Publicystyka - ngo.pl

Crowdsourcing (ang. crowd – tłum, source – czerpać), po polsku nazywany również „wiedzą z tłumu” jest to proces, w trakcie którego organizacja, osoba lub instytucja uzyskuje wsparcie z zewnątrz (dotyczące wiedzy, finansów czy pracy), najpierw przedstawiając społeczności zapotrzebowanie w formie otwartego pytania. Od najwcześniejszych dni internetu crowdsourcing był wykorzystywany do organizowania innych osób i zbierania ich opinii. Wczesnym przykładem takich działań może być rzucenie pytania na forum dyskusyjnym i  oczekiwanie na odpowiedź od społeczności. Pytanie mogło dotyczyć dowolnej sprawy, związanej np. z problemem informatycznym. To właśnie metoda zadawania otwartych pytań odróżnia przede wszystkim crowdsourcing od outsourcingu, w którym pytanie jest kierowane do konkretnej osoby lub organizacji specjalizującej się w danym temacie.

Crowdsourcing może stosować organizacja, instytucja lub pojedyncza osoba. Organizacje pozarządowe wykorzystują tę metodę do różnych działań – od akcji promocyjnych po organizowanie wolontariatu i działań oddolnych. Jest to świetny sposób nie tylko promocyjnie, lecz także ze względu na obniżanie kosztów – akcje crowdsourcingowe realizowane są przy minimalnym wkładzie finansowym. O to, jak organizacja może wykorzystać crowdsourcing do realizacji swojej misji, zapytaliśmy osoby mające duże doświadczenie w tym zakresie. W odpowiedzi otrzymaliśmy zestaw dobrych praktyk oraz technik, które sprawdziły się we wcześniejszych działaniach.

Jak już wspomniałam, organizacje mogą wykorzystywać crowdsourcing do różnego typu działań, chociażby poszerzania bazy wolontariackiej czy informowania szerszej publiczności na temat własnych aktywności.

W najprostszej wersji crowdourcing to właśnie narzędzie angażowania społeczności. Może umożliwić zdobycie nowych pomysłów i informacji zwrotnej na temat wykonanych działań. Crowdsourcing może również pomóc pokazać, że organizacja podejmuje decyzje w sposób przejrzysty i otwarty. Osoba zajmująca się w organizacji mediami społecznościowymi powinna pamiętać o regularnym zadawaniu pytań na temat działań, które mogą rozwijać zaangażowanie poszczególnych osób ze społeczności.

Mimo że crowdsourcing to metoda naprawdę prosta, również tutaj są pewne zasady, o których warto pamiętać. Po pierwsze działanie crowdsourcingowe zawsze powinno być nieskomplikowane i zrozumiałe dla innych. Na przykład, jeśli w organizacji właśnie piszecie strategię obecności w mediach społecznościowych, osoba współpracująca z wolontariuszami może udostępnić draft takiej strategii i zapytać wolontariuszy i wolontariuszki czy mają jakieś uwagi. Jeśli chcecie znaleźć nowy pomysł na coroczną imprezę, podczas której zbieracie środki na działalność, można również poradzić się osób, które was wspierają. Ważne, aby przekaz na temat tego co chcecie uzyskać był jasny i zrozumiały.

Wyróżniliśmy 5 głównych kategorii crowdsourcingu. Każdą z tych metod możesz zastosować w swoich działaniach – pojedynczo lub razem.

Ten typ crowdsourcingu może służyć dzieleniu się informacjami i wiedzą, bądź też zbieraniu informacji w celu rozwiązywania różnorakich problemów.

Polskim przykładem takiej praktyki może być akcja „Ukradli mi rower w Krakowie”, którą zainicjowały osoby mieszkające w Krakowie poirytowane bezkarnymi kradzieżami rowerów w tym mieście. Zjawisko kradzieży rowerów nasilało się, policja była bezsilna, jej przedstawicielom nie udawało się odnaleźć ani złodziei, ani samych zaginionych jednośladów. Po kolejnej kradzieży założono na Facebooku profil „Ukradli mi rower w Krakowie”, gdzie osoby poszkodowane mogą ogłosić zaginięcie roweru, zamieścić jego zdjęcia i opisać miejsce dokonania kradzieży. Dzięki akcji udało się odzyskać niektóre ze skradzionych rowerów. Ponadto przedstawiciele policji zaczęli działać sprawniej, widząc że są osoby żywo zainteresowane problemem. Ze szczegółami na temat tego jak działa akcja, można zapoznać się tutaj: https://www.facebook.com/pages/Ukradli-mi-rower-w-Krakowie/443503995683380

Ciekawym przykładem może być również inicjatywa jednej z nowojorskich rozgłośni radiowych, która poprosiła słuchaczy i słuchaczki o sprawdzenie ceny mleka w sklepach w ich sąsiedztwie i podanie tej ceny na stronie rozgłośni. Kilkaset osób przekazało informacje na temat cen mleka, na podstawie czego rozgłośnia stworzyła szczegółową mapę cen w sklepach w poszczególnych dzielnicach miasta.

Dzięki podzieleniu zadań do wykonania na małe fragmenty, można delegować małe prace na poszczególne osoby, które chcą się zaangażować.

Przykładem mikrowolontariatu, który dotyczy nie tylko Polski, lecz właściwie całego świata, jest Wikipedia – tworzona przez ogromną liczbę osób w wielu językach. Każda osoba ma możliwość dodawania haseł do tej społecznościowej encyklopedii, jak również edytowania haseł już istniejących oraz tłumaczenia istniejących haseł na własny język czy języki. Mimo pojawiających się czasem na stronach Wikipedii wpadek i błędów, nie można jej odmówić ogromnej użyteczności .

Dzięki tej metodzie ludzie współuczestniczą w tworzeniu dzieła sztuki. Przykładem społecznościowej twórczości może być akcja The Royal Opera w Londynie, gdzie wykorzystano Twitter do stworzenia nowej  „społecznej opery”. W efekcie ponad 900 osób wspólnie stworzyło libretto do 20-minutowego dzieła, które zostało profesjonalnie zagrane i wyprodukowane. Wspólne pisanie wyglądało w tak: http://www.blogherald.com/2009/08/11/twitter-used-to-write-collaborative-opera-lyrics/

Większość ludzi lubi wyrażać swoje opinie poprzez głosowanie lub rankingowanie lub też dając informację zwrotną. Wykorzystując tę cechę, możesz zwiększyć zainteresowanie działaniem, które właśnie prowadzisz oraz zdobyć nową publiczność, która usłyszy twój przekaz.

To wydanie crowdsourcingu zyskuje coraz większą popularność, zarówno na świecie, jak i w Polsce. W uproszczeniu chodzi o to, żeby wiele osób wsparło finansowo jakiś projekt, tym samym umożliwiając jego realizację. Funkcjonują nawet specjalne serwisy pozwalające na zamieszczenie swojego crwodfundingowego projektu i sformułowanie prośby o wsparcie finansowe. Przykładem może być http://polakpotrafi.pl, założona w 2011 roku polskojęzyczna strona crowdfundingowa, na której można zamieszczać swoje propozycje projektów dotyczących wszystkich dziedzin, m.in. muzyki, sztuki, nowych technologii, lecz również ekologii czy ogrodnictwa.

Świetnym przykładem udanej realizacji projektu, również związanym ze stroną polakpotrafi.pl jest Cohabitat Gathering, festiwal budownictwa ekologicznego zorganizowany w Łodzi w październiku 2012. Imprezę udało się zorganizować wyłącznie dzięki finansowemu wsparciu społeczności, łącznie udało się zebrać prawie 100 000 zł. Osoby wpłacały zarówno duże jak i małe kwoty, zależnie od swoich chęci i możliwości. Każda „cegiełka” nagradzana była darmową wejściówką pozwalającą na udział w wydarzeniach organizowanych w ramach festiwalu. Więcej na ten temat można przeczytać na stronie Cohabitat Gathering: http://www.festiwal.cohabitat.net/

Crowdsourcing i crowdfunding mogą być wykorzystane przez każdą organizację. Przy okazji planowania i rozpoczynania takich działań warto pamiętać o kilku sprawach.

• Planuj z wyprzedzeniem. Zdecyduj co chcesz osiągnąć i jaka jest najlepsza droga, aby to zrobić. Upewnij się, że wybierasz odpowiednią publiczność – to również jest bardzo ważne. Zaplanowanie kampanii nie jest takie trudne, dużo trudniej jest właśnie dotrzeć z informacją do właściwych ludzi. Stwórz plan dotarcia do właściwych osób, wykorzystaj możliwie dużo kanałów komunikacji – zarówno swoją obecność w mediach społecznościowych, jak i mailing do osób, które już wcześniej wspierały organizację. Osoby już wcześniej interesujące się waszymi działaniami mają zazwyczaj dostęp do innych osób o podobnych zainteresowaniach i mogą pomóc przekazać wiadomość dalej.
• Pamiętaj o prostocie.  W bardzo jasny sposób powiedz ludziom, czego od nich oczekujesz. Podziel swoje cele na mniejsze zadania, które będą mogły wykonać poszczególne osoby. Niech twój przekaz będzie zrozumiały i łatwy do przekazania dalej. Aby faktycznie osiągnąć cel, określ realne oczekiwania. Crowdfunding jest świetnym sposobem na zdobycie środków na działanie, jednak czasem tworzy iluzję, że nieskończenie dużo ludzi o bardzo zasobnych portfelach siedzi przed ekranami komputerów czekając tylko na okazję, żeby się swoich pieniędzy pozbyć. Tymczasem większość udanych kampanii crwodfundingowych opiera się bardziej na sieci przyjaciół, rodziny i znajomych niż na wsparciu całkiem obcych osób. Pamiętaj, że tu również obowiązują zasady dotyczące tradycyjnego pozyskiwania środków – organizacja musi być godna zaufania, mieć dużą sieć kontaktów, informację na temat wcześniejszych sukcesów. Sposób wydawania pozyskanych pieniędzy musi być przejrzysty, jasny, informacje na ten temat powinny być łatwo dostępne dla wszystkich osób (np. w formie prostej tabelki zamieszczonej na stronie internetowej organizacji).
• Angażuj ludzi i nagradzaj zaangażowanie. Traktuj crowdsourcing jak okazję do zdobycia nowych osób zaangażowanych w działania organizacji. W swojej kampanii informacyjnej zostaw wiele miejsca na kreatywność, celuj także w miejsca w których możesz dotrzeć do całkiem nowej publiczności. Zastanów się jak możesz regularnie angażować do działania osoby wspierające organizację i rób to. Zastanów się nad tym jak możesz nagradzać zaangażowanie osób – co ludzie chcą otrzymać w zamian za pomoc? Czy chcą tylko mieć możliwość wypowiedzieć się, dobrze bawić, nauczyć czegoś nowego? W innych wypadkach pomyśl o przekazywaniu osobom pieniędzy czy innych zachęt.
• Myśl pozytywnie, zachowaj optymizm – zarówno prywatnie, jak i w sytuacjach publicznych. Jest bardzo ważne, aby podczas całej kampanii pozostać w możliwie dobrych stosunkach z osobami, które mogą w jakiś sposób wesprzeć prowadzone działania. Interakcje międzyludzkie wzmacniają prawdopodobieństwo podjęcia działania czy przekazania dotacji.
• Jeżeli jakieś działanie nie wspiera bezpośrednio twojego celu, odpuść je sobie.

Crowdsourcing daje organizacjom pozarządowym wiele możliwości wykorzystania siły dużej grupy ludzi. Jeśli masz do wykonania jakieś zadanie, pytanie na które chcesz odpowiedzieć, czy koncepcję którą chcesz rozwijać, jest naprawdę wiele sposobów na zaangażowanie ludzi w to, co robisz. Zawsze szukaj możliwości zadawania pytań, otrzymywania informacji zwrotnej od wolontariuszy i wolontariuszek, osób wspierających was finansowo i otrzymujących newsletter, od beneficjentów i beneficjentek oraz od reszty społeczności. Taka informacja zwrotna stanowi ogromny kapitał, który może pomóc w rozwoju.

Crowdsourcing to pewien sposób myślenia o działaniu. Chcesz żeby społeczność miała wpływ na podejmowanie decyzji w organizacji? Nie ulegaj złudzeniu, że podejmowanie decyzji na górze jest bezpieczniejsze, nie bój się ryzyka, nie bój się krytyki ludzi z zewnątrz.

Prowadzenie projektu crowdsourcingowego oznacza bardzo dużo pracy. Najlepszym sposobem, żeby osiągnąć swój cel  jest podzielić drogę do niego na małe kroki. Poukładaj sobie kolejne kroki i wykonuj je po kolei. Ważne jest, aby znaleźć takie sposoby zaangażowania, które będą ważne dla ludzi. Ucz się od innych organizacji, które zastosowały tę metodę z sukcesem oraz – uwierz w powodzenie swoich działań!