Dyrektorka Zespołu Szkół Publicznych w Radowie Małym nie raz zadawała sobie pytanie: Co tak naprawdę liczy się najbardziej w edukacji? Ile razy wykorzystałam w życiu tablicę Mendelejewa? Aby młody człowiek mógł sobie poradzić z problemami i wyzwaniami w życiu dorosłym, sensem edukacji winno być przygotowanie do życia, nie do egzaminów.
Taka szkoła …
Do szkoły, w skład której wchodzą przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, uczęszcza ok. 400 uczniów, z tego ok. 60 jest spoza rejonu. Często dowożone są one z sąsiednich gmin. Realizacja podstawy programowej odbywa się w trzech równych obszarach: samodzielnej pracy ucznia, porządkowania wiedzy w trakcie tradycyjnych lekcji oraz kształcenia kompetencji poprzez działania projektowe.
Działania projektowe obejmują grupy mieszane wiekowo, kilkuosobowe. I tak np. uczniowie otrzymują do rozwiązania problem: skąd stolarz wie, ile drewna potrzeba na to krzesło (wskazuje się konkretne)? Nauczyciel jest w roli eksperta, który ma prawo czegoś nie wiedzieć, a biblioteka najczęściej odwiedzanym miejscem w szkole. Takie podejście wspiera zaangażowanie uczniów, uczy dyskutować, aby zrozumieć. Uczniowie planują, organizują, widzą efekty swojej pracy, zaczynają i kończą. Poznają języki opisywania świata. Z ostatniego miejsca w rankingu w województwie, szkoła przesunęła się do środkowej jego części, a nawet czasami może porównywać swoje wyniki ze średnimi krajowymi i uczniami z dużych miast.
Budowanie wspólnej sprawy
Doniesienia naukowe wskazują, że za sto lat zmiana technologii nastąpi w ciągu 72 godzin. Dzisiaj w przypadku komputerów proces ten trwa ok. dwóch lat i ciągle przyspiesza.
Dyrektorka szkoły Ewa Radanowicz nie raz zadawała sobie pytanie: Co tak naprawdę liczy się najbardziej w edukacji? Ile razy wykorzystała w życiu np. tablicę Mendelejewa? Aby młody człowiek mógł sobie poradzić z problemami i wyzwaniami w życiu dorosłym sensem edukacji winno być przygotowanie do życia, nie do egzaminów.
W szkole od kilku lat funkcjonuje z powodzeniem program „Edukacja w działaniu”, którego założenia przegotowała grupa nauczycieli. Samo wprowadzenie programu poprzedziły liczne spotkania z rodzicami, nauczycielami i przedstawicielami organu prowadzącego. Na program w klasach I-III, składają się bloki tematyczne: „Bajkami budujemy życie”, „Podróżami odkrywamy tajemnice”, „Zmysłami doświadczamy świata”.
„Bajkami budujemy życie” to nic innego, jak klasa zamieniona w salę teatralną, w której znajdziemy scenę, nagłośnienie, oświetlenie i liczne rekwizyty. Scena jest miejscem wystąpień publicznych, dzięki którym uczniowie rozwijają swoją wyobraźnię oraz nabywają umiejętności: pracy w grupie, słuchania, dyskutowania i autoprezentacji. Zajęcia mają charakter warsztatowy, a realizują treści edukacji polonistycznej, przyrodniczej, plastycznej i muzycznej.
„Podróżami odkrywamy tajemnice” jest miejscem (salą), gdzie znajdują się czarodziejskie dywaniki, walizki, pamiątki z podróży, kompasy, barometry, kalendarze, słowniki, przewodniki, encyklopedie, komputery, mapy, atlasy i globusy. Uczniowie w trakcie realizacji doświadczeń (np. hodowli) starają się korzystać z różnych źródeł. Jest to miejsce, w którym można spotkać ciekawych ludzi, podróżników. Tutaj realizowane są treści z edukacji przyrodniczej, matematycznej, muzycznej i technicznej.
„Zmysłami doświadczamy świata”, to dostosowana do potrzeb edukacyjnych kuchnia z wyposażaniem, jakiego pozazdrościłaby niejedna gospodyni czy gospodarz. W trakcie wspólnego gotowania najważniejsze są: planowanie i ocenianie własnej pracy, praca w grupie oraz branie odpowiedzialności za jej rezultaty.
Co daje „Edukacja w działaniu”
Kształcenie kreatywności oraz kompetencji kluczowych takich jak: planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się, skuteczne komunikowanie się w różnych sytuacjach, efektywne współdziałanie w zespole, rozwiązywanie problemów w twórczy sposób, posługiwanie się techniką informacyjną, to główny cel działalności Zespołu Szkół Publicznych w Radowie Małym.
W szkole wyraźnie czuć staranie o przygotowanie uczniów do kształcenia się przez całe życie. Według Ewy Radanowicz to znaczy, że powinni umieć uczyć się skutecznie, pozyskiwać i twórczo wykorzystywać informacje, stawiać pytania, dociekać, rozumować, planować własną pracę, działać samodzielnie i współdziałać z innymi.
Dlaczego w grupach mieszanych wiekowo?
Pracując w grupach mieszanych wiekowo nasi uczniowie przez trzy lata uczą się pełnienia różnych ról i funkcji w grupie wraz z przybywaniem lat przybywa im, w sposób naturalny, więcej umiejętności i obowiązków, a pełnione role stają się bardziej poważne i wymagające większej odpowiedzialności człowiek wykonuje dużo zadań wspólnie z innymi skład zespołów się zmienia, a współpracować trzeba umieć z każdym!!! W różnych zespołach czekają nas różne role – raz będziemy organizować pracę zespołu, a kiedy indziej będziemy jej członkiem, któremu kto inny wyznaczy zakres pracy i jej kierunek. Trzeba umieć być przełożonym, partnerem i podwładnym. Praca w małych grupach przygotowuje do pracy i współpracy. Uczy uczniów organizowania wspólnego wykonywania zadań i pracy w grupie. W grupach mieszanych wiekowo kształcimy jeszcze wrażliwość na drugą osobę oraz wyrabiamy nawyk opiekowania się młodszym, opiekowania się tym, kto tej opieki potrzebuje. Zawsze z wielką przyjemnością obserwujemy i słuchamy, jak dzieciaki sobie radzą i pomagają.
Komentarz animatora
Szkoła funkcjonuje w środowisku wiejskim, które boryka z problemami wynikającymi z istnienia w przeszłości Państwowego Gospodarstwa Rolnego. Stąd też wielopokoleniowe bezrobocie i emigracja zarobkowa. Szkoła w Radowie Małym jest autentycznym miejscem rozwoju społeczno-kulturalnego. Ogromną jej siłą jest wychodzenie poza schematy w metodach nauczania. To również miejsce działania lokalnej koalicji na rzecz rozwoju oświaty w gminie Radowo Małe, w skład której wchodzą przedstawiciele lokalnych zakładów pracy, organizacji i stowarzyszeń. Efektem pracy koalicji są listy oczekiwań i potrzeb w zakresie działalności oświatowo-kulturalnej oraz materiały dotyczące dalszych działań na rzecz wieloletniego planu rozwoju oświaty w Gminie Radowo Małe. W szkole prowadzone są również działania związane z profilaktyką społeczną oraz pomocą rodzinom dotkniętym chorobą alkoholową, przemocą.
Nie mam wątpliwości, że Szkoła w Radowie Małym opiera się na wartościach, z którymi związane są aktywne społeczności. To sprawiedliwość i równość szans – wyrażana w podmiotowym traktowaniu uczniów. To szacunek wykuwany w trakcie procesów grupowych i zdobywania wiedzy i umiejętności. To godność, poczucie własnej wartości, które wyczuwa się w kontaktach z uczniami. To duma z bycia uczniem szkoły w Radowie Małym.
Opisana historia jest częścią publikacji „Aktywne Społeczności. Zmiana Społeczna. Katalog Praktyk, tom IV” wydanej przez Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. To zestaw ponad 30 minireportaży o tym, jak lokalne społeczności potrafią brać sprawy w swoje ręce.
Książka jest wynikiem pracy kilkunastu animatorów społecznych CAL z całej Polski. Co roku przyglądają się oni wybranym społecznościom lokalnym i inicjatywom przez nie podejmowanym. Starają się je poznać, zrozumieć i opisać.
Publikacja została wydana w ramach projektu “Tworzenie i Rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej”. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Źródło: Stowarzyszenie Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej, CAL