Publicystyka - ngo.pl

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś, zastanawiałaś się, na czym polega „zrównoważony” rozwój? To „rozwój, który wychodzi naprzeciw potrzebom teraźniejszości bez uszczerbku dla zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania własnych potrzeb”. Chodzi tutaj o środowisko naturalne, ale także o rozwój społeczno-gospodarczy.

Przykładowo dynamiczny wzrost gospodarczy nie ma większego sensu, jeżeli odbywa się kosztem ludzi i naszej planety. Musimy brać pod uwagę skutki naszych działań, aby zapewnić godne życie przyszłym pokoleniom. Więcej informacji można znaleźć w Raporcie Sekretarza Generalnego ONZ „Godne życie dla wszystkich”.

Agenda ONZ 2030 to powszechne wezwanie do działania na rzecz wyeliminowania ubóstwa, ochrony planety i zapewnienia pokoju i dobrobytu wszystkim ludziom na całym świecie.

Cele Zrównoważonego Rozwoju są ze sobą powiązane: często do osiągnięcia jednego konieczne jest rozwiązanie problemów bardziej kojarzonych z innym celem. Zostały one przyjęte przez wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ we wrześniu 2015 roku i zaczęły obowiązywać z dniem 1 stycznia 2016 roku.

Chociaż Cele Zrównoważonego Rozwoju nie są prawnie wiążące, oczekuje się, że rządy przejmą odpowiedzialność i ustanowią krajowe ramy na rzecz realizacji wszystkich tych Celów. Utrzymanie tempa działań będzie możliwe dzięki stałemu procesowi monitorowania, opartemu na gromadzeniu danych ilościowych i sprawozdaniach krajowych. Oczywiście nie wszyscy politycy czy decydenci będą wyraźnie mówić o Celach Zrównoważonego Rozwoju. Powinno im jednak zależeć na kwestiach, którymi się zajmują – od walki z ubóstwem i poprawy zdrowia po promowanie sprawiedliwości i ograniczanie korupcji.

Biblioteki na całym świecie oferują szeroką gamę produktów i usług propagujących realizację każdego z Celów Zrównoważonego Rozwoju. Promujące umiejętności czytania i pisania oraz oferujące bezpłatny dostępu do informacji biblioteki są bezpiecznymi, przyjaznymi miejscami znajdującymi się w sercu społeczności. Oferują one niezastąpione wsparcie oddanych pracowników, którzy doskonale rozumieją lokalne potrzeby. Wspierają integrację cyfrową poprzez dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych, połączenie z internetem i umiejętności. Promują innowacyjność, kreatywność i dostęp do światowych zasobów wiedzy dla obecnych i przyszłych pokoleń.

Jak wynika z broszury i ulotki IFLA „Biblioteki na rzecz realizacji Agendy 2030 ONZ” oraz z raportu „Rozwój i dostęp do informacji (DA2I)”, opublikowanego we współpracy z TASCHA, większość istniejących działań, projektów i programów realizowanych przez biblioteki na całym świecie można odnieść do co najmniej jednego Celu Zrównoważonego Rozwoju.

Poniżej znajduje się lista Celów Zrównoważonego Rozwoju wraz z przykładami wkładu bibliotek w ich realizację. Mamy nadzieję, że te przykłady będą dla ciebie inspiracją i pomogą ci zidentyfikować wiele działań, projektów i programów w twojej bibliotece, które pomagają w rozwiązywaniu problemów, na których zależy decydentom.

Cel 1: Wyeliminować ubóstwo we wszystkich jego formach na całym świecie

Biblioteki dają ludziom możliwość poprawy jakości własnego życia i pomagają im podejmować świadome decyzje. Biblioteki mobilne zapewniają wiejskim i oddalonym społecznościom dostęp do książek, usług i internetu, stwarzając możliwości dla ludzi, którzy w przeciwnym razie byliby odizolowani.

Cel 2: Wyeliminować głód, osiągnąć bezpieczeństwo żywnościowe i lepsze odżywianie oraz promować zrównoważone rolnictwo

Biblioteki rolnicze dają dostęp do badań i danych dotyczących upraw, informacji rynkowych oraz metod uprawy, pomagających w rozwijaniu odpornych i zrównoważonych produktów. Biblioteki publiczne i społeczne promują również umiejętność czytania i pisania, zapewniają szkolenia w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych, dostęp do informacji w językach lokalnych oraz ułatwiają społecznościom wiejskim dostęp do usług rządowych i funduszy, a także wspierają partnerstwa na rzecz rozwoju lokalnego.

Cel 3: Zapewnić wszystkim ludziom w każdym wieku zdrowe życie oraz promować dobrobyt 

Biblioteki medyczne i szpitalne dają dostęp do badań medycznych, które przyczyniają się do poprawy wyników klinicznych i stanu zdrowia publicznego. Publiczny dostęp do informacji dotyczących zdrowia we wszystkich bibliotekach pomaga ludziom w dokonywaniu lepszych wyborów życiowych i zachowywaniu zdrowia. Biblioteki publiczne odgrywają niezwykle ważną rolę w dostarczaniu informacji dotyczących zdrowia grupom szczególnie narażonym, na przykład nowym imigrantom czy osobom w kryzysie bezdomności. Usługi obejmują: dostęp do rzetelnych informacji dotyczących zdrowia, upowszechnianie wiedzy o zdrowiu, udzielanie pomocy w poszukiwaniu i nabyciu odpowiedniego ubezpieczenia zdrowotnego, a także organizację szkoleń z zakresu pierwszej pomocy i udział w takich szkoleniach.

Cel 4: Zapewnić wszystkim edukację wysokiej jakości oraz promować uczenie się przez całe życie

Biblioteki stanowią serce szkół, uniwersytetów i szkół wyższych w każdym kraju na świecie. Wszystkie biblioteki wspierają programy promujące umiejętność czytania i pisania, zapewniają bezpieczną przestrzeń do nauki oraz wspierają naukowców w uzyskiwaniu dostępu do badań i danych oraz ich stosowaniu i ponownym wykorzystywaniu w celu tworzenia nowej wiedzy. Praktyczne zajęcia z obsługi komputera, pomoc pozaszkolna czy programy dotyczące przedmiotów, z którymi wiele osób sobie nie radzi, to tylko kilka przykładów tego, jak biblioteki odpowiadają na lokalne potrzeby i podejmują działania na rzecz poprawy edukacji. Biblioteki pełnią również rolę mediatorów w swoich społecznościach, tworząc lokalne centra edukacyjne w celu wspierania nauki.

Cel 5: Osiągnąć równość płci oraz wzmocnić pozycję kobiet i dziewcząt 

Biblioteki oferują programy dla kobiet i dziewcząt, dzięki którym mają one dostęp do informacji na temat swoich praw i swojego zdrowia. Prowadzą one również programy w zakresie technologii informacyjno-komunikacyjnych i umiejętności czytania i pisania, a także kluby kodowania i szkolenia z zakresu przedsiębiorczości. Biblioteki stwarzają kobietom bezpieczne środowisko do czytania lub nauki, dostępu do komputerów i internetu, podejmowania szkoleń w zakresie technologii lub rozmów z innymi kobietami. 

Cel 6: Zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wody i warunków sanitarnych poprzez zrównoważoną gospodarkę zasobami wodnymi

Biblioteki zapewniają publiczny dostęp do informacji na temat wody, wykorzystania energii i warunków sanitarnych. Oferują one dostęp do badań i dowodów dla decydentów i organizacji rozwojowych, aby wspierać efektywną alokację środków na zrównoważoną infrastrukturę wodną i projekty sanitarne.

Cel 7: Zapewnić wszystkim dostęp do źródeł stabilnej, zrównoważonej i nowoczesnej energii po przystępnej cenie

Wiele bibliotek publicznych i społecznych na świecie stanowi jedyne miejsce, w którym ludzie mają niezawodny dostęp do światła i elektryczności, dzięki którym mogą czytać, uczyć się i szukać pracy. Biblioteki i podobne do bibliotek wiejskie centra informacyjne mogą publicznie udostępniać komputery, niekiedy zasilane za pomocą paneli słonecznych lub generatorów, co umożliwia ludziom prowadzenie spotkań, ładowanie urządzeń i dostęp do internetu w nocy.

Cel 8: Promować stabilny, zrównoważony i inkluzywny wzrost gospodarczy, pełne i produktywne zatrudnienie oraz godną pracę dla wszystkich ludzi

Publiczny dostęp do technologii informacyjno-komunikacyjnych oraz szkoleń w bibliotekach umożliwia ludziom szukanie pracy. Osoby, które nie mają w domu dostępu do komputera lub internetu, przychodzą do biblioteki, aby móc z nich skorzystać, a także uzyskać pomoc wykwalifikowanego personelu biblioteki, który pomoże im napisać CV, wysłać wniosek online, zeskanować świadectwa i dyplomy oraz znaleźć odpowiednią pracę. W niektórych bibliotekach funkcjonują kluby pracy służące dzieleniu się wskazówkami i zasobami z innymi osobami, poszukującymi pracy na danym obszarze.

Cel 9: Budować stabilną infrastrukturę, promować zrównoważone uprzemysłowienie oraz wspierać innowacyjność 

Biblioteki znajdują się w centrum badań, technologii, innowacji i życia akademickiego. Zapewniają dostęp do infrastruktury badawczej, danych oraz wysokiej jakości informacji, wspierając innowacyjność i konkurencyjność. Niektóre biblioteki prowadzą centra biznesowe, które oferują szkolenia z zakresu przedsiębiorczości, a także porady prawne i finansowe, aby pomóc przedsiębiorcom w rozpoczęciu działalności. 

Cel 10: Zmniejszyć nierówności w krajach i między krajami

Równy dostęp do informacji, wolność słowa, wolność zrzeszania się i zgromadzeń oraz prawo do prywatności mają zasadnicze znaczenie dla niezależności każdego człowieka. Biblioteki przyczyniają się do zmniejszania nierówności, stanowiąc bezpieczną przestrzeń publiczną dla każdego – zarówno w miastach, jak i na obszarach wiejskich na całym świecie. Wspierają one zaangażowanie społeczności i udział obywateli poprzez programy lokalne i partnerstwa z innymi organizacjami obywatelskimi i władzami lokalnymi. Są one szansą dla grup marginalizowanych, które mogą mieć trudności z dostępem do informacji, umiejętności lub wsparcia w innych miejscach.

Cel 11: Uczynić miasta i osiedla ludzkie bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi oraz sprzyjającymi włączeniu społecznemu

Biblioteki odgrywają ważną rolę w kontekście ochrony i zachowania bezcennego dziedzictwa dokumentalnego we wszystkich jego formach dla przyszłych pokoleń. Kultura wzmacnia społeczności lokalne i wspiera zrównoważony rozwój miast sprzyjający włączeniu społecznemu – biblioteki znajdują się w centrum inicjatyw promujących tę ideę. Dzięki usługom skierowanym do najbardziej narażonych grup, biblioteki stanowią bezpieczną przestrzeń dla osób starszych, oferując im możliwość spotkań towarzyskich i uczestnictwa w zajęciach kulturalnych. Są one również przyjazną przestrzenią dla imigrantów, osób w kryzysie bezdomności i uchodźców, którzy czasami stają przed wieloma podobnymi wyzwaniami.

Cel 12: Zapewnić wzorce zrównoważonej konsumpcji i produkcji

Biblioteki to zrównoważone instytucje; udostępniają one zasoby w ramach społeczności i ponad granicami, zapewniając dostęp do informacji dla każdego. Biblioteki są prekursorami nowej ekonomii dzielenia się, oferując wszelkiego rodzaju materiały do wypożyczenia (nie tylko książki, muzykę, filmy i wszelkiego rodzaju zasoby informacyjne, ale także narzędzia, instrumenty muzyczne, urządzenia i inne) i tym samym zmniejszając ślad węglowy i wpływ na środowisko. Biblioteki oferujące dostęp do drukarek 3D i technik cyfrowej produkcji pozwalają ludziom rozwijać własną kreatywność przy użyciu materiałów z recyklingu. Pomaga to w podnoszeniu świadomości na temat zrównoważonej konsumpcji i produkcji.

Cel 13: Podjąć pilne działania w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom

Biblioteki odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu dostępu do rzetelnych danych, badań i wiedzy, które stanowią podstawę świadomych badań oraz publicznego dostępu do informacji na temat zmian klimatycznych. Zapewniają one długoterminowy dostęp do danych i informacji o środowisku dla przyszłych pokoleń poprzez szczegółowe strategie ochrony, które wykraczają poza politykę poszczególnych rządów. Biblioteki szkolne i publiczne pomagają podnosić świadomość wśród młodszych pokoleń w zakresie zasadniczej i pilnej potrzeby ochrony naszego środowiska oraz współpracy na rzecz łagodzenia skutków zmian klimatycznych i przystosowywania się do nich.

Cel 14: Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób zrównoważony 

Biblioteki wspierają proces decyzyjny przez przechowywanie i udostępnianie danych i informacji dotyczących zrównoważonego wykorzystania oceanów, mórz i innych wód, odpowiednich praktyk połowowych i skutecznego zarządzania wodami.

Cel 15: Chronić, przywrócić oraz promować zrównoważone użytkowanie ekosystemów lądowych, zrównoważone gospodarowanie lasami, zwalczać pustynnienie, powstrzymywać i odwracać proces degradacji gleby oraz powstrzymać utratę różnorodności biologicznej

Biblioteki wspierają badania i pomagają w ochronie ekosystemów ziemskich, oferując otwarty dostęp do danych i literatury na temat różnorodności biologicznej. Biblioteki botaniczne i leśne pomagają w podnoszeniu świadomości potrzeby ochrony i poszanowania przyrody wśród młodszych pokoleń. 

Cel 16: Promować pokojowe i inkluzywne społeczeństwa, zapewnić wszystkim ludziom dostęp do wymiaru sprawiedliwości oraz budować na wszystkich szczeblach skuteczne i odpowiedzialne instytucje, sprzyjające włączeniu społecznemu

Biblioteki są dla społeczeństwa jednym z podstawowych źródeł informacji. Są one również przygotowane do nauczania i umożliwiania obywatelom korzystania z tego otwartego dostępu. Biblioteki są zaufanym źródłem informacji, posiadającym wykwalifikowany personel, który pomaga osobom prywatnym, instytucjom i rządom w przekazywaniu, organizowaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu informacji w znaczący sposób w celu promowania rozwoju.

Cel 17: Wzmocnić środki wdrażania i ożywić globalne partnerstwo na rzecz zrównoważonego rozwoju

Biblioteki nawiązują partnerstwa na różnych szczeblach z lokalnymi, regionalnymi i krajowymi instytucjami obywatelskimi, rządami i organizacjami z sektora prywatnego, aby móc oferować na poziomie społeczności programy i usługi, które angażują obywateli i wzmacniają ich pozycję, a tym samym wzmacniają społeczeństwa.

I jak: czujesz się zainspirowany? Znalazłeś swoją historię? W takim razie zobaczmy, jak możesz się nią podzielić!

Materiał pochodzi z poradnika "Libraries and the Sustainable Development Goals a storytelling manual" International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) i dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa 4.0 (CC BY 4.0)otwiera się w nowej karcie.