Publicystyka - ngo.pl

Tego dnia Rada Europy w szczególny sposób zachęca 800 milionów Europejczyków z 47 krajów do nauki języków obcych. Już po raz szesnasty kraje Wspólnoty będą promować wielojęzyczność i bogactwo kulturowe Europy.

Europejski Dzień Języków jest okazją do mówienia o wielojęzyczności, którą propaguje Komisja Europejska w myśl zasady 2+1 (dwa języki obce i jeden ojczysty). Jednak wielojęzyczność musi zmierzyć się z rzeczywistą dominacją jednego języka. W całej Unii Europejskiej ponad 98 proc. uczniów szkół podstawowych i średnich uczy się języka obcego, czyli angielskiego. Język ten jest najchętniej wybierany w trakcie nauki. Według danych Eurostatu z 2016 roku obecnie w państwach UE uczy się go 97,3 proc. wszystkich dzieci. Kolejne miejsca w rankingu zajmują język francuski (23 proc.) oraz hiszpański i niemiecki (ex aequo 19 proc.).^[1]

Podobnie sytuacja wygląda w polskich szkołach. Najpopularniejszym językiem w poprzednich latach był angielski (94 proc.), a następnie niemiecki (33 proc). Na podium znalazł się jeszcze język rosyjski, a tuż za nim francuski ^[2] ‒ stwierdza dr Paweł Poszytek, dyrektor generalny Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji i współtwórca nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie języka obcego nowożytnego.

Wszystko zaczęło się od Traktatów Rzymskich, które dały początek Unii Europejskiej. Podpisując je w 1957 r., założyciele Wspólnoty zdecydowali, że prawo powinno być stanowione w językach urzędowych wszystkich państw członkowskich. Logiczną konsekwencją tego było wpisanie zasady wielojęzyczności do traktatów założycielskich.

W wielu dokumentach europejskich można znaleźć stwierdzenie, że wielojęzyczność jest filarem zjednoczonej Europy, zapewniającym jej stabilne funkcjonowanie. Dlatego też rozwijanie i wzmacnianie kompetencji językowych, zarówno w języku ojczystym, jak i językach obcych, jest jedną z głównych osi europejskiej polityki językowej. W 2002 roku, w Barcelonie, został postawiony wniosek, że nauka języka obcego powinna zacząć się jak najwcześniej, a w czasie obowiązkowej nauki uczniowie powinni poznać dwa języki obce w stopniu umożliwiającym im skuteczną komunikację.

Jeśli chodzi o zapewnianie edukacji językowej na możliwie wczesnym etapie, Polska robi postępy od lat. Obniżenie wieku startu w nauce języków z 10 lat do 7 lat nastąpiło już od roku szkolnego 2008/2009. W 2014 r. Polska dołączyła do grupy krajów promujących jeszcze wcześniejszy start ‒ w roku szkolnym 2015/2016 wprowadzono obowiązkową naukę języka obcego dla dzieci pięcioletnich, a od 1 września 2017 r. programem nauczania języka obcego objęto też wszystkie młodsze dzieci ‒ podkreśla dr Paweł Poszytek.

Aby nauczanie języków było efektywne i skuteczne potrzebni są nauczyciele, którzy posiadają odpowiednie kompetencje. O potrzebach, jakie stoją przed pedagogami w XXI wieku rozmawiali w międzynarodowym gronie eksperci podczas konferencji naukowej "Nauczyciel języka we współczesnym świecie – oczekiwania, wyzwania, perspektywy", zorganizowanej w dn. 25 września 2017 przez Fundację Rozwoju Systemu Edukacji. W trakcie dwóch sesji naukowych oraz trzech paneli tematycznych mówiono o przygotowaniu do zawodu nauczycieli języków obcych oraz w jaki sposób skutecznie doskonalić warsztat pedagogiczny tej grupy. Jak podsumował dr Paweł Poszytek: Tego typu dyskusje są niezwykle ważne dla środowiska naukowego w Polsce, gdyż nadal z poziomem znajomości języków obcych nie jest w Polsce najlepiej. Dzięki takim spotkaniom szansę na coraz lepsze nauczanie mają przyszłe pokolenia. A jak wiadomo znajomość języka obcego jest i będzie jedną z kluczowych kompetencji na rynku pracy w XXI wieku.

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) funkcjonuje od 1993 roku. Inicjatywy, którymi zarządza instytucja dają możliwość zdobycia zarówno wiedzy podstawowej, jak i specjalistycznej, w sposób formalny i akademicki oraz pozaformalny i praktyczny. Umożliwiają one również rozwijanie pasji w odległych krajach i lokalnych społecznościach.

FRSE jest jedyną w Polsce instytucją z tak ogromnym doświadczeniem w zarządzaniu kilkunastoma edukacyjnymi programami europejskimi. W latach 2007-2013 koordynowała w Polsce programy „Uczenie się przez całe życie” (Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius i Grundtvig) oraz „Młodzież w działaniu”. Wiarygodność Fundacji przełożyła się na zaufanie, jakim ją obdarzono, powierzając jej funkcję Narodowej Agencji Programu Erasmus+ na lata 2014-2020.

Równolegle Fundacja realizuje europejskie inicjatywy informacyjno-edukacyjne: eTwinning, Eurodesk Polska, Europass, Eurydice i EPALE. Wspiera również współpracę z krajami Wschodu poprzez Polsko-Litewski Fundusz Wymiany Młodzieży oraz Centrum Współpracy SALTO z Krajami Europy Wschodniej i Kaukazu. FRSE od kilku lat jest też operatorem Funduszu Stypendialnego i Szkoleniowego działającego w ramach EOG. Od 2014 r. Fundacja realizuje Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER), który jest następcą zakończonego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Do 2016 r. pełniła także funkcję Punktu Kontaktowego Funduszu Stypendialnego SCIEX w Polsce.

---

[1] Badania Eurostat 1 lutego 2016 http://www.euractiv.pl/section/praca-i-polityka-spoleczna/news/angielski-najpopularniejszym-jezykiem-w-panstwach-ue/

[2] Raport GUS Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2015/2016