Publicystyka - ngo.pl

Przedsiębiorczość społeczna w Kanadzie istnieje od nieco ponad 20 lat, a wiele osób uważa, że w stosunku do Stanów Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii ma co najmniej 10 lat opóźnienia. Wciąż brakuje na przykład oficjalnej definicji przedsiębiorstwa społecznego. Potocznie jest ono definiowane, jako organizacja, która nie tylko zarabia pieniądze, ale także ma pozytywny wpływ na społeczeństwo lub środowisko. Mogą to być zarówno organizacje not-for-profit, które uzupełniają swój pochodzący z dotacji budżet, angażując się w działalność zarobkową. Mogą to być firmy zorientowane na zysk ekonomiczny, które wykonują część pracy not-for-profit. W Kanadzie działa około 25 tysięcy przedsiębiorstw społecznych.

Pokolenie Społecznych Innowacji (Social Innovation Generation (SiG)), państwowy projekt badawczy przygotowany w partnerstwie z MaRS Discovery District z Toronto przygotował pierwsze z badań ilościowych opisujących sektor. Według SiG około 2 procent kanadyjskich firm społecznych istnieje od 20 lat lub dłużej. Ponad jedna trzecia powstała w ciągu ostatnich kilku lat.

Historia z przeszłości

Wiele najstarszych przedsiębiorstw społecznych w Kanadzie mieści się w Toronto, najliczniejszym mieście kraju, stolicy prowincji Ontario. W mieście mieszka około 2.8 miliona ludzi.

Jedną z bardziej szacownych organizacji jest Piekarnia Św. Jana (St. John’s Bakery), nieoficjalne przedsiębiorstwo społeczne działające od ponad 20 lat. Prowadzi je Misja Św. Jana Miłosiernego (St. John the Compassionate Mission). Piekarnia specjalizuje się w pieczeniu organicznego pieczywa oraz ręcznie wyrabianych słodyczach. Finansowana jest przez Toronto Enterprise Fund, fundusz partnerski organizacji United Way of Toronto oraz lokalnego samorządu utworzony po to, aby wspierać włączanie marginalizowanych grup do społeczeństwa.

Jak można przeczytać na stronie internetowej piekarni, jej pracownikami są: "Osoby Niepełnosprawne, Osoby Walczące z Nałogami, Osoby z Problemami Emocjonalnymi lub Chore Psychicznie, Nowi Mieszkańcy Kanady i Samotni Rodzice. Głównym celem firmy jest ekonomiczna niezależność i zrównoważony rozwój.

Nie dziwi fakt, że przedsiębiorstwa społeczne utworzone w latach 80tych w Toronto znalazły licznych naśladowców dwie dekady później, w czasach kiedy koncept przedsiębiorczości społecznej rozkwita na całym świecie.

Dzisiejsze przedsiębiorstwa społeczne odgrywają ważną rolę w walce z licznymi wyzwaniami z jakimi zmaga się miasto, przede wszystkim integracją mieszkańców oraz ubóstwem. W jednym z najbardziej wielokulturowych miast świata, którego ponad 50 procent mieszkańców urodziło się poza jego granicami tysiące ludzi boryka się na codzień z wykluczeniem kulturowym i ekonomicznym. W 2012 roku około 800 tysięcy mieszkańców Toronto polegało na bankach żywności. Przedsiębiorstwa społeczne starają się wzmacniać lokalne społeczności i dbać o to by miasto rozwijało się w zrównoważony sposób.

Zróbmy miejsce

W czerwcu 2004 roku grupa 14 fundatorów otworzyła Centrum Innowacji Społecznej (CSI) – jedną z pierwszych przestrzeni coworkingowych na świecie. Jej adres 215 Spadina Avenue jest dobrze znany w mieście, podobnie jak przyświecający jej cel. CSI Spadina pomaga innowacyjnym projektom społeczno ekonomicznym koncentrować się na ich misji i rozwoju poprzez zapewnianie im przyjaznej, kompletnie wyposażonej przestrzeni oraz okazji do włączenia się w sieć podobnych podmiotów. CSI od początku miało być katalizatorem zmian społecznych w mieście. Pomysł wyszedł od grupy przyjaciół wyznających podobne wartości: Tony Surman z Commons Group, Margie Zeidler z Urbanspace Property Group, Mary Rowe z Ideas That Matter, Pat Tobin z Heritage Canada i Erica Meerkampera z DECODE. Nie wiedzieli co dokładnie chcą zrobić poza tym, że chcą nagłośnić sprawy, które są dla nich najważniejsze.

Pierwsze pieniądze wyłożyła rodzina Zeidlerów, którzy opłacili remont jednego z pięter w budynku. Koszty operacyjne udało się pokryć dzięki grantom z The Ontario Trillium Foundation i The Harbinger Foundation. Tonya Surman pracowała przez 6 miesięcy, jako wolontariusz po to, aby sprawy ruszyły z miejsca. W czerwcu Spadina otworzyła podwoje dla pierwszych 14 organizacji założycielskich.

Od10 lat CSI kreuje kulturę i charakter przedsiębiorczości społecznej w Toronto. Jego model organizacyjny nazywany jest „konstelacyjnym modelem zarządzania” i podkreśla rolę niewielkich grup aktywistów – konstelacji – które razem współpracują nad wspólnymi problemami, dzieląc tą samą wizję. Pracują tak. aby zadbać o interesy poszczególnych członków konstelacji.

Przedsiębiorczość społeczna w Toronto rozciąga się pomiędzy kilka tworzących sieć lokalnych centrów, z których każdy ma swój odrębny charakter i realizuje swoje własne oryginalne projekty. Niezależnie od tego do której sieci należą, mieszkańcy Toronto praktykują zmianę społeczną każdego dnia.

Rok 2004: 215 Spadina Avenue, Toronto

Siedzibą Centrum Innowacji Społecznej Spadina jest odrestaurowany magazyn pełen naturalnego światła z żywą, oddychającą bio-ścianą oraz ogrodem na dachu, położony w centrum Toronto. Bio-ściana to wewnętrzny ekosystem, którego zadaniem jest poprawa jakości powietrza. Żywe rośliny dostarczają tlenu i podnoszą poziom wilgotności w pomieszczeniu. Sprawiają także, że biura stają się cichsze i przyjemniejsze dla ludzi, którzy w nich pracują. To dobre miejsce pracy dla freelancerów, doradców, osób wykonujących kreatywne zawody oraz dla małych organizacji z misją społeczną. Z tutejszych biur można korzystać w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu, zależnie od wybranego rodzaju członkostwa.

Jednym z członków Spadina jest HiveWire, firma „triple bottom line”, która przy wykorzystaniu technologii pomaga organizacjom wykorzystywać potencjał crowdfundingu. „Triple bottom line” oznacza, że firma rozlicza się ze swoich działań w trzech aspektach: społecznym, środowiskowym i finansowym. W praktyce Hive Wire tworzy „szyte na miarę” systemy crowdfundingowe. Jednym z nich jest projekt wykonany we współpracy z CSI: platforma Catalyst Crowdfunding.

Jest to jedyna platforma crowdfundingowa oparta o konkretną, dynamiczną społeczność innowatorów społecznych – zachęca opis. W sumie Spadina jest domem dla 180 innowacyjnych firm (m.in. Cycle Toronto i Toronto Fringe Theatre Festival). Warto wspomnieć, że obok HiveWire w Toronto działają co najmniej trzy fundusze nastawione na wspieranie i finansowanie przedsiębiorstw społecznych: Social Venture Partners, Venture Capital for Social Enterprise i Social Capital Partners of Toronto.

Rok 2005: MaRS Discovery District

MaRS Discovery District (MaRS Discovery District) otwarto w 2005 roku, niedaleko Spadina Avenue. Jest to jedno z największych centrów innowacji na świecie, zajmuje blisko 140 tysięcy metrów kwadratowych, ale to nie powierzchnia decyduje o jego wielkości. Działalność MaRS jest wspierana przez sieć partnerów z sektora prywatnego i publicznego, a główny cel instytucji to pomaganie przedsiębiorcom w tworzeniu innowacyjnych firm o szerokim zasięgu ekonomicznym i społecznym.

Długa lista fundatorów MaRS’a jest dostępna na stronie internetowej. Większość projektów realizowana w tym miejscu ma związek z innowacjami technologicznymi, które wymagają nie tylko większych nakładów finansowych, ale także precyzyjnie wykwalifikowanej kadry. Z prawnego punktu widzenia, instytucja jest organizacją charytatywną. Główne obszary działalności MaRS to praca i nauka, zdrowie i energia. Filozofia organizacji opiera się na przekonaniu, że przedsiębiorczość jest kluczem do pozytywnych zmian na całym świecie.

W 2007 roku we współpracy MaRS z J.W. McConnell Family Foundation oraz Uniwersytetu Waterloo ruszył projekt badawczy Pokolenie Społecznych Innowacji Social Innovation Generation (SiG).

Jego zadaniem jest rozwiązanie kanadyjskich problemów społecznych i ekologicznych oraz ciągłe rozwijanie kultury innowacji społecznych. SiG współpracuje również z rządami federalnymi i prowincjonalnymi, sektorem prywatnym i instytucjami akademickimi. Jednym z projektów SiG jest Knowledge Hub. Jest to strona internetowa, która gromadzi narzędzia edukacyjne dotyczące innowacji społecznych oraz przybliża szczególnie ciekawe rozwiązania z Kanady i całego świata.

Jednym z przykładów opisanych na stronie SiG jest przedsiębiorstwo społeczne Roots of Empathy (Korzenie Empatii) z Toronto. Firma oferuje program edukacyjny, którego skuteczność udowodniona jest badaniami, a który pozwala obniżyć poziom agresji u dzieci oraz podnieść ich kompetencje społeczne oraz zdolność empatii. Jest to jedno z najczęściej replikowanych rozwiązań ekonomii społecznej na świecie, a podobne przedsiębiorstwa działają m.in.: w Irlandii i Hiszpanii.

W roku 2010 Centrum Innowacji Społecznych kupiło swój drugi budynek na 720 Bathurst Street w Toronto. Przestrzeń ma pięć pięter i powierzchnię 3345 metrów kwadratowych. Oferuje wybór stałej i krótkoterminowej przestrzeni biurowej. Pierwsze piętro jest miejscem w którym spotyka się społeczność, oraz miejscem wydarzeń i tutejszej kawiarni – baru. Piętra drugie i trzecie zawierają poszczególne biura, osobiste biurka i tzw. gorące biurka czyli udostępniane na szybko miejsca pracy. Piętra czwarte i piąte to większe biura oraz pomieszczenia, w których rozwijane są poszczególne projekty społeczności. W Annex swoje siedziby mają firmy jak The Plaid Zebra, która wydaje darmowy magazyn online poświęcony niekonwencjonalnym stylom życia, Mongolska Izba Handlowa czy biuro Erina L. Armstronga, księgowego, który obsługuje większość członków CSI. Budynek został kupiony dzięki innowacyjnemu rozwiązaniu finansowania społecznego, tzw. pożyczce społecznościowej. Dzięki pożyczce CSI zebrało 2 miliony dolarów na zakup i renowację CSI Annex.

Strefa Digital Media Uniwersytetu Ryerson

Digital Media Zone (DMZ) jest uniwersyteckim centrum innowacji w mediach cyfrowych i uczenia eksperymentalnego. Pełni funkcję inkubatora biznesu i akceleratora startupów. Między innymi tutaj powstała Sojo (www.thesojo.net), platforma internetowa, która łączy młodych przedsiębiorców z Kanady. Zadaniem sieci jest kontaktowanie ze sobą tych wszystkich, którzy szukają nowych inspiracji. Sojo zapewnia nie tylko kontakty, ale także różnego rodzaju narzędzia, dzięki którym przedsiębiorczość, ale życie codzienne młodych biznesmenów staje się łatwiejsze. Można tu dowiedzieć się czegoś na temat organizacji własnej pracy, jak i zarządzania projektami. Za darmo. Sojo został uruchomiony w 2012 roku przez Kanika Gupta, studentkę UR.

Następnym krokiem był zakup przestrzeni na 585 Dundas Street East w Regent Park, największej w Kanadzie enklawy budownictwa publicznego, gdzie mieszka sporo rodzin ubogich imigrantów. We wrześniu 2012 CSI Regent Park zajął trzecie piętro w budynku Daniels Spectrum. Przed otwarciem członkowie CSI spotykali się z tutejszymi mieszkańcami, aby się przedstawić, zdobyć zaufanie oraz zainteresować współpracą. Nie musieli długo czekać. Dziś najemcy w Regents Park mówią łącznie w 85 językach.

Obecnie Centrum Innowacji Społecznej w Toronto zajmuje łącznie ponad 93 000 metrów kwadratowych powierzchni w czterech lokalizacjach, w dwóch krajach (ostatnio CSI został otwarty w Nowym Jorku).

Według badań wielokrotnego wyboru przeprowadzonych pomiędzy członkami CSI, jedną czwartą stanowią organizacje charytatywne, jedną trzecią przedsiębiorstwa społeczne, 35 procent to organizacje non-profit, 23 procent to projekty ze świata sztuki, kolejne 23 procent dotyczy kwestii środowiska naturalnego.

Jeśli chodzi o strukturę zatrudnienia i transport, 80 procent firm zatrudnia mniej niż 3 osoby, 4 procent jeździ do pracy samochodem, 37 procent przybywa na rowerze, a 8 procent nigdy nie opuszcza siedziby CSI. Mówi się, że z 700 firm obecnych w CSI najbardziej znana na świecie jest David Suzuki Foundation. Przez Centrum przewija się łącznie ponad 10.000 ludzi rocznie. Zgromadzenie tylu osób w jednym miejscu pozwala na wymianę pomysłów dotyczących przyszłości wspólnych działań. Nieustannie toczy się debata poświęcona innowacjom społecznym, teoriom zmiany, metodom ewaluacji, wspólnotowej konsumpcji, networkingowi, technologii i przedsiębiorczości społecznej. Na swój własny, oryginalny sposób Toronto tworzy system rozwiązywania problemów społecznych poprzez ekonomię i innowacje. Systematycznie i bez specjalnego rozgłosu. Wiele ciekawych przedsięwzięć nigdy nie pojawia się w mediach, rzeczy po prostu dzieją się, angażując tysiące ludzi każdego dnia. Dla wspólnego dobra.

FOTO: Landru515 na licencji CC CC-BY-4.0 via Wikimedia Commons