Publicystyka - ngo.pl

Kapituła, w skład której wchodzą przedstawiciele: Prezydenta RP, Ambasadora Federacyjnej Republiki Brazylii, Ambasadora Królestwa Szwecji, Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców, ambasad  i konsulatów wspierających działania Stowarzyszenia w zakresie praw człowieka, Instytutu Pamięci Narodowej, Rzecznika Praw Obywatelskich, Fundatorów Nagrody, Fundacji Kultury Chrześcijańskiej ZNAK oraz Stowarzyszenia Willa Decjusza, rozpatrywała 50 wniosków nominacyjnych, w tym 22 wnioski w kategorii „osoba” oraz 28 wniosków w kategorii „organizacja pozarządowa”.

Ceremonia wręczenia tegorocznych Nagród będzie mieć miejsce 7 października, o godz. 17.00 w Willi Decjusza i  będzie wydarzeniem specjalnym w ramach międzynarodowej konferencji, pt. „Europa Wschodnia – wyzwanie modernizacji”.

Laureaci Nagrody im. Sergio Vieira de Mello 2010

Nagroda w kategorii Osoba:

Nagy El-Khoury i Mohammad al-Nokkari

Nagy El-Khoury, maronita, dyrektor Stowarzyszenia Absolwentów Collegu Notre Dame de Jamhour oraz szejk Mohammad al-Nokkari, były dyrektor generalny Dar Al. Fatwa i szef Biura Sunnickiego Muftiego Republiki Libańskiej są inicjatorami dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego w Libanie.

Obaj Laureaci mają duże zasługi na polu zbliżenia i pojednania przedstawicieli różnych odłamów religijnych w Libanie (łącznie 17 grup konfesyjnych – 13 chrześcijańskich i 4 muzułmańskie). Dzięki ich staraniom od 2007 roku w Dzień Zwiastowania NMP (25 marca) odbywają się w Libanie specjalne spotkania chrześcijańsko-muzułmańskie, które stanowią inspirację dla dialogu międzyreligijnego w całym regionie. Honorowymi gośćmi tych spotkań byli dotychczas przedstawiciele sunnitów, szyitów i kościołów wschodnich. Dzień Zwiastowania NMP, wydarzenie opisane zarówno w Biblii, jak i w Koranie, uznany został w 2010 roku za oficjalne chrześcijańsko-muzułmańskie święto w Libanie. Gościem honorowym uroczystości w dniu 25 marca 2010 roku był Lech Wałęsa, były Prezydent RP. Nagy El-Khoury oraz Mohammad al-Nokkari włożyli duży wysiłek organizacyjny i merytoryczny w przygotowanie tej wizyty oraz promocję polskich doświadczeń jako przykładu pokojowych przemian i wartości duchowych w polityce. Podkreślali, że Polska, dzięki pontyfikatowi Jana Pawła II oraz Solidarności zapewniła sobie stałe miejsce w historii walki o godność i wolność człowieka. Podkreślano, że Prezydent Lech Wałęsa odegrał czołową rolę w tych przemianach, dając jednocześnie dowody swojej postawy chrześcijańskiej i zawierzenia Maryi, która darzona jest wielką czcią także przez muzułmanów.

Udział Prezydenta Lecha Wałęsy w uroczystościach 25 marca stał się doskonałą okazją do budowania pozytywnego wizerunku Polski i Polaków w libański społeczeństwie, poszukującym w Europie partnerów do dialogi międzyreligijnego i międzykulturowego. Wizyta przyniosła także wiele korzyści dla stosunków dwustronnych, w tym przyczyniła się do zwiększonego zainteresowania Polską w kręgach gospodarczych i inwestycyjnych Libanu. Postrzegana była także jako wyraz wdzięczności za pomoc udzieloną przez społeczeństwo libańskie sześciu tysiącom polskich uchodźców i armii gen. Andersa w okresie II wojny światowej. Lech Wałęsa odbył spotkania z Prezydentem Michelem Sleimanem, Premierem Saadem Haririm, Ministrem Spraw Yagranicznych Ali-Shami oraz Patriarchą Maronickim Nasrallahem Sfeirem. Wizyta spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem libańskich mediów. Najważniejszym jednak jej rezultatem było potwierdzenie gotowości Polski do wsparcia pokojowego współistnienia i współdziałania różnych grup religijnych w społeczeństwie libańskim, jako przesłania dla całego świata.

Sukces tegorocznej uroczystości oraz inicjatywy pojednania chrześcijańsko-muzułmańskiego jest niewątpliwą zasługą obu Laureatów, którzy niejednokrotnie musieli stawiać czoła głosom krytyki i sprzeciwu ze strony różnych środowisk religijnych w Libanie. Ich determinacja oraz wizja dialogu zogniskowanego wokół postaci Maryi doprowadziła ostatecznie do poparcia inicjatywy przez najważniejsze władze w państwie, na czele z prezydentem i premierem, który osobiście poinformował Papieża Benedykta XVI o ustanowieniu święta dialogu chrześcijańsko-muzułmańskiego w Libanie. Nagy El-Khoury oraz Mohammad al-Nokkari zabiegają obecnie o rozszerzenie spotkań 25 marca, połączonych ze wspólna modlitwą chrześcijan i muzułmanów, o inne kraje. Zgłosili również ideę zbudowania w Bejrucie chrześcijańsko-Muzułmańskiego Centrum Maryjnego, które stanie się forum wymiany poglądów nt. Kultury maryjnej w świecie muzułmańskim i chrześcijańskim oraz miejscem spotkań i współpracy organizacji pozarządowych, opowiadających się za pokojowym współistnieniem społeczeństw i dialogiem cywilizacji.

Nagroda w kategorii Organizacja Pozarządowa:

Stowarzyszenie Memoriał

Memoriał jest niezależnym międzynarodowym stowarzyszeniem dążącym do zachowania pamięci o ofiarach represji stalinowskich, a także późniejszych represji politycznych i naruszania praw człowieka w krajach dawnego ZSRR. Oficjalną działalność Stowarzyszenie rozpoczęło w 1989 r., a inicjatorami powołania Memoriału byli m.in. Andriej Sacharow, Jewgienij Jewtuszenko i Andriej Wozniesienski. Obecnie Memoriał prowadzi działalność dokumentacyjną, archiwizacyjną, badawczo-historyczną, prawną i edukacyjną dotyczącą politycznych uwięzień i zesłań oraz naruszania praw człowieka.

Dzięki Memoriałowi powstały powszechnie dostępne wystawy, zbiory dokumentów i specjalistyczne biblioteki gromadzące materiały dotyczące prześladowań politycznych w totalitarnym systemie komunistycznym. W 1991 roku z inicjatywy Memoriału uchwalona została ustawa o Rehabilitacji Ofiar Represji politycznych przywracająca cześć setkom tysięcy obywateli byłego ZSRR, a dzień 30 października ustanowiono Dniem Pamięci Ofiar Represji Politycznych. Należy dodać, że Stowarzyszenie Memoriał udziela nie tylko prawnej, ale także materialnej pomocy osobom starszym a w przeszłości osadzonym w sowieckich więzieniach i łagrach. Równoległe podejmowanie zagadnień historycznych i współczesnych problemów społecznych jest ważnym elementem działalności edukacyjnej Stowarzyszenia, obliczonej na kształtowanie postaw obywatelskich w demokratycznym państwie prawa budowanych w oparciu o zrozumienie i poszanowanie praw człowieka.

Istotną częścią działalności Memoriału są studia nad polskimi ofiarami represji, w tym ofiarami zbrodni katyńskiej. W tym zakresie działa Komisja Polska Stowarzyszenia Memoriał, której koordynatorem jest Aleksander Gurjanow. Ponadto Memoriał ściśle współpracuje z Ośrodkiem KARTA tworząc od 1992 r Indeks Represjonowanych, który zawiera kompleksową imienną dokumentację losów obywateli polskich prześladowanych przez władzę sowiecką w latach 1939-1956. Zweryfikowane dane są publikowane w  kolejnych tomach zawierających informacje o ofiarach różnych kategorii represji.

Bardzo ważnym obszarem działalności Stowarzyszenia jest monitoring praw człowieka w krajach byłego ZSRR. Przy wsparciu grup obserwatorów w rejonach konfliktów (tzw. „gorących punktach”) na terytorium Wspólnoty Niepodległych Państw, Memoriał gromadzi, weryfikuje i archiwizuje, a następnie publikuje zebrane materiały dowodowe dotyczące naruszenia praw człowieka.

Działalność Memoriału uzyskała  wysoką międzynarodowa ocenę. W roku 2004 Stowarzyszenie wyróżnione zostało nagrodą Right Livelihood Award ufundowaną w 1980 r. przez szwedzkiego pisarza i filantropa Jakoba von Uexkulla, przyznawaną co roku osobom pracującym nad praktycznymi i godnymi naśladowania rozwiązaniami najbardziej pilnych wyzwań, przed którymi staje współczesny świat. W 2009 r. troje działaczy Memoriału (Ludmiła Aleksejewa, Siergiej Kowaljow i Oleg Orłow) otrzymało nagrodę Sacharowa przyznawaną od 1988 roku przez Parlament Unii Europejskiej osobom szczególnie zasłużonym w działaniach na rzecz wolności i praw człowieka.

Nagroda Honorowa:

Andrzej Przewoźnik (1963 – 2010)

Od 1 września 1992 roku pełnił funkcję sekretarza generalnego Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Od początku objęcia tej funkcji aktywnie działał na rzecz upamiętnienia ofiar Zbrodni Katyńskiej. Zaangażowany był m.in. w budowę polskich cmentarzy wojennych w Katyniu, Miednoje i Charkowie, budowę cmentarza i pomnika upamiętniającego ofiary zbrodni w Jedwabnem, odbudowę i ponowne uroczyste otwarcie Cmentarza Obrońców Lwowa oraz innych nekropolii mających na celu upamiętnienie Polaków – ofiar totalitaryzmu w latach 1939 - 1956 w kraju i za granicą. Był Wiceprzewodniczącym i Sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów (1994–1998).

W kręgu zainteresowań historycznych Andrzeja Przewoźnika szczególne miejsce zajmowała historia najnowsza, Armia Krajowa i jej struktury oraz działalność konspiracyjna w latach 1939 - 1945. Był autorem wielu publikacji i artykułów o charakterze naukowym oraz redaktorem naczelnym historycznego czasopisma „Niepodległość”. Wspólnie z prof. dr hab. Adamem Strzemboszem napisał książkę „Generał Nil” o gen. Auguście Emilu Fieldorfie, opublikowaną w 1999 roku.

Przyznana pośmiertnie Andrzejowi Przewoźnikowi Nagroda im. Sergio Vieira de Mello  jest wyrazem hołdu i uznania dla całokształtu jego działalności, w szczególności – niezłomnego dążenia do przywracania pamięci ofiar zbrodni, bez względu na ich przynależność narodową i religijną.