Jakie mechanizmy zachęt mogą skłonić producentów leków do inwestycji w Polsce
Według najnowszego raportu Instytutu Innowacyjna Gospodarka pt. „Poprawa dostępu do innowacyjnych terapii jako czynnik wzrostu inwestycji w Polsce” innowacje w sektorze farmaceutycznym mogą przyczynić się do poprawy stanu zdrowia społeczeństwa, jakości kapitału ludzkiego, a w konsekwencji wzrostu gospodarczego. Jednak do tej pory potencjał działalności innowacyjnej tej branży w Polsce nie był w pełni wykorzystywany.
Dr Agnieszka Sznyk prezentuje główne wnioski z raportu „Poprawa dostępu do innowacyjnych terapii jako czynnik wzrostu inwestycji w Polsce”
Zdając sobie sprawę z wagi tej kwestii przedstawiciele świata nauki, administracji rządowej oraz producentów leków dyskutowali nt. możliwych odpowiedzi na pytanie: jakie mechanizmy zachęt mogą skłonić producentów leków do inwestycji w Polsce?
Debata ekspercka rozpoczęła się od dyskusji na temat znaczenia innowacji medycznych dla społeczeństwa i gospodarki. Uczestnicy zgodnie stwierdzili, że wspieranie tego typu działalności może przyczynić się nie tylko do lepszego stanu zdrowia pacjentów, ale także do znacznych korzyści ekonomicznych. Taką opinię potwierdzają badania ekonomiczne, m.in. dotyczące kosztów pośrednich chorób. Prof. Ewelina Nojszewska ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie zauważyła, że „należy pamiętać o liczeniu wszelakich kosztów związanych z chorobami, gdyż inwestowanie musi być opłacalne dla wszystkich interesariuszy będących stronami tego procesu”.
Zidentyfikowana potrzeba inwestycji w innowacje farmaceutyczne nie została do tej pory zaspokojona. Uczestnicy debaty wymienili wiele możliwości aby ten potencjał wykorzystać. W szczególności wymieniano działania na poziomie regulacyjnym przyczyniające się do rozwoju innowacyjności. Wspomniano m.in. o tzw. refundacyjnym trybie rozwojowym (RTR), który jest w zamyśle jednym z instrumentów wpisujących się w Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, w szczególności w zakresie wspierania innowacyjności gospodarki Polski w obszarze badań i rozwoju. Ma stanowić zachętę do zwiększenia inwestycji i transferu technologii. Przedstawiona inicjatywa została pozytywnie przyjęta przez producentów leków, niemniej ciągle wymaga dopracowania.
Z pespektywy przedsiębiorcy, który może podjąć decyzję o zwiększeniu swojej obecności inwestycyjnej w Polsce w obszarze badań i rozwoju oraz produkcji leków, bardzo istotna jest przewidywalność działania systemu, dzięki m.in.
- możliwości przeglądu potencjału innowacyjnego (portfel innowacyjny)
- planom dla refundacji, uwzględniającym także przewidywane wydatki przy rosnących dostępnych zasobach w ochronie zdrowia
- wprowadzeniu definicji dla innowacji w farmacji
- wspólnemu, wieloośrodkowemu wypracowaniu kryteriów rankingujących.
- uwzględnieniu kosztów pośrednich w ocenie efektywności kosztowej technologii lekowych
- uwzględnieniu dostępu do innowacji lekowej w stosunku do np. średniej europejskiej (np. o podobnej sile nabywczej, czy też etapie rozwoju systemu ochrony zdrowia).
Dostęp do innowacyjnych terapii to inwestycja zarówno w kapitał ludzki jak i w rozwój gospodarczy Polski. Towarzyszyć mu mogą także większe inwestycje kapitałowe oraz wsparcie dla transferu nowoczesnych technologii. Te pozytywne zmiany będą przebiegać szybciej, jeżeli wypracowany zostanie system zachęt ułatwiających podejmowanie takich decyzji. Taka próba została podjęta przy okazji nowelizacji prawa w tzw. Refundacyjnym Trybie Rozwojowym. Warto doskonalić to narzędzie. Otwarty dialog administracji publicznej z przemysłem oraz stabilna długofalowa polityka zdrowotna z jasnymi celami i kryteriami dla ustalania priorytetów – to najistotniejsze oczekiwania. Stanowiłoby to o przewidywalności i stabilizacji rynku, czyli bardzo istotnych czynnikach wymaganych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych – mówi Jacek Graliński przewodniczący Komitetu Farmaceutycznego przy Amerykańskiej Izbie Handlowej.
Ważne jest również środowisko biznesowe prowadzenia innowacyjnej działalności farmaceutycznej. Producenci leków chcąc zaangażować się w wieloletnie, kosztowne badania naukowe i kliniczne muszą mieć pewność stałości warunków w których są one prowadzone. Chodzi m.in. o wprowadzenie długookresowej strategii zdrowotnej i ustalenie priorytetów zdrowotnych, ale także pewność w zakresie warunków finansowych prowadzonej działalności. Dr Krzysztof Chlebus z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego stwierdził, że cele polityki zdrowotnej powinny być długofalowe (a więc chronione przed politycznym koniunkturalizmem), sparametryzowane i – pod presja społeczną - rozliczane.
Bardzo ważną kwestią wspierającą innowacyjność branży farmaceutycznej jest zaangażowanie wszystkich interesariuszy. W szczególności konieczna jest debata publiczna na ten temat angażująca nie tylko regulatorów i producentów, ale także obywateli korzystających z leków. W tym celu konieczne jest wzmacnianie świadomości społecznej w tej kwestii, m.in. przez nagłaśnianie dobrych praktyk i doświadczeń.
Raport dostępny jest do pobrania na stronie internetowej Instytutu:
Projekt realizowany we współpracy z Komitetem Farmaceutycznym przy Amerykańskiej Izbie Handlowej.
Debata w dniu 10.04.2018r.
