Publicystyka - ngo.pl

24 kwietnia w Krzyżowej odbył się Dolnośląski Kongres Obywatelski. W wydarzeniu wzięło udział ponad 300 osób, przedstawicieli organizacji pozarządowych, samorządu, biznesu oraz aktywnych mieszkańców naszego województwa. W ramach Kongresu zorganizowano 15 paneli dyskusyjnych oraz debatę pt. „Co dalej po ostatnich 7 latach wsparcia UE? Rola i miejsce organizacji pozarządowych w państwie”.

Jeden z paneli dyskusyjnych poświęcony został regionalnym Sieciom: Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego (DSDP)* oraz Dolnośląskiej Sieci Inkubatorów NGO**. Panel prowadził prezes Fundacji "Umbrella" i wieloletni koordynator Wrocławskiego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych Sektor 3 – Grzegorz Tymoszyk.

Tytuł panelu „Dolnośląska Sieć Doradztwa Pozarządowego / Inkubatorów NGO – komu jest potrzebna?” stawiał pytanie o wymiar korzyści, jakie niesie ze sobą (lub może nieść) zsieciowane doradzanie i inkubowanie. W toku dyskusji okazało się, że odpowiedź nie jest jednoznaczna. Problem nie polega bowiem na tym „czy doradzać i inkubować?” ale „jak?”. Kto ma to robić, w jaki sposób i w jakim celu?

W praktyce działania tworzących DSDP Dolnośląskich Punktów Konsultacyjno-Doradczych przyjęto założenie, że doradzać powinny wyspecjalizowane lokalne organizacje pozarządowe, ponieważ rozwiązując własne problemy mogą lepiej wspierać innych. Podobnie dzieje się w wypadku Inkubatorów. W regionie prowadzone są one z reguły społecznie przez NGO, zadanie prowadzenia Wrocławskiego Centrum Wspierania Organizacji Pozarządowych zlecane jest przez samorząd w drodze konkursu organizacji pozarządowej. Delegowanie realizacji zadań społecznych organizacjom społecznym jest zgodne z zasadą subsydiarności, w tym wypadku chodzi jednak przede wszystkim o rozwój integracji wewnątrzsektorowej. Fakt, że to właśnie NGO doradzają NGO, niesie ze sobą ważny komunikat: wspieramy się – nie rywalizujemy.

Do zadań DPK-D, zgodnie z wytycznymi konkursowymi należy:

1. Wsparcie konsultacyjno-doradcze dotyczące różnych aspektów funkcjonowania organizacji pozarządowych, których celem jest zwiększenie profesjonalizmu organizacji pozarządowych oraz efektywności działań przez nie podejmowanych, w tym wzrost umiejętności pozyskiwania środków krajowych i zagranicznych na realizację projektów oraz ich rozliczania

2. Wsparcie i promocja wolontariatu,

3. Aktywizacja i integracja organizacji pozarządowych oraz środowisk lokalnych,

4. Wsparcie i promocja międzysektorowych partnerstw organizacji pozarządowych z administracją publiczną,

5. Zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń (warsztatów) dla organizacji pozarządowych

Na pierwszym miejscu wśród zadań specyficznych dla Inkubatorów wymienia się zwykle wsparcie infrastrukturalne NGO. Pozostałe obszary: doradztwo, szkolenia, wsparcie partnerstw międzysektorowych, animacja społeczna – pokrywają się w dużej mierze z priorytetami DPK-D. W istocie obie sieci uzupełniają się znacząco.

Wśród wymienionych zadań na pierwszy plan (w opinii uczestników panelu), w kontekście obecnej kondycji trzeciego sektora, wysuwa się animacja społeczna, rozumiana jako celowa aktywność doradców i animatorów pobudzająca, ukierunkowująca i wspierająca zaangażowanie zorganizowanych grup obywateli (formalnych i nieformalnych) w obszarze aktywności społecznej. Fakt, że podmioty doradztwa i inkubacji funkcjonują w ramach sieci sobie podobnych podmiotów ma duży wpływ na ich sprawczość.

Animacja wymaga bowiem nie tylko podpowiedzi w zakresie rozwiązań formalnych, ale przede wszystkim programowych – przytaczania dobrych praktyk, rozmawiania o potrzebach podejmowania takich a nie innych działań. Dzięki obserwacji procesu rozwoju zaangażowania społecznego na danym terenie Dolnośląskie Punkty Konsultacyjno-Doradcze, Inkubatory i prowadzące je organizacje mogą stać się ekspertami kreującymi kierunek zmian społecznych.

Pytanie o sens doradztwa i inkubacji uprawniało prowadzącego panel do postawienia przewrotnej tezy, że Dolnośląskie Punkty Konsultacyjno-Doradcze i Inkubatory – ułatwiając powstawanie organizacji nowych –  powodują, że powstają organizacje, które być może jako takie nigdy nie powinny powstać. Niektóre grupy nieformalne napędzane bardziej potrzebą posiadania własnej organizacji, niż potrzebą rzeczywistych zmian w otoczeniu, zamiast dołączać się do istniejących już struktur, tworzą nowe, których żywotność i sprawstwo w wielu wypadkach są ograniczone. Proces ten bez wątpienia jest wspierany poprzez aktywność doradców i animatorów. Dzieje się tak między innymi dlatego, że wskaźnik liczby nowo powstałych organizacji ma często dla samorządów wymiar również jakościowy – co w wielu wypadkach mija się z prawdą.

Aby uniknąć zarzutu, że Inkubatory i Dolnośląskie Punkty Konsultacyjno-Doradcze, nakręcając spiralę powstawania nowych organizacji (bez doświadczenia, z niskimi kompetencjami), przynoszą więcej szkody niż pożytku, należałoby może doradzać grupom nieformalnym zakładającym organizację więcej rozwagi przy ocenie własnego potencjału i uświadamiać konsekwencje i odpowiedzialność, jakie wiążą się z prowadzeniem NGO, pokazywać inne drogi realizacji pasji obywatelskiej.

Jak jednak powiedzieć osobom oczekującym raczej zachęty i wsparcia, że powinny wszystko jeszcze raz przemyśleć i skąd brać pewność, że nasza diagnoza jest słuszna? Nie mówiąc już o tym, że sytuacja, w której przedstawiciel istniejącej już organizacji doradza powstającej właśnie, aby nie powstawała, może wyglądać jak pozbywanie się konkurencji.

Oczekiwanie, że będą powstawały nowe organizacje pozarządowe wydaje się z punktu widzenia rozwoju trzeciego sektora jak najbardziej zasadne, pod warunkiem, że będą to organizacje aktywne. Z drugiej strony grupy nieformalne mają coraz więcej możliwości pozyskania wsparcia finansowego dla swoich inicjatyw i można przypuszczać, że nie wszystkie będą dążyć do sformalizowania swoich działań.

Celem doradztwa i inkubacji jest wsparcie rozwoju danej organizacji i w konsekwencji jej usamodzielnienie się (profesjonalizacja). W wypadku Inkubatorów mówimy często o dwuletnim okresie wsparcia. W praktyce czas ten często się wydłuża. Wiele organizacji (nie tylko tych małych) ceni sobie towarzyszącą funkcję lokalnego Dolnośląskiego Punktu Konsultacyjno-Doradczego i Inkubatora traktując je jako naturalne zaplecze swojego działania. Zdecydowanym sukcesem DSDP jest integracja wewnątrzsektorowa. Organizacje korzystające z oferty Punktów Konsultacyjno-Doradczych tworzą często swojego rodzaju nieformalne partnerstwo, którego naturalnym liderem jest organizacja prowadząca Punkt.

Przede wszystkim potrzebna jest ogółowi mieszkańców województwa, jako struktura odpowiedzialna m.in. za animację społeczną (rozwój lokalnych inicjatyw i wsparcie zorganizowanych grup obywateli – formalnych i nieformalnych). Poprzez doradztwo i animację Dolnośląskie Punkty Konsultacyjno-Doradcze, we współpracy z Inkubatorami, mają realny wpływ nie tylko na kształt lokalnego sektora trzeciego, ale generalnie na formy aktywności społecznej w regionie.

Po drugie, Sieć potrzebna jest funkcjonującym organizacjom pozarządowym, ponieważ kumuluje wiedzę i doświadczenie w obszarze spraw społecznych. Dzięki swoim zasobom (intelektualnym i materialnym) jest w stanie rozwiązywać konkretne problemy mieszkańców, konkretnych NGO.

Po trzecie, Sieć potrzebna jest samorządom i administracji publicznej, jako strona inicjująca partnerstwa międzysektorowe i wspierająca realizację zadań publicznych. Organizacje prowadzące Dolnośląskie Punkty Konsultacyjno-Doradcze są w tym wypadku rzecznikami większej liczby lokalnych organizacji pozarządowych oraz grup nieformalnych i mogą w ich imieniu dbać o rozwój struktur społecznych na swoim terenie.

To na pewno nie koniec listy beneficjentów. DSDP wspiera proces budowy społeczeństwa obywatelskiego od 2010 r. i wrosła już w krajobraz społeczny Dolnego Śląska. Na jak długo? – to zależy od wielu czynników, ale trudno jest wyobrazić sobie przerwanie ciągłości jej działania na obecnym etapie.

Organizatorzy Dolnośląskiego Kongresu Obywatelskiego:

• Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych
• Fundacja „Jagniątków”
• Fundacja „Merkury”
• Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego
• Dolnośląska Federacja Profilaktyki Uzależnień „Ślęża”
• Klastrem Przedsiębiorstw Społecznych
• Związek Stowarzyszeń „Dolnośląska Sieć Partnerstw LGD”

• Dolnośląska Sieć Doradztwa Pozarządowego działa od 2010 r. Powołana została w wyniku zapotrzebowania dolnośląskich organizacji pozarządowych na lokalne formy wsparcia o charakterze doradczo-informacyjnym i szkoleniowym z zakresu m.in. pozyskiwania funduszy i rozliczania projektów. Jej koncepcja stworzona została przez Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, a jej organizacja i prowadzenie zlecane są przez UMWD organizacjom pozarządowym. Od 2011 r. operatorami DSDP są: Dolnośląska Federacja Organizacji Pozarządowych i Stowarzyszenie TRATWA.

**Dolnośląska Sieć Inkubatorów NGO powstała w wyniku inicjatywy oddolnej, jako kontynuacja realizowanego w latach 2012-2013 w partnerstwie z UMWD projektu „Tworzenie Lokalnych Inkubatorów NGO w ramach Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego”. Istotnym impulsem dla jej powstania była potrzeba utrzymania i rozwoju wypracowanego już potencjału wsparcia infrastrukturalnego organizacji pozarządowych i animacji społeczno-kulturalnej w środowiskach lokalnych.