Coraz częściej w pracy metodą projektową słyszy się słowo "ewaluacja". Lecz co dokładnie oznacza? Skąd się wzięła? Jakie są jej założenia? Czy jest potrzebna? Czy jest powiązana w jakiś sposób z organizacjami pozarządowymi oraz Unią Europejską i Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki? Takie pytania zadaje sobie coraz więcej koordynatorek i koordynatorów projektów.
Na początek trochę historii…
Historia ewaluacji jest stosunkowo nowa, jej początki datowane
są na lata 20. XX wieku, ale już w latach 50. została wyodrębniona
jako całkowicie niezależna dyscyplina naukowa. Obecnie jej
znaczenie rośnie, a jej ważność podkreśla m.in. Unia Europejska,
która przywiązuje dużą wagę do badań społeczno - ekonomicznych
programów finansowanych ze środków unijnych. Pierwsze regulacje
dotyczące ewaluacji programów finansowanych z Funduszy
Strukturalnych ustanowiono w 1988 r. Obecnie obowiązuje
Rozporządzenie Rady nr 1083/2006.
Czym jest ewaluacja?
Według znanych współtwórców podstaw ewaluacji Rossiego i
Mathissona1 jest to „użycie metod badań
społeczno-ekonomicznych do systematycznego zbierania danych,
analizy, interpretacji, oceny i informowania o skuteczności
programów publicznych”.
Komisja Europejska z kolei definiuje ewaluację jako „ocenę
interwencji według jej rezultatów, oddziaływania oraz potrzeb,
które ma/miała spełnić”.
Reasumując - ewaluacja to systematyczne zbieranie danych, dzięki
któremu możemy dopowiedzieć na pytanie, czy udało się zrealizować
wcześniej założone cele.
Ewaluacja została stworzona na potrzeby badania wsparcia UE w
ujęciu strategicznym (np. programów operacyjnych). Jednak jako
skuteczna metoda w zarządzaniu projektami szybko zaczęła być
włączana do mniejszych przedsięwzięć przyczyniając się do osiągania
większych rezultatów.
Jakie są rodzaje ewaluacji?
Ze względu na moment przeprowadzania ewaluacji wyróżnia
się:
- ewaluację ex ante (przed rozpoczęciem realizacji NSRO, PO, projektu),
- ewaluację bieżącą tzw. on going (w trakcie realizacji NSRO, PO, projektu),
- ewaluację ex post (po zakończeniu realizacji NSRO, PO,
projektu).
Co nam daje ewaluacja?
Pozwala na ocenę wyników podjętych działań. Sprawdza spójność
poszczególnych przedsięwzięć, ich racjonalność, pozwala także na
ustalenie stanu faktycznego oraz umożliwia zaplanowanie kolejnych
zadań.
Ewaluacja a Unia Europejska
Ewaluacja jako proces systematycznej analizy, coraz bardziej
zyskuje na znaczeniu. Wyniki badań ewaluacyjnych będą pełnić ważną
rolę w procesie kształtowania polityki spójności Unii Europejskiej
w okresie 2007-2013. Podczas debaty nad kolejnym budżetem w
perspektywie po 2013 roku, ewaluacja będzie odgrywać kluczową rolę,
gdyż dzięki niej zostanie podjęta decyzja o tym jak ma wyglądać
dalsze wspierani spójności społeczno gospodarcze kraju ale tez
konkretnych przedsięwzięć.
W celu poprawy jakości przeprowadzanych ewaluacji Komisja
Europejska organizuje regularne spotkania, konferencje oraz
warsztaty poświęcone tematyce ewaluacji (szczególnie w odniesieniu
do programów finansowanych ze środków UE).
Termin składania ofert upływa z 11 lutego 2008
1 Rossi P., Freeman H., Lipsey M.,
(1999) Evaluation – a systemic approach, 6edition, London:
Sage
Mathison S. (ed.) (2004) Encyclopedia of Evaluation, London:
Sage
Źródło: www.efs.gov.pl
