Komisja zamyka dwie sprawy dotyczące ochrony przyrody skierowane przeciwko Polsce
Komisja Europejska kończy postępowanie przeciwko Polsce w dwóch sprawach dotyczących ochrony przyrody. Pierwsza sprawa została wycofana w związku z działaniami dotyczącymi ochrony jednego z najcenniejszych siedlisk przyrodniczych – doliny Rospudy. Druga sprawa jest zamykana w związku z zakończeniem wyznaczania w Polsce sieci obszarów specjalnej ochrony.
Stavros Dimas, europejski komisarz ds. środowiska, stwierdził:
„Cieszę się, że władze Polski zdecydowały się na zmianę trasy
obwodnicy Augustowa. Działanie takie oznacza nie tylko
respektowanie wspólnotowego prawa ochrony środowiska, lecz również
zapewni ochronę jednego z najcenniejszych siedlisk przyrodniczych w
Europie. Polsce należą się również wyrazy uznania w związku z
zakończeniem wyznaczania sieci obszarów specjalnej ochrony.”
Komisja kończy postępowania w dwóch ważnych sprawach dotyczących ochrony przyrody skierowanych przeciwko Polsce
Pierwszą sprawę zamyka się w związku z przyjęciem przez polskie
władze decyzji o zaprzestaniu budowy obwodnicy przez jeden z
najcenniejszych obszarów przyrodniczych w Europie.
W lutym 2007 r. władze polskie wydały zgodę na rozpoczęcie
budowy obwodnicy Augustowa, która przecięłaby ważny przyrodniczo
obszar doliny Rospudy. Dolina została uznana za obszar specjalnej
ochrony ptaków (OSO), a obecnie znajduje się również w wykazie
terenów mających znaczenie dla Wspólnoty (Sites of Community
Importance – SCI). Dolina ta stanowi mozaikę niezniszczonych
siedlisk położonych na terenie jednej z największych i najlepiej
zachowanych puszcz pierwotnych w Europie Środkowej oraz
niezmienionych przez człowieka obszarów podmokłych.
Po wydaniu zgody na budowę Komisja podjęła natychmiastowe kroki
polegające na skierowaniu sprawy do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości, wnioskując o wydanie zakazu kontynuowania prac
(zob. IP/07/369). W wyniku tych dział prace zostały wstrzymane.
Wiosną 2008 r. Ministerstwo Środowiska zorganizowało okrągły
stół, który zgromadził wszystkie strony sporu, w celu oceny
alternatywnych wariantów budowy drogi, które umożliwiłyby ochronę
cennych przyrodniczo obszarów. W dniu 24 marca 2009 r. władze
Polski ogłosiły, że wybrano nową trasę obwodnicy, tzw. wariant
przez Raczki, położoną poza obszarami Natura 2000. W związku z tą
decyzją Komisja zdecydowała o zakończeniu postępowania.
Komisja zamyka również drugą sprawę dotyczącą ochrony przyrody
skierowaną przeciwko Polsce. Decyzja ta jest wynikiem zakończenia
wyznaczania przez Polskę obszarów koniecznych do ochrony ptaków na
jej terytorium. Po otrzymaniu ostatecznego ostrzeżenia pisemnego w
grudniu 2006 r. władze Polski podjęły kroki niezbędne do
wyznaczenia wszystkich ważnych z ornitologicznego punktu widzenia
obszarów określonych jako OSO. Przygotowany wykaz obejmuje
wystarczającą powierzchnię dla ochrony siedlisk zagrożonych
gatunków ptaków, w związku z czym Komisja zadecydowała o zamknięciu
tej sprawy.
Przepisy UE w dziedzinie ochrony przyrody
Przyroda w Europie podlega ochronie w oparciu o dwa podstawowe
akty prawne, tj. dyrektywę ptasią i dyrektywę siedliskową. Zgodnie
z przepisami dyrektywy ptasiej państwa członkowskie są zobowiązane
do wyznaczenia wszystkich najbardziej odpowiednich obszarów jako
obszarów specjalnej ochrony (OSO) w celu ochrony dzikiego ptactwa.
Oceniając, czy państwa członkowskie wypełniły swoje obowiązki w
zakresie wyznaczenia OSO, Komisja polega na najlepszych dostępnych
informacjach ornitologicznych.
Dyrektywa siedliskowa wymaga, aby państwa członkowskie
wyznaczyły tereny mające znaczenie dla Wspólnoty (SCI) w celu
zachowania naturalnych siedlisk i ochrony wskazanych w dyrektywie
gatunków. OSO i SCI wspólnie tworzą sieć obszarów chronionych
Natura 2000, która jest najważniejszym wspólnotowym instrumentem
ochrony siedlisk przyrodniczych oraz zamieszkujących je gatunków
roślin i zwierząt.
Przebieg postępowania
Artykuł 226 Traktatu daje Komisji prawo do wszczęcia
postępowania przeciwko państwu członkowskiemu, które nie
przestrzega nałożonych na nie zobowiązań.
W przypadku gdy Komisja uważa, że mogło dojść do naruszenia
prawa wspólnotowego, które uzasadnia wszczęcie procedury w sprawie
naruszenia przepisów, kieruje do danego państwa członkowskiego tzw.
"wezwanie do usunięcia uchybienia" (pierwsze pisemne ostrzeżenie),
prosząc o przedstawienie uwag w określonym terminie, zazwyczaj w
ciągu dwóch miesięcy.
W świetle odpowiedzi ze strony państwa członkowskiego lub w
przypadku jej braku, Komisja może podjąć decyzję o wydaniu
„uzasadnionej opinii” (drugiego i zarazem ostatecznego pisemnego
ostrzeżenia) wobec państwa członkowskiego. Opinia wyraźnie i
ostatecznie przedstawia przyczyny, dla których Komisja uważa, że
nastąpiło naruszenie prawa UE i wzywa państwo członkowskie do
zastosowania się do niej w określonym terminie, wynoszącym
zazwyczaj dwa miesiące.
Jeżeli państwo członkowskie nie zastosuje się do uzasadnionej
opinii, Komisja może wnieść sprawę do Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości. Jeśli Trybunał Sprawiedliwości stwierdzi, że
nastąpiło naruszenie Traktatu, państwo członkowskie, które
naruszyło przepisy, zobowiązane jest zastosować niezbędne środki w
celu ich przestrzegania.
Artykuł 228 Traktatu daje Komisji prawo do podjęcia działań
wobec państwa członkowskiego, które nie zastosowało się do
orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Artykuł ten
daje również Komisji prawo do wystąpienia do Trybunału z wnioskiem
o nałożenie na państwo członkowskie kary pieniężnej.
