Publicystyka - ngo.pl

Ideał wyglądał mniej więcej tak: oto obywatele, dostając do ręki narzędzie wspierania organizacji poprzez współdecydowanie o przeznaczeniu publicznych pieniędzy, będą poddawać swoje wybory gruntownej refleksji, odpowiadając sobie na pytanie o to, jakie cele są dla nich najważniejsze oraz jakiej organizacji chcą w związku z tym zaufać. Poznając działalność tej organizacji – najlepiej niedużej, lokalnej, działającej blisko rzeczonego obywatela – zyskają przekonanie o wartości jej działań, a w związku z tym zdecydują się wspierać ją w sposób systematyczny – własnym pieniędzmi lub czasem. Organizacje zaś zaczną inaczej komunikować swoje działania i potrzeby, wchodząc w znacznie głębszą relację ze społecznością lokalną. W efekcie: organizacje pozarządowe zyskają mocniejsze zakorzenienie w świadomości społecznej, stając się jeszcze ważniejszym elementem polskiej rzeczywistości, co przełoży się na wzrost filantropii i siłę NGO-sów w ramach współpracy z administracją publiczną.

Ile z tych nadziei się spełniło, widać w badaniach dotyczących motywacji, jakimi kierują się obywatele, przekazując swój 1% danej organizacji. Widać to jednak również na poziomie najbardziej nawet podstawowych danych. W ubiegłym roku do zbierania pieniędzy z 1% uprawnionych było 7656 organizacji pozarządowych, które łącznie otrzymały 508 milionów złotych z odpisów podatkowych. Aż 51% całej sumy otrzymało trzydzieści organizacji.

Problemów można zidentyfikować wiele, nie miejsce i czas na ich wymienianie. Nie jest też przecież tak, jakoby wszystkie oczekiwania względem tego mechanizmu zawiodły, a on sam nie wpłynął w żaden pozytywny sposób na sytuację organizacji pozarządowych. Wręcz przeciwnie, za jego sprawą wydarzyło się wiele dobrego. Niektóre z efektów jego wprowadzenia oraz – co być może nawet ważniejsze – praktyki jego stosowania mogą być zresztą dla nas póki co niezauważalne i niemożliwe na razie do zbadania. Nie zwalnia to jednak nas – jako sektora – z obowiązku uważnej refleksji nad przyszłością 1% w Polsce. Jak zwracają uwagę niektórzy inicjatorzy jego wprowadzenia, nie należy odrzucać przy tym na wstępie żadnej opcji.

Aby jednak myśleć nad przyszłością, trzeba przyjrzeć się przeszłości oraz teraźniejszości. Zapraszamy więc do debaty. Swoje opinie (maks. 4500 znaków + zdjęcie) przesyłajcie na adres: redakcja@portal.ngo.pl.

Niektóre z efektów wprowadzenia 1% oraz – co być może nawet ważniejsze – praktyki jego stosowania mogą być zresztą dla nas póki co niezauważalne.