Publicystyka - ngo.pl

Według raportu „Jak odżywiają się Polacy? (Kukuła Healthy Food 2021)” już 10 procent Polek i Polaków między 18. a 65. rokiem życia jest wegetariankami/ wegetarianami, a 6 procent - wegankami/weganami. To całkiem spora i według sondaży ciągle powiększająca się grupa zwolenniczek i zwolenników zdrowego odżywiania

Dostrzegł to przemysł spożywczy. Półki sklepowe uginają się pod produktami wegańskimi. Do wyboru, do koloru!

Choć weganki rzadko chorują, to niestety przytrafiają się im wypadki, a te zmuszają do korzystania ze szpitali, sanatoriów oraz… więzień.

W szpitalach możliwość wyboru wegańskich posiłków nie jest standardem. Choć podejście do diet bezmięsnych powoli zmienia się na lepsze, to nadal w niektórych miejscach pracownice nawet nie słyszały o diecie wegańskiej. Za pacjentkami – wegankami ujęła się Fundacja Viva!, uruchamiając petycję na rzecz wprowadzenia wegańskich opcji posiłków w szpitalach.

W szpitalach za granicą menu roślinne to posiłki pierwszego wyboru, traktowane są jako element dbania o zdrowie pacjentów. Przykładowo w Nowym Jorku wprowadzono roślinne posiłki jako domyślną opcję dla pacjentów szpitali publicznych NYC Health + Hospitals.

Więzienia zapewniają osadzonym wersję wegetariańską. Często korzystają z tej opcji również te osoby, które chcą urozmaicić swoje menu. Nie ma niestety posiłków wegańskich.

W Internecie nie udało mi się znaleźć listy placówek NFZ oferujących wyżywienie wegańskie, sztuczna inteligencja też jej nie znalazła. Gdyby nawet takowa była, to i tak nie pomoże, bo pacjentka nie ma możliwości decydowania, gdzie i kiedy chce wyjechać na leczenie. Internet za to podsuwa listę sanatoriów prywatnych, gdzie preferencje żywieniowe, termin ani lokalizacja nie stanowią problemu.

Z opowieści znajomych dowiedziałam się, że jedynie dwa ośrodki z puli NFZ zapewniają posiłki wegańskie – Cieplice Śląskie i Busko Zdrój. Inną kwestią jest ich jakość. Znajoma po pobycie w Busku miała poważne kłopoty gastryczne i skłania się ku podejrzeniu, że mogły być wegańskie tylko z nazwy.

Do dań jarskich trzeba ekstra dopłacić. Jak sprawdziła "GW", to od 10 do 25 złotych za dzień pobytu. Niektóre ośrodki, jak Polonez w Dąbkach, dodatkowo pouczają, że według NFZ „diety pacjentów ze względu na światopogląd, religie (dieta wegańska, wegetariańska) są prywatną sprawą pacjenta i nie mają prawa mieć wpływu na żywienie zbiorowe przez sanatorium”.

Natomiast na stronie internetowej sanatorium w Cieplicach Śląskich przy diecie wegetariańskiej dopisek: „nieprawidłowe żywienie może doprowadzić do anemii”, a przy wegańskiej: „nieumiejętne i samodzielne komponowanie posiłków może doprowadzić do depresji, krzywicy, anemii, osteoporozy i zaburzeń gospodarki hormonalnej”.

W niektórych ośrodkach – jak w uzdrowisku Krynica-Żegiestów – dieta bez odzwierzęcych produktów przysługuje jedynie za okazaniem zaświadczenia lekarskiego o fenyloketonurii oraz nietolerancji na białko mięsa i ryb.

Stanowiska NFZ broni Barbara Jabłońska, z-ca Dyrektora Departamentu Służb Mundurowych. Według niej tylko ciężkie choroby upoważniają do korzystania z innego menu niż standardowe, a i to musi być potwierdzone przez lekarza i poparte badaniami. W sanatoriach pracują dietetyczki, które wiedzą lepiej, co powinno pojawić się na stole kuracjuszki – argumentuje.

Według badań Światowej Organizacji Zdrowia stosowanie diety wegańskiej związane jest między innymi ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwory (zwłaszcza okrężnicy i raka prostaty) i choroby układu sercowo-naczyniowego. Weganie wyróżniają się także mniejszym ryzykiem wystąpienia otyłości, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy oraz mniejszą śmiertelnością z powodu choroby niedokrwiennej serca.

Mniejsze narażenie na wyżej wymienione schorzenia weganie mogą zawdzięczać cennym składnikom takim jak błonnik pokarmowy, jedno- i wielonienasyconym kwasom tłuszczowym czy antyoksydantom. Weganie spożywają je w większych ilościach w postaci warzyw, owoców, roślin strączkowych, orzechów, nasion i innych produktów pochodzenia roślinnego. Ale widocznie te wiadomości nie dotarły do Cieplic Śląskich.

Dopłata do wersji roślinnej sugeruje, że jest kosztowniejsza od mięsnej. Produkcję żywności opartą na wyzysku zwierząt i jednocześnie dewastującą środowisko dotuje państwo, upraszczając – to my, w tym weganki i weganie.

Zastanawiam się, co stoi na przeszkodzie, aby wyżywienie wegańskie nie mogło być obligatoryjnie w każdym sanatorium?

Co może zrobić weganka, gdy dostanie skierowanie do takiej np. Wysowej, gdzie szefowa kuchni nie przewiduje menu wegańskiego? Ma do wyboru dwie opcje – jechać i trenować głodówkę przez cały turnus lub oddać skierowanie z prośbą o przekierowanie do innego ośrodka z satysfakcjonującym ją menu.

Druga opcja niesie ze sobą ryzyko skreślenia z kolejki. Informuje o tym list od NFZ ze standardowym tekstem kopiuj – wklej, pouczający o niemożności wybrania terminu realizacji świadczenia i skreślenia z listy. Na pocieszenie informacja, że może całą procedurę zacząć od nowa, czyli umówić się na wizytę u lekarza, zrobić potrzebne badania, wysłać dokumenty do NFZ, czekać około 9 miesięcy, by otrzymać skierowanie do sanatorium i ponownie stanąć przed dylematem: głodówka czy ruletka?

Ani jedna, ani druga opcja nie jest tym, co weganki lubią najbardziej. Czyli trzeba przełknąć gorzką pigułkę rezygnacji z leczenia. Jednym słowem, to dyskryminacja dość poważnej, stale rosnącej części społeczeństwa.