Publicystyka - ngo.pl

Jednak dane z MF nie dają odpowiedzi na wszystkie pytania. My na niektóre, dzięki prowadzonym badaniom, próbujemy odpowiedzieć. Poniżej prezentujemy najciekawsze wyniki.

Co zwiększa gotowość do przekazania jednego procenta podatku? Na pewno wykształcenie – widać generalną zależność – im więcej lat nauki, tym większa szansa, że jeden procent zostanie przekazany. Wśród osób z wyższym wykształceniem aż 75% przekazało fiskusowi informację, do kogo ma trafić setna część ich podatku.

Oczywiście ważny jest status zawodowy – najczęściej przekazują jeden procent podatku osoby posiadające stałą pracę (52%), ale także zajmujące się domem (53% – zapewne w ramach wspólnego rozliczania się małżonków), a także na urlopach wychowawczych (59%). Rzadziej jeden procent podatku odprowadzają osoby pracujące dorywczo (38%) i emeryci lub renciści (30%).

Znaczenie ma też miejsce zamieszkania – częściej jeden procent podatku przekazują osoby z małych miast (do 100 tys. mieszkańców): 47%, a także z miast największych (powyżej 500 tys. mieszkańców): 50%. Mniejszy odsetek podatników przekazujących jeden procent podatku jest na terenach wiejskich (39%) i w średnich miastach (między 100 a 500 tys. mieszkańców): 38%.

Mężczyźni i kobiety nie różnią się gotowością dedykowania OPP jednego procenta swoich podatków, jednak znaczenie ma stan cywilny (częściej jeden procent podatku przekazują osoby zamężne/żonate) i fakt posiadania dzieci (częściej te, które dzieci mają) – te dwie zależności są zapewne pochodną wieku, który z kolei koreluje z sytuacją zawodową i zarobkami. Częstotliwość przekazywania jednego procenta podatku rośnie do 40. roku życia, a następnie spada.

Nie mniej istotnymi czynnikami zwiększającymi gotowość do przekazania jednego procenta podatku są takie kwestie, jak:

1. kontakty z organizacjami pozarządowymi;

2. uczestnictwo w działaniach NGO;

3. zaufanie do fundacji i stowarzyszeń;

4. dobre zdanie na temat efektywności oraz uczciwości trzeciego sektora.

Wśród osób, które twierdzą, że nie zetknęły się z organizacjami pozarządowymi jeden procent podatku przekazało 27%, z kolei wśród tych, którzy mieli z nimi osobisty kontakt ponad dwa razy więcej – 66%. Także niebezpośredni kontakt ze stowarzyszeniami i fundacjami zwiększa prawdopodobieństwo przekazania jednego procenta podatku – w grupie, która o NGO słyszała od bliskich lub znajomych cel transferu jednego procenta podatku wskazało 63%; wśród tych, którzy znają podmioty sektora pozarządowego z mediów 50%.

Jak można przypuszczać, zaangażowanie w filantropię, a jeszcze bardziej w wolontariat, skłania do dedykowania organizacjom pożytku publicznego jednego procenta swojego podatku. Spośród Polaków, którzy w ostatnim roku ofiarowali jakieś środki finansowe lub dary rzeczowe na rzecz organizacji pozarządowych, 61% przekazało także jeden procent podatku. Zrobiło to także 67% wolontariuszy działających w stowarzyszeniach lub fundacjach, 78% osób, które bezinteresownie pomagają osobom spoza swojej rodziny lub kręgu znajomych (wolontariat nieformalny), a także 68% tych, którzy nieodpłatnie pracowali na rzecz swojej społeczności lokalnej, sąsiedztwa, miejscowości.

Co druga osoba (ok. 50%), która deklaruje zaufanie do organizacji, a także generalnie innych ludzi (spoza grona rodziny czy znajomych), przekazuje jeden procent podatku. Wśród tych, którzy mają do NGO i innych nieufny stosunek organizacje pożytku publicznego swoim podatkiem wsparło ok 36%. Także pozytywne opinie na temat efektywności organizacji pozarządowych sprzyjają przekazywaniu jednego procenta podatku.

Jeszcze ważniejsze wydaje się przekonanie o uczciwości NGO – wśród osób, które nie zgadzają się z opiniami „w organizacjach pozarządowych często dochodzi do nadużyć i prywaty”, a także „organizacje pozarządowe marnują część pieniędzy, które dostają”, ok. 60% w swoim zeznaniu podatkowym wpisało numer KRS wybranej organizacji pożytku publicznego.

Podatników, którzy przekazali jeden procent podatku rozliczając się z fiskusem w 2016 roku, można podzielić na trzy niemal równoliczne grupy – w skład pierwszej wchodzą podatnicy deklarujący, że za pośrednictwem organizacji pożytku publicznego przekazali jeden procent podatku na rzecz konkretnej osoby posiadającej subkonto (33%); druga to osoby, które przekazały jeden procent podatku bez wskazywania konkretnej osoby (34%); trzecią tworzą osoby, które co prawda deklarują, iż przekazały jeden procent podatku, ale nie pamiętają na czyją rzecz (34%).

W ostatnich latach minimalnie zwiększa się proporcja osób niekorzystających z możliwości wskazania subkonta konkretnej osoby, jednak ciągle możliwość wskazania prywatnej osoby wybiera mniej więcej połowa podatników, którzy pamiętają, jaki cel wskazali w zeznaniu. W tym sensie ciągle trudno powiedzieć, czy mechanizm jednego procenta podatku służy bardziej celom prywatnym, czy pożytkowi publicznemu.

Powody, które wskazują podatnicy przekazujący jeden procent podatku, nie tłumaczą popularności subkont, ale pokazują, że zarówno przy wskazywaniu konkretnej osoby, jak i wyborze organizacji najbardziej liczy się osobista znajomość lub rekomendacja kogoś bliskiego.

Nierzadko decyzja o przekazaniu jednego procenta podatku podejmowana jest też spontanicznie (odruchem serca) lub przypadkowo (tak było ustawione w programie PIT lub cel wybrała osoba, która wypełniała zeznanie).

Ciągle najrzadziej wybieranymi strategiami wyboru celu jednego procenta podatku są te bardziej strategiczne, bazujące na założeniu: ważny jest dla mnie dany cel, więc szukam organizacji, która go realizuje; chcę aby mój podatek zasilał moją okolicę, więc wybieram organizację działającą w sąsiedztwie.

Wykres. Przyczyny wyboru konkretnego celu, na który przekazano jeden procent podatku

W artykule przedstawiono wyniki badania zrealizowanego na zlecenie Stowarzyszenia Klon/Jawor na próbie 1000 dorosłych Polaków przez firmę Realizacja sp. Z o.o. w styczniu 2017 roku.

Co to jest NGO? Ile jest w Polsce NGO? Czym zajmują się NGO? Dowiesz się w serwisie fakty.ngo.pl.