Zagraniczni studenci, uczniowie, stażyści i wolontariusze nie są w stanie w pełni wykorzystać możliwości podróży i pobytu w UE
Według przyjętego 28 września przez Komisję sprawozdania zagraniczni studenci pragnący podjąć studia w UE nadal doświadczają trudności z powodu nierównomiernego wdrożenia odnośnego prawodawstwa unijnego. Zgodnie z sugestią zawartą w pierwszym sprawozdaniu w sprawie wdrażania przez państwa członkowskie zasad wjazdu i pobytu studentów, uczniów, stażystów niepobierających wynagrodzenia i wolontariuszy z państw trzecich możliwe są dalsze ulepszenia w zakresie korzystania z tego rodzaju form tymczasowej migracji. W szczególności można by zwiększyć osiągnięty dzięki dyrektywie poziom harmonizacji oraz wzmocnić towarzyszące jej prawa.
„Mobilność studentów, dzięki przepływowi wiedzy i pomysłów, sprzyja rozwojowi gospodarczemu na świecie. Komisja będzie nadal podejmować starania na rzecz stworzenia skutecznych ram prawnych umożliwiających obywatelom państw trzecich zdobywanie umiejętności i wiedzy dzięki szkoleniom w Europie”, powiedziała Cecilia Malmström, komisarz do spraw wewnętrznych.
W 2009 r. ponad 200 000 obywateli państw trzecich wjechało na terytorium UE w celu podjęcia studiów, udziału w wymianie młodzieży szkolnej, szkoleniu bez wynagrodzenia lub wolontariacie. Największa liczba obywateli państw trzecich przyjeżdża w celu nauki i odbycia studiów. Państwami przyjmującymi największą liczbę studentów w 2009 r. były Francja (53 563), Włochy (32 634), Niemcy (31 345), Hiszpania (22 068) i Szwecja (13 968).
Dzisiejsze sprawozdanie ocenia stopień zaawansowania transpozycji wspomnianej dyrektywy i wskazuje problemy stojące na przeszkodzie wykorzystaniu jej pełnego potencjału.
W sprawozdaniu ujawniono naglącą potrzebę wprowadzenia zmian w dyrektywie, w szczególności w zakresie: wzmocnienia gwarancji proceduralnych (szczegółowych terminów rozpatrywania wniosków, zobowiązania państw członkowskich do udzielania wyjaśnień w przypadku odmowy); wzmocnienia klauzul mobilności (dotyczących studentów, którzy zostali przyjęci w jednym państwie członkowskim i składają wniosek o kontynuację studiów w drugim państwie członkowskim); stymulacji synergii z programami UE, które ułatwiają mobilność obywateli państw trzecich do UE; zwiększenia poziomu harmonizacji przepisów dotyczących wolontariuszy, stażystów niepobierających wynagrodzenia i młodzieży szkolnej (co pomogłoby w opracowaniu ogólnych ram prawnych UE w dziedzinie edukacji, szkoleń i wymiany kulturalnej z państwami trzecimi).
W związku z tym w 2012 r. Komisja zamierza zaproponować wprowadzenie zmian we wspomnianej dyrektywie. Komisja nadal będzie dokładać starań, by dyrektywa została prawidłowo transponowana i wdrożona w całej UE, i nie wyklucza możliwości wszczynania postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, o ile zajdzie taka konieczność. Komisja będzie kontynuować współpracę z państwami członkowskimi na płaszczyźnie technicznej, zamierza również – przy wykorzystaniu Internetu, głównie za pomocą przyszłego portalu imigracyjnego – udzielać informacji i wsparcia zarówno państwom członkowskim, jak i obywatelom państw trzecich.
Ponadto, nie naruszając uprawnień państw członkowskich do określania liczby migrantów, w przyszłości można by w szczególności zająć się kwestią dostępu do pracy wraz z ukończeniem studiów studentów będących obywatelami państw trzecich.
Ogólnym celem tej dyrektywy jest promowanie Europy jako światowego centrum doskonałości w zakresie odbywania studiów. Po części dlatego jej celem jest ustanowienie wspólnych ram prawnych, które ułatwiłyby obywatelom państw trzecich wjazd do UE i przebywanie na jej terytorium w celu studiowania. Uporządkowane i przejrzyste ramy prawne sprawiają, że UE staje się widoczniejsza, a także bardziej dostępna i atrakcyjna jako miejsce zdobycia wyższego wykształcenia dla studentów będących obywatelami państw trzecich.
W dyrektywie określono także zestaw podstawowych zasad co do warunków, na jakich młodzież szkolna, stażyści niepobierający wynagrodzenia i wolontariusze mogą wjechać do UE i przebywać na jej terenie. Państwa członkowskie mogą wybrać, czy do tych trzech grup migrantów będą stosować przepisy dyrektywy. Takiej możliwości nie mają jednak w odniesieniu do zasad dotyczących studentów.
Wspierając takie formy migracji dyrektywa promuje „wzajemne korzyści” dla poszczególnych zainteresowanych stron i „pomaga wspierać lepsze wzajemne zrozumienie między kulturami”. Pierwsze lata nauki mają zasadniczy wpływ na system wartości młodych ludzi, ich postawy, aspiracje i wiedzę. Staż zawodowy i szkolenie zawodowe pozwalają im zdobywać ważne umiejętności, które mogą przydać się zarówno im, jak i ich pracodawcom w przyszłych miejscach pracy. Zaangażowanie w dobrowolne działania może być cennym źródłem wymiany kulturowej dla wolontariuszy, umożliwiającym im jednocześnie zdobycie nowych umiejętności i doświadczeń.
Strona internetowa Cecilii Malmström, komisarz do spraw wewnętrznych:
http://ec.europa.eu/commission_2010-2014/malmstrom/welcome/default_en.htm
Strona internetowa Dyrekcji Generalnej do Spraw Wewnętrznych: http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/index_en.htm
Źródło: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
