Publicystyka - ngo.pl

Dzięki Programowi Kultura Fundacja Theatrum Gedanense zrealizowała w 2011 roku projekt „Shake-in the City. The art of inclusion –  Szekspir rusza (w) Miasto. Wspólnota sztuki”, w ramach którego na trzech europejskich festiwalach szekspirowskich: w Gdańsku, w Gyulai (Węgry) oraz Neuss (Niemcy) zaprezentowano spektakle, przeprowadzono program szkoleń w zakresie wolontariatu kulturalnego oraz warsztaty dla młodzieży i nauczycieli. Celem projektu było wyjście ze sztuką do odbiorcy oraz aktywizacja kulturalna poprzez działania teatralne, artystyczne i edukacyjne. W latach 2009 – 2010 odbył się projekt „Beyond the Stage – New Trends in European Theatre”, skupiający się na interdyscyplinarnym podejściu do sztuki teatralnej i badający fenomen wykorzystania nowych mediów na scenie. Wcześniej Fundacja korzystała ze wsparcia unijnego na organizację takich przedsięwzięć jak „Szkoła Letnia Teatru i Dramatu”, czy „Dziesięciolecie Europejskiego Festiwalu Szekspira w Polsce”. Warto zwrócić uwagę na fakt, że Fundacja zrealizowała dotychczas aż siedem projektów związanych z tematyką szekspirowską dofinansowanych ze środków Programu Kultura i jest na tym polu polskim rekordzistą.

Z unijnych grantów na kulturę skorzystał również Teatr Baj Pomorski, który w swoim projekcie „Latający Festiwal, czyli dziecko i rodzina we współczesnej Europie” próbował przybliżyć widzom problemy, z jakimi boryka się współczesna rodzina. Wyjątkowość tego projektu opierała się na połączeniu sztuki teatralnej krajów o odmiennej przeszłości historycznej, kulturze politycznej, ekonomicznej i społecznej. Projekt rozpoczął się w 2009 roku i składał się z dwóch etapów trwających w sumie dwa lata. W pierwszej fazie teatry z Polski, Litwy, Słowacji i Czech przygotowały pięć premier poruszających tytułowe zagadnienie. Drugi etap obejmował prezentację przygotowanych inscenizacji na festiwalach teatralnych organizowanych przez każdego partnera. Jaka jest recepta na sukces projektu? - Najważniejsze jest to, aby o sprawach, które na pierwszy rzut oka wydają się trudne do zrealizowana, myśleć pozytywnie. Zarażanie tą wiarą partnerów to połowa sukcesu - uważa Krystian Kubjaczyk, koordynator projektu.

Wśród polskich instytucji zajmujących się działalnością teatralną z grantów na projekty kulturalne skorzystały również m.in. Śląski Teatr Tańca, Teatr Wielki Opera Narodowa, Narodowy Teatr Stary w Krakowie, Opera Śląska, Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Legnicy, Akademia Teatralna w Warszawie, Teatr Polski w Bydgoszczy, Teatr Grodzki z Bielska-Białej, Białostocki Teatr Lalek, a także Teatr Nowy w Poznaniu, który zrealizował projekt „Arka Noego. Nowy Koniec Europy”. W przedstawieniu opartym na biblijnej przypowieści o Noem zagrało 24 aktorów z siedmiu krajów europejskich i nie tylko. Wspólnie przygotowana, wielojęzyczna i wielokulturowa sztuka była prezentowana na scenach wszystkich teatrów partnerskich.

Jak podkreślają beneficjenci, Program Kultura to nie tylko korzyści finansowe. Udział w międzynarodowych przedsięwzięciach pozwala na nawiązanie szerokiej współpracy, wymianę wiedzy i doświadczeń oraz wpływa na zakres działań i ogólny rozwój instytucji. –  Udział w Programie pozwalał wnosić do naszej działalności inspiracje innych i włączać nowe pomysły. Mogła w ten sposób powstać nowa jakość, nie tylko ze względu na różnice kulturowe, ale chociażby osobowości osób, które na ten projekt miały wpływ – mówi Olga Lany z Teatru Groteska. W latach 2006-2007 Teatr we współpracy z partnerami z Czech i Irlandii zrealizował projekt "Międzynarodowa Parada Smoków: mity i legendy Europy". Projekt obejmował m.in. warsztaty na temat mitów i legend Europy (w Portugalii, Walii, Irlandii, Czechach i Polsce) dla dzieci, młodzieży, nauczycieli i artystów, widowiska plenerowe, parady uliczne i spektakle na wodzie prezentujące europejskie legendy.

Jak pokazują statystyki wśród projektów już dofinansowanych najbardziej popularną dziedziną są sztuki performatywne –  taniec, muzyka i teatr. Z dofinansowania mogą skorzystać zarówno instytucje publiczne, jak i organizacje pozarządowe. Organizacja starająca się o dofinansowanie powinna rozpocząć swoje działania od stworzenia dobrego projektu. – Najważniejszy jest pomysł, powinien mieć wymiar europejski, spełniać cele Programu, być innowacyjny, oryginalny i kreatywny – podkreśla Anna Hieropolitańska z Punktu Kontaktowego ds. Kultury. – Ważne jest także, aby znaleźć partnerów do wspólnego tworzenia i realizacji projektu, gdyż międzynarodowa współpraca kulturalna jest jednym z celów Programu. W naszym Punkcie można skonsultować swój projekt, a także uzyskać materiały pomagające wypełnić wniosek, tak, aby złożyć przekonującą aplikację.

Wysokość dofinansowania wynosi od 50 tys. do 200 tys. euro dla projektów krótkoterminowych trwających maksymalnie 2 lata (obszar 1.2.1) i od 200 tys. do 500 tys. euro rocznie dla projektów długoterminowych trwających od 3 do 5 lat (obszar 1.1). Termin składania wniosków upływa na początku października.

Projekty poruszające tematykę teatralną są jednymi z najczęściej dofinansowywanych, jednak Program Kultura pozwala uzyskać granty także na organizację międzynarodowych wydarzeń kulturalnych dotyczących również innych dziedzin kultury i sztuki, a także na tłumaczenia literackie, festiwale, działalność operacyjną oraz badania europejskiej polityki kulturalnej. W Programie Kultura składanych jest około 1000 aplikacji rocznie, z czego ponad 30% otrzymuje dotację. Oznacza to, że co roku dzięki unijnemu wsparciu organizacje kulturalne z różnych krajów realizują około 300 projektów w całej Europie i na świecie. Polscy operatorzy kulturalni biorą czynny udział w Programie od 2001 roku i z każdym rokiem ich rola rośnie. W obecnej edycji od roku 2007 polskie instytucje uczestniczyły w charakterze współorganizatora w ponad 100 projektach na łączną kwotę 43 mln euro. Polska była liderem w 22 projektach o łącznej kwocie 1,8 mln euro. Za wdrożenie Programu na poziomie wspólnotowym odpowiedzialna jest Komisja Europejska oraz działająca pod jej nadzorem Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora Audiowizualnego. Za promocję Programu na poziomie państw członkowskich odpowiadają Punkty Kontaktowe ds. Kultury, które udzielają informacji o możliwościach pozyskiwania funduszy wspólnotowych na międzynarodowe projekty kulturalne. Punkt Kontaktowy w Polsce działa w strukturze Instytutu Adama Mickiewicza.