Co możemy zrobić, by osoby starsze nie były przez społeczeństwo traktowane gorzej, skazywane na bycie na „marginesie” tylko dlatego, że osiągnęły etap nazywany w psychologii późną dorosłością, zastanawiali się uczestnicy panelu „Przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek”, który odbył się w sobotę, 24 września 2005 w ramach IV OFIP.
Dyskryminacja to termin oznaczający, za słownikiem języka
polskiego, „(…) upośledzenie albo prześladowanie ludzi ze względu
na ich pochodzenie, przynależność klasową, narodową, rasową,
wyznaniową itp.” Jak się jednak okazuje i jak dowodzą tego badania,
istnieje w społeczeństwie zjawisko zróżnicowanego traktowania osób
w podeszłym wieku, traktowania nierównego i często krzywdzącego
wobec tych osób, które to zjawisko nazwane wprost- jest
dyskryminacją ze względu na wiek.
Na wstępie zaprezentowane zostały wyniki badań, przeprowadzonych
przez forum organizacji pozarządowych działających na rzecz osób
starszych „Forum 50+. Seniorzy XXI wieku”, dotyczących nierównego
traktowania seniorów.
Lekceważenie i obojętność
Ponad połowa badanych (58%) w wieku 55- 90 lat zdecydowanie uważa, że osoby starsze są dyskryminowane, 50% dostrzega brak należytego szacunku wobec seniorów i blisko jedna czwarta respondentów spotkała się osobiście z gorszym traktowaniem. Najczęstszymi przejawami dyskryminacji są, według opinii badanych, lekceważenie i obojętność (83%), nieprzyjemne żarty pod adresem starszych osób (60%), następnie zaś wykorzystywanie materialne, a nawet groźby i zastraszanie (odpowiednio 27 i 23%). Za przyczynę nierównego traktowania ze względu na wiek największa liczba respondentów (72%) uważa brak kultury osobistej wśród młodych i niewłaściwe wychowanie. Osoby w podeszłym wieku czują się gorzej traktowane głównie w środkach komunikacji miejskiej, na co zwróciła uwagę połowa ankietowanych, w placówkach służby zdrowia (45%) oraz w urzędach (44%).
- Starsi ludzie na co dzień spotykają się z przejawami gorszego traktowania ich przez młodsze pokolenie właściwie wszędzie: w różnego typu placówkach, urzędach, czy choćby w sklepie, autobusie, na ulicy, a zatem w sferze relacji społecznych.- podkreślała Agnieszka Borowiec. - Najbardziej przyjaznym dla nich środowiskiem jest, jak wynika z badań, rodzina i sąsiedztwo (7%).
Starzejmy się aktywnie
Wśród propozycji sposobów na to, jak przeciwdziałać nierównemu traktowaniu ze względu na podeszły wiek, najczęściej postulowane i to w dodatku przez samych seniorów, były m.in. szeroko pojęta aktywność starszych osób, ich własna inicjatywa. Pojawiła się propozycja przeciwdziałania stereotypowi osób starszych i postrzegania ich jako ludzi zgorzkniałych, chorych i nieustannie narzekających na rzeczywistość, zaś w zamian tworzenia przez samych seniorów wizerunku ludzi posiadających atuty związane z wiekiem, dzielących się doświadczeniem, aktywnie uczestniczących w życiu społecznym, będących wzorem dla swoich dzieci i wnuków.
- My sami, emeryci, nie możemy pozwolić na spychanie nas na boczne tory. A zatem nie oczekujmy, że cokolwiek będzie nam dane, lecz dawajmy sami; starzejmy się aktywnie! - zachęcała swoich rówieśników jedna z uczestniczek.
Co jeszcze możemy zrobić?
Forum 50+, które skupia siedemnaście stowarzyszeń działających na rzecz osób w podeszłym wieku, było inicjatorem programu „Stop dyskryminacji”. Realizacja tego programu to duży krok w kierunku przeciwdziałania temu zjawisku. Kolejnym może być działanie lokalnych instytucji, które by dbały o interesy osób starszych. Konieczne są także zmiany legislacyjne, wprowadzenie rozwiązań samorządowych oraz zmiana polityki społecznej państwa, która- jak wynika z opinii dyskutantów- jest skierowana raczej przeciwko osobom starszym, a w każdym razie utrudnia im funkcjonowanie.
Znaczną rolę w przeciwdziałaniu dyskryminacji ze względu na wiek
przypisuje się mediom, które powinny promować dobry wizerunek
seniorów. Istotna jest również współpraca między instytucjami
pozarządowymi i propagowanie idei przeciwdziałania gorszemu
traktowaniu osób starszych. Duże znaczenie ma także edukacja dzieci
i młodzieży, uświadamianie potrzeb i wymogów okresu późnej
dorosłości.
Źródło: inf. własna
