundacji Billa i Melindy Gates i Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, a jego realizatorem jest Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.

W PRB uczestniczy ponad 3800 bibliotek znajdujących się na wsi i w małych miastach. Korzysta z nich 1/3 mieszkańców. Więcej o bibliotekach biorących udział w PRB http://www.biblioteki.org/pl/o_programie/o_programie.