Jak usprawnić codzienną pracę finansową w rosnącej organizacji?
Wraz z rozwojem organizacji pozarządowej przybywa projektów, zadań, dokumentów – i finansowych obowiązków. To znak, że czas uporządkować codzienną pracę i wdrożyć system, który nie tylko spełnia wymagania grantodawców, ale przede wszystkim ułatwia codzienne funkcjonowanie zespołu. Im szybciej to zrobisz, tym mniej chaosu i nerwów czeka Ciebie i Twój zespół w przyszłości. Oto 5 obszarów, które warto przepracować – krok po kroku.
1. Codzienna i cotygodniowa praktyka
Zacznij od podstaw. Prowadź regularny monitoring wydatków i przychodów – notuj każdą płatność, wprowadzaj dane na bieżąco do arkuszy i wykonuj przelewy zgodnie z harmonogramem. To nie musi być czasochłonne – wręcz przeciwnie, pozwala uniknąć spiętrzenia pracy i stresu pod koniec miesiąca.
2. Miesięczne porządkowanie
Raz w miesiącu zrób „mały przegląd finansowy”:
- sprawdź saldo kont bankowych,
- rozlicz zaliczki, wykonaj ewentualne zwroty
- przekaż dokumenty księgowej,
- zaktualizuj plik budżetowy i stany projektów.
Zanotuj, ile czasu Ci to zajęło – i sprawdź, co najbardziej wydłuża ten proces. Czy to ręczne opisywanie faktur? A może szukanie brakujących dokumentów? Zidentyfikuj „wąskie gardła” i zacznij je usprawniać – krok po kroku.
3. Kwartalna analiza i prognozowanie
Raz na kwartał zatrzymaj się i przeanalizuj szerszy obraz:
- Czy wydatki i przychody są zgodne z planem?
- Jak wygląda realizacja wkładów własnych?
- Czy nie zbliżacie się do ryzyk finansowych?
To dobry moment, by przygotować estymacje finansowe na kolejne miesiące i skorygować założenia budżetowe. Pamiętaj – prognozowanie to nie wróżenie z fusów, ale zarządzanie rzeczywistością.
4. Proste narzędzia, duże efekty
Nie potrzebujesz zaawansowanego oprogramowania, by mieć porządek. Pamiętaj jednak, że dobrze dobrana technologia na pewnym etapie rozwoju organizacji jest niezbędna.
Czasem dobrze opisany arkusz Excel, wspólny folder i kilka checklist działają lepiej niż skomplikowane systemy. Najważniejsze, by narzędzia były dopasowane do realnych kompetencji zespołu oraz aby nie tylko wykupić licencje, ale zadbać o realne wdrożenie ich użycia w codzienne działania zespołu i organizacji.
Bonus: jak usprawnić rozliczenia grantów?
Dużą częścią zarządzania finansami organizacji jest kwestia rozliczania projektów i środków pochodzących z grantów, dlatego poświęcamy im specjalny fragment tego artykułu.
Jeśli realizujesz więcej niż trzy projekty rocznie – warto potraktować rozliczenia jako proces, który powinien być zautomatyzowany, jasny i przewidywalny. Sprawdź nasze sprawdzone rozwiązania:
- Wprowadź procedurę grantową. Powinna ona obejmować działania od uzgodnienia budżetu przed podpisaniem umowy po archiwizację dokumentów. Ustal jasny podział zadań, standardy współpracy z księgowością i harmonogram przeglądów postępu projektu (finansowego i merytorycznego).
- Planowanie z wyprzedzeniem. Zaplanuj działania i wydatki już na starcie. Jeśli to możliwe, rób większe zakupy wcześniej, zostawiając bufor na końcówkę projektu.
- Zamówienia zbiorcze. Jeśli działania są prowadzone równolegle w kilku projektach dużym usprawnieniem (organizacyjnym i kosztowym) będzie wprowadzenie systemu zbiorczego zamawiania zakupów.
- Ucz się z przeszłości. Analizuj rozliczenia z poprzednich projektów. Co działało? Co było źródłem chaosu? Dzięki podsumowywaniu kolejnych okresów będziecie mieli gotowe plany na kolejny czas.
- Elastyczność zamiast panicznych zakupów. Negocjuj z grantodawcą zmiany w budżecie, zamiast robić wydatki „na siłę”. Pamiętaj, żeby mieć dobrą pozycję negocjacyjną, potrzebujesz dobrze znać zasady rozliczeń, działać z wyprzedzeniem oraz mieć dobre uzasadnienia merytoryczne. Wszystko to będzie możliwe, jeśli działać będziesz według planu, z okresowymi podsumowaniami.
- Przygotuj się do zamknięcia projektu. Ustal jasne zasady archiwizacji dokumentów po jego zakończeniu. Gdzie trafią? Kto za to odpowiada? Jak zapewnić dostępność w razie kontroli?
Na koniec
Porządek w finansach to nie przywilej – to warunek rozwoju. Dobra organizacja codziennej pracy finansowej to mniej stresu, mniej błędów i więcej czasu na realizację działań, które naprawdę mają znaczenie.
Na stronie projektu Dobre Praktyki w Zarządzaniu Finansami NGO znajdziesz zestaw sprawdzonych narzędzi – checklist, instrukcji, arkuszy i porad. To nie teoria, ale materiały stworzone przez praktyków – dla praktyków.
Tekst powstał w ramach projektu „3 sektor Mierzy Wysoko”. Projekt sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności w ramach Rządowego Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030. Komitet do spraw Pożytku Publicznego.
Źródło: Stowarzyszenie Mierz Wysoko