Publicystyka - ngo.pl

Najbardziej popularne konkursy działają na skalę globalną, a przedsięwzięcia, tóre są w nich nagradzane, rozwiązują problemy biedy, braku dostępu do wody, elektryczności, edukacji.

Najczęściej schemat jest podobny – w konkursie tworzone są odrębne kategorie dla przedsiębiorstw już działających i tych w fazie uruchamiania działalności. Coraz rzadziej organizatorzy dokonują podziałów regionalnych. W kręgu zainteresowań stawia się teraz takie pomysły, które można powielać i dostosowywać do lokalnych warunków.

Harmonogram działań jest również podobny – najpierw przyjmowane są zgłoszenia za pośrednictwem internetowych forlumarzy, następnie przeprowadzany jest cykl wizyt studyjnych i spotkań ekspertów z uczestnikami. Finał i ogłoszenie decyzji jury zwykle odbywa się w ramach większego wydarzenia – seminarium, konferencji.

Tak działa konkurs organizowany przez szwajcarską Schwab Foundation for Social Enterpreneurschip. Fundacja Klausa i Hildy Schwab organizuje Social Enterpreneurs of the Year – konkurs dla przedsiębiorstw społecznych o ugruntowanej pozycji, sprawdzonej i potwierdzonej jakości, których modele biznesowe i działania na rzecz zmiany społecznej można kopiować w różnych warunkach. Edycja 2014 zakończyła się 24 marca.

Drugą czołową organizacją organizującą ogólnoświatowy konkurs dla przedsiębiorców społecznych jest amerykańska Skoll Foundation. W tych konkursach starują przedsiębiorstwa, których klientów i beneficjentów liczy się w milionach na całym świecie.

Dzisiaj najbardziej widoczne jest wsparcie w sektorach energii odnawialnej, wsparcia młodzieży, ochrony zdrowia, aktywizacji kobiet i osób starszych, właściwego żywienia, kształcenia ustawicznego, społecznej i ekonomicznej inkluzji.

Nagrodzona w tym roku przez fundację Schwab firma społeczna d.light, sprzedaje systemy oświetlenia wykorzystujące energię słoneczną dla gospodarstw domowych w Indiach i Afryce.

DOsometing.org z kolei aktywizuje blisko 2,5 miliona dzieci w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Indonezji i Afryce, tworząc globalne społeczności i prowadząc kampanie społeczne za pośrednictwem mediów i nowych technologii. Na rzecz dzieci działa również Sonidos de la Tierra prowadząca zajęcia muzyczne i organizując orkiestry dziecięce w Paragwaju. W projekcie wzięło udział ok 14 000 dzieci i wsparło go 170 miast. Edukacją młodzieży zajmuje się fundacja KIPP, tworząc sieć bezpłatnych szkół średnich, przygotowujących na studia. Działając od dwudziestu lat zbudowali sieć 151 szkół w Stanach Zjednoczonych, Indiach i Izraelu.

Zdecydowanie najczęściej nagradzane są organizacje, które zajmują się ochroną zdrowia i promowaniem aktywnego trybu życia. Jest to najdynamiczniej rozwijająca się gałąź ekonomii społecznej, która w Wielkiej Brytanii zanotowała w ubiegłym roku 121% wzrostu.

Encore.org aktywizuje seniorów w Stanach Zjednoczonych. Sproxil opracował mechanizm, który pomaga sprawdzić pochodzenie leków, które są sprzedawane na rynku w krajach afrykańskich i Indiach. Mobile Product Authentication™ to narzędzie, które przy pomocy kodów podobnych do tych ładujących telefony komórkowe pozwala sprawdzić wiarygodność leków: ich skład, przeznaczenie i dawkowanie. To szczególnie istotne w krajach, w których dostęp do usług medycznych jest utrudniony, a czarny rynek leków rozległy. Technologie komórkowe wykorzystuje również laureat konkursu fundacji Skoll – Medic Mobile, który zapewnia dostęp do usług medycznych za pośrednictwem telefonów mobilnych.

Wyróżnienie zdobył teatr Nalaga’at, który choć działa lokalnie, zgromadził blisko pięćdziesiąt tysięcy widzów, licząc od 2007 roku, czyli początku działalności. Występują w nim osoby z dysfunkcjami narządów wzroku i słuchu, w części głuche i niewidome zarazem.

Uznaniem w wyścigu o laury wygrywają systemy mikropożyczkowe, na przykład fundacja Pro Mujer działająca na rzecz kobiet w Ameryce Łacińskiej lub bank Mann Deshi Mahila wspierający mieszkanki indyjskich wsi, które zarabiają mniej niż 1,5 dolara dziennie.

Każdy z trzydziestu siedmiu przedsiębiorców społecznych wyłonionych w tegorocznej edycji konkursu dołączy do klubu nagrodzonych, który działa z siłą lobby w ramach World Economic Forum. Po blisko trzydziestu edycjach konkursu, klub ten skupia 250 przedsiębiorców z sześćdziesięciu krajów na całym świecie.

Konkursy na innowacyjne metody rozwiazywania problemów społecznych są popularne w środowiskach uniwersyteckich. Stają się narzędziem edukacji.

Global Social Innovation Venture Competition, konkurs dla studentów z całego świata, prowadzony jest przez koalicję siedmiu szkół wyższych m.in.: London School of Economics, Berkley University, Georgia Institute of Technology. Zwycięzcy otrzymują wsparcie finansowe na rozwiniecie biznesplanu. W ubiegłym roku zwyciężył projekt Faso Soap z Burkina Faso zakładający opracowanie środka zmniejszającego zagrożenie zachorowania na malarię.

W Australii, Magazyn „Big Issue” (o którym pisaliśmy w tekście Świat według gazety) organizuje konkurs dla studentów, którzy proponują innowacyjne pomysły na rozwiniecie działalności społecznej i ekonomicznej magazynu.

W niemal każdym kraju odbywają się konkursy narodowe. Najbardziej rozwinięty jest konkurs realizowany jest przez Social Economy UK, którego piętnasta edycja odbyła się w tym roku. W jedenastu kategoriach wskazano firmy z najlepszym wynikiem finansowym, najbardziej innowacyjne, najlepiej współpracujące międzysektorowo itd. Czempionem przedsiębiorczości społecznej w Wielkiej Brytanii został Nigel Kershaw, który jest odpowiedzialny za Big Issue Invest, czyli część imperium gazety „Big Issue”, zajmującą się społecznymi inwestycjami. Najlepszym przedsiębiorstwem w tym roku był The Link szkocka organizacja lokalnych przedsiębiorców, zajmujących się wynajmowaniem lub sprzedażą domów.

W Polsce organizowane są konkursy regionalne, który wyłaniają najlepsze przykłady działalności przedsiębiorstw społecznych. W 2013 nagrodzona tytułem Lidera Przedsiębiorczości Społecznej w Małopolsce została Spółdzielnia Socjalna „Opoka”, która oferuje usługi kateringowe, opiekuńcze, szkoleniowe, prowadzi kawiarnię. W województwie łódzkim, w ramach konkursu „Przełamujemy bariery” organizowanego przez Stowarzyszenie Wsparcie Społeczne JA-TY-MY, tytuł Najlepszego Przedsiębiorstwa otrzymała spółdzielnia „Spóła Działa” proponująca usługi m.in. projektowania graficznego.

Problemem konkursów lokalnych jest ich finansowanie ze środków unijnych. Stąd, część tego typu projektów przestaje istnieć wraz z końcem okresu programowania. Taki los właśnie spotkał konkurs Dolnośląski Przedsiębiorca Społeczny Roku, który realizowany był przez Fundację Rozwoju Ekonomii Społecznej.

Organizowany przez Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych jedyny jak do tej pory ogólnopolski konkurs na najlepsze przedsiębiorstwo społeczne uruchamia 11 kwietnia czwartą edycję. Rok temu w konursie zwyciężyło Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy „Flandria” i SCE „Flandria”, które świadczą sługi medyczne.

Przedsiębiorstwa nagradzane w Polsce są wciąż najczęściej doceniane za ekonomiczną efektywność, umiejętność konkurowania na rynku. Rzadko pojawiają się inicjatywy, które można sprowadzić do modelu możliwego do zrealizowania w różnych warunkach i w różnych miejscach na świecie.

W klubie przedsiębiorców społecznych Fundacji Schwab znalazły się trzy osoby z Polski: Tomasz Sadowski i Barbara Sadowska z Fundacji Pomocy Wzajemnej BARKA oraz Jacek Strzemieczny z Centrum Edukacji Obywatelskiej. Znacznie więcej, bo siedemdziesięciu, polskich innowatorów skupia fundacja Ashoka, która stara się wyławiać osoby działające na znacznie szerszą skalę. Coraz więcej projektów polskich stara się zaistnieć na arenie międzynarodowej. Tego dowodzi zainteresowanie udziałem w drugiej edycji konkursu Social Innovation Competition, organizowanego przez Komisję Europejską. Zgłosiło się pięćdziesiąt osiem przedsięwzięć z Polski. Chociaż żadne nie zakwalifikowało się do półfinału ta liczba cieszy, oznacza to bowiem, że coraz częściej i więcej polskie przedsięwzięcia społeczne i ekonomiczne będą wychodzić z cienia i narodowego kręgu.

Ewa Hevelke

foto: World Eonomic Forum/Benedict von Loebell na licencji CC BY-NC-SA 2.0