Publicystyka - ngo.pl

Kwestia definicji organizacji pozarządowej wciąż nie rozwiązana

W pierwszej części posiedzenia przypomniano zmiany w projekcie
nowelizacji, które omawiano w trakcie poprzedniego spotkania.
Ponownie wywiązała się dyskusja na temat propozycji nowej definicji
organizacji pozarządowej. Powtórzono argumenty, które już
relacjonowaliśmy. Kwestii zmian definicji nie udało się jednak i
tym razem rozstrzygnąć. Ustalono, że próba rozwiązania tego
problemu z innymi równie kontrowersyjnymi kwestiami zostanie
podjęta w ramach konsultacji na forum Rady Działalności Pożytku
Publicznego (o czym na końcu).

Kontrowersje wokół nowego katalogu podstawowych form współpracy międzysektorowej

Dłużą dyskusję wzbudziła jedna z propozycji zapisu w art. 5
ust. 2 sformułowana na poprzednim posiedzeniu. Zaproponowano
wówczas m.in. włączenie do katalogu podstawowych form współpracy
działania polegającego na prowadzeniu centrów wsparcia dla
organizacji pozarządowych. Problem, który się ujawnił dotyczył
głównie sposobu zapisania tej propozycji. Można, bowiem
wywnioskować z niego, że takie centra mogły by być tworzone i
prowadzone wyłącznie przez administrację. Większość zebranych na
posiedzeniu podkomisji uznała, że przyjęcie tego rozwiązania w
pierwotnie zaproponowanej postaci nie byłoby niekorzystne zarówno
dla organizacji jak i dla strony publicznej. Kwestionowano również
celowość zapisywania tej formy współpracy w ustawie, skoro w
aktualnym stanie prawnym istnieją odpowiednie przepisy, pozwalające
na tworzenie takich centrów, wspieranie ich, a nawet przekazywanie
ich w zarząd organizacjom.

Na marginesie warto zaznaczyć, że wprowadzenie omawianego
przepisu będzie również skutkowało zmianą ustaw samorządowych.
Będzie ona polegała na wpisaniu do katalogu zadań własnych
samorządu punktu mówiącego o współpracy i działalności na rzecz
organizacji pozarządowych w rozumieniu UDPP. Ostatecznie tej
kwestii również nie rozstrzygnięto, co oznacza, że wróci ona na
kolejnych etapach prac legislacyjnych.

Regranting w ustawie?

W ramach zmiany art. 5 dyskutowano również o możliwości
zapisania w ustawie, jako jednej z podstawowych form współpracy,
tzw. regrantingu. To ułatwiłoby funkcjonowanie głównie małym
organizacjom pozarządowym i ich sieciom skupionym wokół
silniejszych podmiotów, które mogłyby z pomocą środków publicznych
prowadzić lokalne fundusze grantowe. Propozycja ta była już
wielokrotnie zgłaszana na rządowym etapie prac, jak również w
trakcie poprzedniego posiedzenia podkomisji. Nie ma jednak
ostatecznego stanowiska w tej sprawie ani ze strony ministerstwa
polityki społecznej, ani ze strony posłów. Podobnie jak w przypadku
poprzednich propozycji, również tu ostateczne rozstrzygnięcie
odłożono na później.

Wojewoda nie zmusi samorządu do współpracy

Jedną z ważniejszych kwestii, które udało się rozstrzygnąć
definitywnie (przynajmniej na tym etapie prac) jest wykreślnie z
projektu nowelizacji przepisów mówiących o wprowadzaniu w
samorządach rocznych programów współpracy przy pomocy zarządzenia
zastępczego wojewody. Również przy tej propozycji wywiązała się
dyskusja. W zamian za rezygnację ze stosowania zarządzenia
zastępczego wojewody proponowano, aby sprawozdanie z realizacji
programów współpracy stanowiło załącznik do sprawozdania z
wykonania budżetu przez daną jednostkę samorządu terytorialnego.
Przy zastosowaniu takiego rozwiązania, presję na przyjęcie i
wykonanie programów wywierałyby Regionalne Izby Obrachunkowe, które
kontrolują sprawozdania budżetowe samorządów. Póki co jednak
odrzucono również i tę propozycję.

Inne istotne kwestie

Wśród nowych przepisów projektu, które udało się
przedyskutować znalazła się zmiana, która wyłączy jednostki
podległe administracji publicznej z konkursów na realizację zadań
organizacjom pozarządowym (przypomnijmy, że był to przepis martwy,
ponieważ nie istniał tryb przekazania dotacji podmiotowi
publicznemu, który wygrałby taki konkurs). Skorygowana zostanie
treść ust. 3 i 5 w nowelizowanym art. 11. Ustęp 3 art. 11 mówi
bowiem o standardach według których mają być wybierane oferty
składane w konkursach, nigdzie nie jest jednak sprecyzowane jakie
mają to być standardy. Ustęp 5 natomiast mówi o możliwości
wspierania i powierzania zadań organizacjom w trybie z ustawy o
partnerstwie publiczno-prywatnym. W międzyczasie jednak uchwalono
nową ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym, która uniemożliwia
organizacjom pozarządowym ubiegania się o zadania publiczne w tej
formule. W związku z powyższym art. 11 będzie wymagał jeszcze
dopracowania.

Z ważniejszych kwestii, które poruszano w trakcie omawianego
posiedzenia podkomisji warto również wspomnieć zmianą przepisów
art. 12 i 13 UDPP. Regulują one tzw. instytucję „inicjatywy
własnej”. Dzięki nowelizacji organizacje występujące do jednostek
administracji publicznej z własnymi pomysłami na realizację zadań
publicznych nie będą musiały już przygotowywać konkretnej oferty, a
jedynie wniosek zawierający opis propozycji. Projektodawcy liczą,
że „zmiękczenie” formy przedstawiania propozycji spowoduje, że
„inicjatywa własna” będzie częściej wykorzystywana jako narzędzie
współpracy międzysektorowej. Nie zrezygnowano jednak z formuły
konkursu ofert, który będzie organizowany zawsze jeśli samorząd
zaakceptuje daną propozycję.

Większość drobniejszych zmian, których wspominaliśmy w
poprzedniej informacji (…) na temat prac podkomisji została wpisana
już do projektu i w zasadzie nie była dyskutowana w trakcie
omawianego posiedzenia.

Najtrudniejsze sprawy przedyskutuje jeszcze raz RDPP

Jak widać prace legislacyjne nad projektem nowelizacji UDPP
nie postępują zbyt szybko. Większość zainteresowanych deklaruje
jednak i nie chodzi o prędkość, a raczej o jakość. Stąd też w
kwestiach najbardziej kontrowersyjnych jak np. zmiana definicji
organizacji pozarządowych, czy wprowadzenie tzw. „inicjatywy
lokalnej” najbardziej zainteresowani spróbują jeszcze raz uzgodnić
wspólne stanowisko na forum Rady Działalności Pożytku
Publicznego.

W porozumieniu z posłem Tadeuszem Tomaszewskim
(przewodniczącym podkomisji) ustalono, że rozpatrywanie kwestii
najbardziej kontrowersyjnych w ramach prac podkomisji będzie
poprzedzone spotkaniami przedstawicieli organizacji zasiadających w
RDPP ze stroną rządową. Celem tych spotkań będzie wypracowanie
wspólnego brzemienia przepisów, które zostanie następnie
zaprezentowane na posiedzeniu podkomisji. Ta samodzielnie podejmie
decyzję, czy zmienić projekt pod kątem tych propozycji czy też nie.
Najbliższe seminarium odbędzie się 5 czerwca i będzie poświęcone
problemowi definicji organizacji pozarządowej. Kolejne spotkanie
odbędzie się 23 czerwca, a jego tematem będzie brak w projekcie
nowelizacji zasadniczych zmian dotyczących roli Rady Działalności
Pożytku Publicznego.