W dniach kiedy najważniejsi światowi przywódcy na czele z amerykańskim prezydentem Joe Bidenem rozmawiają o klimacie w kontekście globalnym, dyskusja na ten sam temat toczy się lokalnie w Krakowie. W stolicy Małopolski trwa Krakowski Panel Klimatyczny. Kojarzony jeszcze do niedawna z ogromnymi przekroczeniami norm jakości powietrza, Kraków przystąpił do unijnego programu, w ramach którego podjął wyzwanie drastycznej redukcji emisji C02.
Miasto bierze udział w programie Deep Demonstrations organizacji EIT Climate-KIC, mającym na celu wywołanie głębokich zmian systemowych w stronę neutralności klimatycznej. Kraków wyznaczył sobie ambitne cele, które planuje zrealizować do 2030 roku, co wpisuje się w politykę unijnego Zielonego Ładu. W ciągu ostatniego roku w ramach tego procesu dokonano dogłębnej analizy miejskiej struktury, stworzono specjalne modele ekonomiczne prognozujące redukcję emisji i opracowano szereg działań w celu przybliżenia miasta do założonego celu. Ponadto, w ubiegły weekend ruszył Krakowski Panel Klimatyczny, czyli pierwszy panel obywatelski poświęcony zmianom klimatu w stolicy Małopolski, którego celem jest oddanie głosu w ręce mieszkańców.
"Planujemy rozpocząć zaprojektowane działania w tym roku i rozwijać je w ciągu kolejnych dwóch lat. Właśnie uruchomiliśmy Krakowski Panel Klimatyczny, którego celem jest zaangażowanie losowo wybranej grupy obywateli w dyskusję o działaniach na rzecz klimatu. Ich zadaniem jest podejmowanie decyzji o inicjatywach mających na celu zmniejszenie zużycia energii i zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej, z uwzględnieniem dobra wspólnego. Grupa ta ma być odzwierciedleniem ogółu społeczeństwa. To może być zielony zwrot dla całego miasta. Świadomość kryzysu klimatycznego znacznie wzrosła w ciągu ostatnich dwóch lat, zarówno wśród mieszkańców, jak i urzędników miejskich. Dostrzegliśmy tę lukę i jesteśmy gotowi na daleko idące zmiany." - komentuje podejście Krakowa do transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju dyr. Andrzej Łazęcki z krakowskiego ratusza, który prowadzi unijny projekt po stronie miasta.
Kraków zainicjował również Klimatyczny Kwartał, inicjatywę urbanistyczną polegającą na zintegrowaniu zmian infrastrukturalnych w konkretnym obszarze miasta (okolice Kazimierza i Grzegórzek). Celem tego projektu, który opiera się głównie na mobilności i wspiera przejście na transport publiczny, pieszy oraz rowerowy, jest stworzenie warunków dla tzw. miasta 15-minutowego, czyli takiego, które umożliwia mieszkańcom dostęp do realizacji wszystkich potrzeb życiowych w ciągu kwadransu bez potrzeby używania samochodu. Zaobserwowane w związku z pandemią Covid-19 zmiany behawioralne w miastach dają potencjał do skutecznej realizacji tej zmiany.
"Potrzebne są działania, które wzmocnią lokalną społeczność. Mówienie o globalnym problemie nie jest zbyt przekonujące, kluczowe jest sprowadzenie problemu na poziom lokalny, do kwestii, w które mieszkańcy mogą się zaangażować. W naszym przypadku jest to również koncepcja "Zielonych dzielnic jako usługi", której celem jest rozpoczęcie procesu termomodernizacji na szeroką skalę, zaangażowanie kwartałów, osiedli mieszkaniowych i połączenie tego z partycypacją, aby odciążyć właścicieli nieruchomości od ciężaru inwestycji." - komentuje krakowskie inicjatywy Andrzej Łązęcki. Projekt Zielonego Sąsiedztwa ma na celu energetyczne dostosowanie istniejących budynków i stanowi doskonałą okazję do wdrożenia zasad cyrkularności.
Jednym z pierwszych kroków podjętych przez Kraków było zbudowanie ekonomicznego modelu dla dekarbonizacji. Zespół z krakowskiego ratusza ściśle współpracował z międzynarodowymi partnerami przy zbieraniu i analizowaniu danych w celu określenia najbardziej efektywnych sposobów osiągnięcia pożądanego wpływu na środowisko w sposób zrównoważony finansowo i społecznie na poziomie całego miasta. Analiza wykazała, że Kraków emituje około 5,5 miliona ton dwutlenku węgla rocznie z transportu, budynków, ogrzewania i energii elektrycznej. Planowane działania mają na celu znaczną redukcję tej liczby.
Zaplanowane inicjatywy nakierowane są na stworzenie podłoża do skalowania działań na całe miasto, które pozwolą Krakowowi osiągnąć cel "zero netto" do 2030 roku. Odzwierciedlają one elementy niezbędne dla rozwoju nowych ścieżek zielonej transformacji stolicy Małopolski i wynikają bezpośrednio z barier i wyzwań przed nią stojących. Obejmują zaangażowanie obywateli, bardziej przejrzyste i holistyczne podejście do wewnętrznego zarządzania miastem i przyspieszenie działań w odpowiedzi na pandemię Covid-19. Władze miasta odgrywają wiodącą rolę w opracowywaniu i wdrażaniu portfela tych rozwiązań.
