Publicystyka - ngo.pl

Niepokojące zmiany klimatyczne na świecie w dużej mierze
spowodowane są działalnością ludzi. Bardzo ważną dziedziną
wpływającą na nie jest prowadzona przez człowieka hodowla zwierząt.
Eksperci oceniają, że jest ona odpowiedzialna za 18% światowych
emisji gazów cieplarnianych (GC) będących przyczyną efektu
cieplarnianego. Jednocześnie specjaliści przewidują, że do roku
2050 produkcja zwierzęca na świecie podwoi się. Dlatego też
Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)
podkreśla, że jednym z wiodących obszarów polityki ochrony
środowiska powinien być właśnie sektor hodowlany, który wywiera tak
głębokie i różnorodne oddziaływania. Prowadzony od lat program
Klubu Gaja związany z ochroną zwierząt w tym roku realizowany jest
pod hasłem Pomagamy zwierzętom – chronimy klimat. Patronem
programu, dofinansowanego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej, jest Minister Środowiska. Partnerami programu
są Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Zwierząt Animals i
Compassion in World Farming (CIWF)

Bezpośrednimi odbiorcami programu są wychowankowie i uczniowie
ponad 4 tysięcy placówek edukacyjnych w całym kraju oraz studenci
kilku uczelni. Przygotowywane są nowe materiały edukacyjne, wśród
nich film edukacyjny Zwierzęta a klimat – 2009
orazpublikacja Globalne ocieplenie: zmiany klimatyczne a dobrostan zwierząt hodowlanych wydane przez Compassion in World
Farming.

22 maja – Dzień Praw Zwierząt

W ramach programu Pomagamy zwierzętom – chronimy klimat
przygotowano lekcje dla uczniów i wykłady dla studentów. Klub Gaja
zachęca wszystkie placówki oświatowe w kraju do zorganizowania 22
maja obchodów Dnia Praw Zwierząt. Będzie to wyjątkowa
okazja, aby zgromadzić, a jednocześnie propagować jak najwięcej
wiadomości na temat związków pomiędzy hodowlą zwierząt, a zmianami
klimatu i stanem środowiska, w którym żyjemy. W Polsce ta tematyka
jest mało znana, tymczasem, jak wyjaśniają eksperci, nadmierna
produkcja żywego inwentarza będzie tylko zaostrzać szkody dla
ogólnej produkcji żywności i dla środowiska związane z globalnym
ociepleniem, takie jak coraz częstsze susze, powodzie, huragany i
klęski nieurodzaju. Zagadnienia związane z prawami i dobrostanem
dotyczą przecież nie tylko zwierząt towarzyszących człowiekowi czy
gospodarskich, ale także zwierząt hodowanych na masową skalę. Takie
hodowle wywierają olbrzymi negatywny wpływ na klimat. Można to
jednak zmieniać promując ekologiczne efekty rolnictwa, produkty
zwierzęce z wolnego chowu i gospodarstw ekologicznych. Uroczyste
obchody Dnia Praw Zwierząt Klub Gaja organizuje w Bibliotece
Śląskiej w Katowicach.

Edukacja ludzi pomaga zwierzętom i chroni klimat

Hodowla zwierząt powoduje emisję podtlenku azotu oraz metanu
pochodzących z nawozu zwierzęcego, emisję metanu z procesów
trawiennych zwierząt oraz podtlenku azotu z nawozów mineralnych
stosowanych w uprawach paszowych. Udział sektora hodowlanego w
globalnych antropogenicznych (powstałych na skutek działalności
gospodarczej człowieka) emisjach głównych gazów cieplarnianych
wynosi:

•37% sumarycznej emisji metanu (CH4)

•65% emisji podtlenku azotu (N2O)

•9% emisji dwutlenku węgla (CO2).

Oprócz tego, z rolniczej produkcji zwierzęcej pochodzi 64%
emisji amoniaku, które przyczyniają się do zanieczyszczenia
powietrza, gleb i wód, powstawania kwaśnych deszczy i uszkadzania
warstwy ozonowej.

Trudno jednak wyobrazić sobie choćby codzienny jadłospis bez
wielu artykułów, które pochodzą od zwierząt. Można jednak dążyć do
zmian w ich produkcji. Te natomiast, mogą zostać wywołane przez
wybory świadomych konsumentów, dla których zakupy oznaczają decyzję
popartą konkretną wiedzą. Do zmian mogą dążyć tylko świadomi
obywatele, którzy dzięki edukacji ekologicznej będą rozumieć
związki pomiędzy wpływem człowieka na środowisko, a zmianami
klimatycznymi. Głównym celem programu Pomagamy zwierzętom – chronimy klimat jest edukacja na temat rozwoju zrównoważonego i
podnoszenie świadomości w zakresie ochrony środowiska i zmian
klimatu na Ziemi.

Założenia programu Pomagamy zwierzętom – chronimy klimat wpisują się w Dekadę Edukacji na rzecz Zrównoważonego
Rozwoju na lata 2005–2014, ustanowioną przez ONZ. Edukacja na rzecz
Zrównoważonego Rozwoju podkreśla potrzebę respektowania godności
ludzkiej, poszanowania różnorodności, ochrony środowiska
naturalnego i zasobów naszej planety. Zrównoważony rozwój to proces
mający na celu zaspokojenie aspiracji rozwojowych obecnego
pokolenia, w sposób umożliwiający realizacje tych samych dążeń
następnym pokoleniom. Ta definicja powstała w 1987 roku w Raporcie
Światowej Komisji Środowiska i Rozwoju. Zawarta w niej wizja
rozwoju uwzględnia zarówno populację ludzką, jak i świat zwierząt i
roślin, ekosystemy, zasoby naturalne Ziemi.

Z Edukacją na rzecz Zrównoważonego Rozwoju związana jest także
Karta Ziemi, która uzyskała poparcie Konferencji Generalnej UNESCO
w 2003 roku. Jedno z jej podstawowych twierdzeń mówi o tym, że
Ziemia jest naszym domem i domem wszystkich istot żyjących (…)
Istoty ludzkie są członkami współzależnej społeczności życia.

Mniejsze zmiany klimatyczne – większy dobrostan zwierząt i ludzi

Ważnym elementem programu Pomagamy zwierzętom – chronimy klimat będzie publikacja opracowania Globalne ocieplenie: zmiany klimatyczne, a dobrostan zwierząt hodowlanych.
Przygotowana w 2008 roku przez Compassion in World Farming (CIWF) opisujewpływ hodowli zwierzęcej na globalne ocieplenie.
To pierwszy tego typu raport w Europie!

Według jego autorów aktualne ceny mięsa i mleka są zaniżone w
stosunku do rzeczywistych kosztów ich produkcji w kategoriach
wpływu na środowisko i udziału w emisjach węglowych. Sprawą
zasadniczej wagi jest więc by koszty i ceny tych produktów w
krajach rozwiniętych zaczęły odzwierciedlać prawdziwe koszty
gospodarki hodowlanej związane ze zmianami klimatycznymi.
CIWF uważa jednocześnie, że w to właśnie w tych krajach mamy
do czynienia z sytuacją niezrównoważonej ekologicznie nadprodukcji
i nadmiernej konsumpcji produktów zwierzęcych (mięsa, mleka i jaj).
Zaplanowane i umiejętnie przeprowadzone ograniczenie produkcji i
konsumpcji mięsa i mleka w krajach Unii Europejskiej, jest
niezbędnym krokiem na drodze do zahamowania zmian klimatycznych –
twierdzi Compassion in World Farming.

Większość światowej produkcji zwierzęcej odbywa się w
systemach przemysłowych, wywierających silną presję na zasoby
gruntowe i wodne zwłaszcza ze względu na rozrastające się uprawy
paszowe. Przemysłowa produkcja zwierzęca powoduje także rozległe
zanieczyszczenia nawozem zwierzęcym oraz stosowanymi w uprawach
nawozami sztucznymi, pestycydami i herbicydami. Z takich systemów
przemysłowych pochodzi co najmniej 50% światowej produkcji
mięsa!

Oddziaływanie uprzemysłowionej produkcji zwierząt na środowisko

Hodowla żywego inwentarza na mięso, mleko i jaja zużywa istotną część światowych zasobów naturalnych. Jedna trzecia gruntów ornych na świecie jest zajmowana przez uprawy paszowe; przeszło 90% światowej soi oraz 60% kukurydzy i jęczmienia uprawia się na paszę dla zwierząt. Jedną z głównych przyczyn emisji CO2 i zaniku bioróżnorodności jest karczowanie i wycinanie lasów. Ziemia pod pastwiska (70%) i uprawy paszowe to w rzeczywistości tereny, które ogołocono z lasów. Powiększanie terenów pod uprawy paszowe bezpośrednio pogarsza także warunki życia przeszło 1/4 ludności świata. Rozrastające się uprawy zabierają miejsce pastwiskom. Te pastwiska, które pozostają są więc nadmiernie wykorzystywane, a to powoduje ich pustynnienie.

Produkcja mięsa i przetworów mlecznych, a globalne ocieplenie

Produkcja mięsa i przetworów mlecznych odpowiada za 13,5%
ogółu emisji gazów cieplarnianych w 25 państwach Unii Europejskiej.
W Wielkiej Brytanii mięso i produkty z mleka odpowiadają za 8%
krajowych emisji, podczas gdy owoce i warzywa za 2,5%. Poza tym
nakład energii na wyprodukowanie jednej porcji gotowanej
wieprzowiny bywa trzy razy większy niż na wyprodukowanie porcji
gotowanej fasoli lub innych nasion roślin strączkowych. Oznacza to,
że decyzje konsumenckie – wybór produktów do kupienia i spożycia –
wpływa na indywidualny „odcisk stopy” w bilansie węglowym równie
znacząco jak wybór środków transportu.

Spożywanie produktów o dużej zawartości produktów roślinnych oszczędza energię i zmniejsza „ekologiczny odcisk stopy” czyli wpływ pojedynczego człowieka na zużycie energii i surowców naturalnych oraz tworzenie zanieczyszczeń. Tym bardziej, że największe źródło emisji gazów cieplarnianych w produkcyjnej hodowli zwierząt tkwi w samych zwierzętach tzn. w ich procesach trawiennych i wydalniczych. Prawdopodobnie jedyną skuteczną metodą zmniejszenia emisji GC pochodzącej z produkcji zwierzęcej w stopniu niezbędnym dla ograniczenia wzrostu globalnego ocieplenia jest redukcja rozmiarów sektora hodowlanego w krajach wysoko rozwiniętych – uważa Compassion in World Farming.

Nieszczęśliwe zwierzęta, chorzy ludzie

Zwierzęta w hodowli produkcyjnej są nastawione na dużą
wydajność. To nasila u nich stres, prowadzi do pogorszenia stanu
zdrowia, a zatem zwiększa możliwość zapadania na choroby, także
zakaźne. Najnowsze oszacowania ekspertów służby zdrowia sugerują,
że redukcja dziennego spożycia mięsa w krajach wysoko rozwiniętych
o ok. 60% może przyczynić się do zredukowania chorób nadwagi i
otyłości. Ograniczenie konsumpcji mięsa czerwonego lub
przetworzonego zaleca także Światowy Fundusz Badań nad Rakiem. W
jego raporcie na rok 2007, te rodzaje mięs wymieniane są jako
przekonująco udokumentowane przyczyny nowotworów jelita grubego i
odbytnicy.

Więcej informacji o projekcie, publikacje i artykuły na stronie www.klubgaja.pl/projekty/pomagamy_zwierzetom .