Konieczna dalsza dyskusja o rozwoju crowdfundingu w Polsce i UE – stanowisko rządu do komunikatu Komisji
Crowdfunding może być istotnym źródłem finansowania dla innowacyjnych projektów i spółek – napisano w stanowisku rządu do komunikatu Komisji Europejskiej dotyczącego finansowania społecznościowego – crowdfundingu. W przygotowaniu stanowiska, które Komitet ds. Europejskich przyjął 18 czerwca 2014 r. przydatne były uwagi zebrane w toku konsultacji. MAC planuje kontynuować dyskusję o crowdfundingu ze wszystkimi zainteresowanymi stronami.
Aby precyzyjnie określić i usunąć bariery dla rozwoju finansowania społecznościowego w Polsce konieczna jest dalsza dyskusja ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Na poziomie europejskim należy też zadbać o spójne podejście państw członkowskich. Obecnie w poszczególnych krajach wprowadzane są odrębne regulacje, co może utrudnić rozwój crowdfundingu w skali europejskiej.
W przygotowaniu stanowiska rządu wykorzystane zostały odpowiedzi przesłane w ramach konsultacji komunikatu Komisji. Konsultacje, prowadzone także na portalu mamzdanie.pl trwały od 17 kwietnia do 12 maja 2014 roku. W sumie do MAC wpłynęło pięć uwag - dwie od przedstawicieli platform crowdfundingowych (wspieram.to oraz polakpotrafi), dwie od osób prywatnych oraz jedna z Fundacji Centrum Gospodarki Społecznościowej.
Stanowisko uwzględnia zgłoszone opinie, w których wskazywano, że na obecnym rozwoju rynku crowdfundingu, nie są potrzebne specyficzne regulacje dla tego obszaru. Do stanowiska włączyliśmy także postulat aby temat crowdfundingu włączyć do ogólnego programu edukacji związanej z kwestiami finansowymi. Pomocne w przygotowaniu stanowiska były także informacje dotyczące problemów i barier dla rozwoju crowdfundingu w Polsce oraz sugestie odnośnie obecnej fragmentaryzacji rynku europejskiego.
W ramach konsultacji odpowiadano na pięć pytań:
- Czy Komisja właściwie identyfikuje bariery i szanse dla rozwoju crowdfunding w UE?
Uczestnicy konsultacji zgodzili się, że Komisja trafnie wskazuje bariery i szanse związane z crowdfundingiem. Podkreślali znaczenie edukacji finansowej i idei powołania grupy ekspertów. Wskazywali też na braki - jak brak wskazania wad wejścia w życie tzw. jednolitego patentu. Niektórzy zgłosili też, iż Komisja nie uwzględniła specyficznych problemów niektórych rodzajów crowdfundingu - tzw. kampanii elastycznych, w których „twórcy nie otrzymują całości założonej kwoty, a jedynie część, którą uda im się uzbierać” oraz crowdfundingu osobistego (zbieranie na prywatne cele).
- Czy zaproponowane przez Komisję działania są odpowiednie na obecnym etapie rozwoju crowdfundingu?
Część uczestników konsultacji wskazywała, iż w komunikacie Komisja brakuje konkretnego planu czy harmonogramu dalszych działań, oraz rzetelnej analizy przed podjęciem dalszych działań. Wątpliwości wzbudził wśród niektórych pomysł utworzenia znaku jakości dla platform crowdfundingowych. Niektórzy uczestnicy pozytywnie wyrażali się o propozycji Komisji, aby na obecnym etapie wstrzymać się od wprowadzania regulacji i kontynuować monitorowanie rynku. Z drugiej strony pojedyńczy uczestnicy podkreślali, że „obecny stan crowdfundingu można uznać za zaawansowany”, w związku z czym należy ujednolicać przepisy na poziomie UE, a także odciążyć projektodawców od wymogów prawnych obecnie na nich nakładanych w związku z obowiązującymi dyrektywami.
- Czy istnieją bariery prawne dla rozwoju crowdfundingu w Polsce – zarówno udziałowego jak i bezudziałowego?
- Czy na tym etapie rozwoju crowdfunding wymaga dodatkowych regulacji prawnych, a jeśli tak, to w jakim obszarze?
[Na te pytania odpowiadano łącznie]
Jeden uczestnik wskazał na istniejące bariery prawne, a inni pokazywali jakie działania można by podjąć dla lepszego rozwoju tego sektora. Uczestnik Wspieram.to podkreślał, iż w kontekście crowdfundingu bezudziałowego, konieczne jest ujednolicenie kwestii podatkowych, rozstrzygnięcie statusu operatorów platform w kontekście ustawy o usługach płatniczych, a także doprecyzowanie statusu podatkowego środków gromadzonych przez zewnętrzne serwisy obsługujące płatności. W crowdfundingu udziałowym sugerowano zniesienie obostrzeń obowiązujących na rynku kapitałowym przy obejmowaniu akcji w spółkach akcyjnych. Niezależnie od rodzaju crowdfundingu wskazano na konieczność doprecyzowania statusu „osób nie prowadzących działalności gospodarczej, których status po realizacji projektu może się diametralnie zmienić”.
Pozostali uczestnicy podkreślali, że obecnie oba rodzaje crowdfundingu (udziałowy i bezudziałowy) są w Polsce legalne i możliwe do realizacji. Wskazywano na konieczność samoregulacji platform (CGS), co miałoby poprawić ochronę interesów projektodawców oraz wspierających. Karol Król przedstawił też propozycje zmian, które mogłyby ułatwić stosowanie crowdfundingu - np. zmiany w KSH dotyczące spółki z o.o., zwiększenie wyjątku w ustawie o ofercie publicznej, ulgi podatkowe dla inwestycji w przedsięwzięcia na wczesnym etapie rozwoju, określenie czytelnego modelu pozyskiwania kapitału dzięki przedsprzedaży.
Niektórzy uczestnicy podkreślali też konieczność prowadzenia „miękkich” działań, takich jak akcje informacyjne, programy edukacyjne, zebranie w jednym miejscu podstaw prawnych dotyczących wszystkich form crowdfundingu (w formie vademecum/przewodnika).
- Czy istnieją specyficzne bariery dla crowdfundingu w wymiarze transgranicznym w UE?
Uczetsnicy wskazywali na takie bariery jak brak jednolitych standardów i regulacji, które byłyby dobrowolne i zwiększałyby zaufanie do platform. Specyficzne bariery dotycząc regulacji podatkowych i rynku kapitałowego, różne interpretacje prawa dotyczące przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy, ustalenie miejsca spełnienia świadczeń, niejednoznaczność przepisów odnośnie transferów transgranicznych, bariery mentalne przed inwestycjami na zagranicznych rynkach mogą też być wzmacniane trudnością w stosowaniu nadzoru właścicielskiego. Niektórzy uczestnicy zwracali też uwagę na pojawiającą się niepewność odnośnie ochrony praw własności intelektualnej, co może być rozwiązane przez reformę systemu patentowego (wprowadzenie jednolitego patentu).