Publicystyka - ngo.pl

Gminy nie są rozrzutne, jeśli chodzi o wydatki na kulturę – przeciętnie wydają na ten cel 3,5% swojego budżetu. W sumie to ponad pięć miliardów złotych rocznie. Największą część wydatków pochłania finansowanie działalności instytucji publicznych: domów i ośrodków kultury, świetlic , klubów, bibliotek. Na dotacje dla organizacji realizujących działania i projekty kulturalne gminy przeznaczyły zaledwie 100 mln zł, czyli 18 razy mniej niż na domy kultury i 10 razy mniej niż na biblioteki. Skala zaangażowania gmin zależy od regionu: na Śląsku ponad połowa samorządów przekazuje środki na dotacje dla organizacji kulturalnych; na Lubelszczyźnie – tylko jedna czwarta.

Jednak bez względu na poziom wsparcia finansowego samorząd jednomyślnie wymieniany jest przez organizacje jako jeden z ich najważniejszych partnerów. Współpraca polega na realizacji wspólnych projektów, konsultacjach, użyczaniu organizacjom lokali z zasobów gminy. Obie strony widzą, że kooperacja jest konieczna i doceniają jej dotychczasowe osiągnięcia, uważają jednak zgodnie, że jeśli chodzi o wzajemne relacje, jest jeszcze wiele do zrobienia.

Urzędników najbardziej niepokoi brak zrozumienia dla wymogów formalnoprawnych ze strony organizacji. Oczekiwaliby też kreatywności i większego zaangażowania w tworzenie nowych ofert – uważają, że organizacje idą utartymi ścieżkami, powielają projekty, nie wychodzą poza schemat.

Ale zarzuty dotyczące powtarzalności działań i niechęci do projektów innowacyjnych i oryginalnych zgłasza także druga strona – wielu przedstawicieli sektora pozarządowego uważa, że to właśnie urzędnicy promują sztampowe, powtarzalne i mało kreatywne projekty. Organizacje skarżą się także na biurokrację, brak elastyczności ze strony urzędu oraz zbyt niskie dofinansowanie.

Z czego wynikają te problemy? Urzędnicy zwykle nie postrzegają działań organizacji jako elementu polityki kulturalnej – tę realizują poprzez „swoje” domy kultury i instytucje. Te z kolei współpracują z organizacjami przy konkretnych projektach, najczęściej oferując wsparcie lokalowe czy sprzętowe w zamian za możliwość uczestniczenia w projekcie realizowanym przez NGO. Takim akcyjnym myśleniem skażona jest także współpraca organizacji i samorządu. Organizacje nie są traktowane jako jeden z instrumentów oddziaływania na rozwój lokalny, a decyzje o finansowaniu lub braku wsparcia dla organizacji pozarządowych nie wynikają z założeń strategicznych.

Co musiałoby się zmienić, żeby relacje gmina – organizacja stały się prawdziwie partnerskie i żeby współpraca stała się satysfakcjonująca dla obu stron?

Organizacja oczekuje od urzędu:

1. Większego wsparcia finansowego

2. Zaufania i otwartości na współpracę

3. Częstszych kontaktów, lepszej komunikacji i więcej inicjatywy

Urząd oczekuje od organizacji:

1. Intensywniejszej współpracy, częstszych kontaktów

2. Kreatywności i większego zaangażowania w tworzenie nowych ofert

3. Znajomości procedur i lepszego przygotowania merytorycznego

Obie strony zgodnie wymieniają potrzebę wzajemnego zrozumienia. Wydaje się, że zwłaszcza w przypadku kultury lokalnej – różnorodnej, żywej, bliskiej mieszkańcom – istotna jest efektywna i realna współpraca pomiędzy samorządem i lokalnym sektorem pozarządowym. Czyli związek prawdziwie partnerski.