Jak skuteczniej chronić dzieci przed przemocą dorosłych? (wystąpienie RPO)
Zakres ochrony udzielanej małoletnim ofiarom przestępstw, a także skuteczność współdziałania organów wymiaru sprawiedliwości, które tę ochronę powinny gwarantować, nie jest wystarczający – wynika ze spraw wpływających do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Szczególnie trudne jest zagwarantowanie bezpieczeństwa i pomocy dziecku, które padło ofiarą przestępstwa popełnionego przez dorosłych członków jego rodziny. Trudności te nie powinny jednak, wg rzecznika, prowadzić do osłabiania i uszczuplania gwarancji procesowych pokrzywdzonego dziecka.
Tymczasem ostatnio regułą jest, że organy ścigania wkraczają dopiero wtedy, gdy sprawca spowodował poważne okaleczenia zazwyczaj całkowicie bezbronnej ofiary. Natomiast w sytuacji gdy znęcanie się nad dzieckiem nie powoduje widocznych obrażeń,a także w przypadku trudnych do zdefiniowania form molestowania seksualnego dzieci, zawiadomienie o przestępstwie nie gwarantuje, że postępowanie przygotowawcze zostanie zakończone wniesieniem aktu oskarżenia także wtedy, gdy sprawca jest od początku znany.
W oczekiwaniu na zakończenie postępowania karnego niewystarczające jest zwłaszcza korzystanie ze środków, do orzekania których właściwy jest tylko sąd rodzinny i które w postępowaniu karnym mogą być stosowane za jego pośrednictwem (np. zasądzenie alimentów, środków na bieżące potrzeby dziecka).
W związku z ograniczeniem władzy rodzicielskiej można sięgnąć, np. po art. 109 k.r.o. (zakaz zbliżania się do dziecka, zawieszenie kontaktów z dzieckiem, zobowiązanie rodzica do określonego postępowania, nakazanie rodzicowi odseparowanie od dziecka określonej osoby, podanie się leczeniu, terapii).
W wystąpieniu do ministra sprawiedliwości rzecznik wskazuje na pilną potrzebę zbadania praktyki stosowania art. 109 k.r.o. w przypadku przestępstw popełnianych na szkodę dziecka, zarówno przez prokuratury, sądy karne, jak i sądy rodzinne. Gdyby zarzuty o braku zasad współpracy pomiędzy prokuraturą, sądem karnym i sądem rodzinnym potwierdziły się, a ich przyczyna tkwiłaby w niedoskonałych przepisach, niezbędne może okazać, zdaniem rzecznika, wprowadzenie zmian w obowiązujących przepisach.
Źródło: Gazeta Prawna, nr 161/2002