Publicystyka - ngo.pl

W badaniu ankietowym, które przeprowadzono w ramach II edycji ogólnopolskiej kampanii BohaterON – włącz historię! i działań edukacyjnych realizowanych wspólnie z Instytutem Pamięci Narodowej, wzięło udział 10 305 uczniów w wieku 12-19 lat. Jego wyniki pokazują, że młodzi ludzie są przywiązani do historii swojego narodu, o ile przedstawiają ją im zaangażowane osoby wykorzystujące urozmaicone formy nauczania. Z drugiej strony, wśród młodzieży nadal dominuje tradycyjne, emocjonalne pojęcie patriotyzmu, a jeden z jego ważniejszych przejawów – mimo czasu pokoju – stanowi walka o wolność kraju.

40% ankietowanych wykazuje duże bądź bardzo duże zainteresowanie historią przy zaledwie 15% osób, których ten przedmiot ciekawi w znikomym stopniu bądź wcale. Co jednak istotniejsze, przeważająca liczba uczniów (aż 80% badanych) uważa lekcje historii w swojej szkole za atrakcyjne i prowadzone w angażujący sposób.

– Kluczową rolę odgrywa osoba nauczyciela. Co trzeci uczeń wskazał, że to właśnie pasja i podejście do nauczania pedagoga sprawiają, że zajęcia z historii są klasyfikowane jako ciekawe. Ponadto, młodzież coraz częściej czerpie wiedzę historyczną z kanałów na YouTube, stron internetowych i filmów. Niezaprzeczalnymi liderami są Historia bez Cenzury, „Miasto 44” i „Czas honoru” – mówi Agnieszka Łesiuk-Krajewska, przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego kampanii BohaterON – włącz historię! – Z drugiej strony, tylko 479 uczniów wskazało jako źródło historyczne rodzinę, spotkania ze świadkami historii, udział w grupach rekonstrukcyjnych czy przynależność do harcerstwa.

Za patriotów uważa się przeważająca część, bo aż 78% ankietowanych uczniów, najrzadziej miłość do ojczyzny deklarują osoby niezainteresowane lekcjami historii. Średnio dla co dwunastego badanego odpowiedź na pytanie „Czy jesteś patriotą?” okazała się zbyt trudna.

Jeszcze więcej kłopotu przysporzyła młodzieży definicja patriotyzmu. 11% zapytanych udzieliło na to pytanie odpowiedzi „nie wiem” lub nie podało jej wcale. Dla co drugiego badanego patriotyzm jest przede wszystkim miłością i przywiązaniem do Ojczyzny, a także poszanowaniem tradycji i kultury narodu. Tylko co dziesiąty uczeń zauważył, że może się on również przejawiać w aktywnym, codziennym działaniu.

Mimo że co czwarty ankietowany za oznakę patriotyzmu uważa wywieszanie flagi, zaledwie co 11. deklaruje, że to robi. Podobnie jest z uczestnictwem w obchodach świąt narodowych – 36% zapytanych wymienia je jako działanie patriotyczne. Dla co piątego ucznia przejawem miłości do ojczyzny jest walka o wolność kraju, podczas gdy zaledwie co 20. dostrzega istotę pielęgnacji miejsc historycznych i pamięci o bohaterach wydarzeń sprzed lat. Młodzież wykazuje się za to ogromnym szacunkiem do symboli narodowych – prawie co trzeciemu badanemu nie podoba się ich komercyjne wykorzystywanie na przedmiotach codziennego użytku.

Aż 80% młodych ludzi otrzymuje wiedzę o patriotyzmie w szkolnej ławie, ¾ ankietowanych właśnie w szkołach angażuje się w akcje związane z obchodami świąt narodowych i wydarzeń historycznych. – Dlatego akcje edukacyjne prowadzone przez Instytut Pamięci Narodowej, również tę organizowaną wspólnie z zespołem kampanii BohaterON, kierujemy do uczniów oraz oczywiście nauczycieli, którzy stanowią pomost pomiędzy nami a najmłodszym pokoleniem. Chcemy uświadomić młodzieży, że nauka historii i patriotyzm to nie tylko walka zbrojna, ale również pamięć o przeszłości i nawiązanie relacji ze świadkami minionych wydarzeń – mówi Adam Hlebowicz, dyrektor Biura Edukacji Narodowej w Instytucie Pamięci Narodowej.

W kontekście tożsamości narodowej młodzież przede wszystkim identyfikuje się z Polską – takiej odpowiedzi udzieliło 40% ankietowanych. 2/5 uczniów czuje silną więź ze społecznością lokalną i miejscowością, w której mieszka, zaledwie 7% odczuwa taki związek z Europą. Istnienie patriotyzmu lokalnego wśród młodych ludzi potwierdza liczba przywołanych przez nich bliskich geograficznie miejsc pamięci narodowej – aż 66% badanych wskazało przynajmniej jedno.

Poproszony o wymienienie trzech postaci (nieżyjących lub żyjących), które uważa za patriotów, co drugi uczeń wskazał Józefa Piłsudskiego. Dużą estymą wśród młodzieży cieszą się również Tadeusz Kościuszko (22%) i Jan Paweł II (19%). To właśnie nieżyjące ikony polskiej historii są według ankietowanych osobami, na których warto się wzorować – takie postaci wymieniło aż 80% młodych ludzi.

– Realizując akcję BohaterON – włącz historię!, za cel postawiliśmy sobie przywrócenie pamięci o świadkach historii, którzy nadal są wśród nas. Mamy nadzieję, że inicjacja dialogu pokoleń: Powstańców Warszawskich z dziećmi i młodzieżą, pomoże dostrzec młodym ludziom, że bohaterowie tamtych wydarzeń żyją wciąż obok nas. Czerpmy z ich doświadczeń, ucząc się od nich miłości do kraju i szacunku do drugiego człowieka – dodaje Agnieszka Łesiuk-Krajewska.

Badanie powstało w ramach działań edukacyjnych kampanii BohaterON – włącz historię! prowadzonych we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej w roku szkolnym 2017/2018. Zrealizowano je na próbie 10 035 uczniów z 165 szkół podstawowych i ponadpodstawowych z 15 województw.

BohaterON – włącz historię! to projekt mający na celu upamiętnienie i uhonorowanie uczestników Powstania Warszawskiego. Ma edukować społeczeństwo, pokazując nie tylko tło historyczne, ale także sukcesy, dramaty i emocje osób żyjących w czasach II wojny światowej. Kampania składa się z trzech głównych filarów: akcji wysyłania kartek do Powstańców Warszawskich, edukacji w szkołach oraz internetowego leksykonu Powstańców. Dotychczas odbyły się jej dwie edycje. Projekt jest realizowany przez Fundację Rosa i Fundację Sensoria.

Szersze informacje o kampanii są dostępne na stronie: www.bohateron.pl