Strategie integracji należy realizować. Od tego zależy czy praca włożona w ich opracowanie przyniesie jakiś efekt – podkreślali uczestnicy piątkowego panelu, którego gospodarzem była Wspólnota Robocza Związków Organizacji Socjalnych. Integracja społeczna to wspólna idea – na IV OFIP taką ideą jest Społeczeństwo Obywatelskie. Kiedy na OFIP rozpoznaję znajome twarze, to jest właśnie taka integracja, poczucie, że coś wspólnego nas łączy – mówiła Alina Kozińska-Bałdyga.
Panel rozpoczęło wystąpienie Piotra Brody-Wysockiego, eksperta Zespołu Zadaniowego ds. Reintegracji Społecznej (zespół działał w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej). Ekspert opowiadał jak tworzono strategię integracji społecznej o wymiarze narodowym. Strategia powstawała z udziałem przedstawicieli trzech środowisk: administracji, praktyków i teoretyków (naukowców). Pierwszym problemem jaki się pojawił była świadomość, że diagnoza będzie powstawać właściwie od zera, że nie ma żadnych wcześniejszych opracowań, które można by potraktować jako punkt wyjścia do rozważań i porównań. Kłopotliwe okazało się również zbieranie dobrych praktyk. Okazało się, że różne środowiska na własną rękę szukają modelowych przykładów działań - nie ma jednak miejsca zbierającego całą tą wiedzę. Pracę nad strategią utrudniało też: małe zaangażowanie administracji samorządowej, bariery biurokratyczne jakie stwarzały urzędy centralne, a także nierównowaga jaką dało się zaobserwować w trzecim sektorze (środowiska aktywne i nadreprezentatywne w konfrontacji z małymi podmiotami prowadzącymi trudno mierzalne i nienagłaśniane działania). Zmartwieniem twórców strategii jest przyszłość dokumentu, który potraktowany jako spadek po odchodzącej ekipie może zostać zapomniany.
Integracja społeczna jest wtedy kiedy, powstają więzi międzyludzkie, kiedy ludzi zaczyna łączyć wspólna idea – starała się opisać pojęcie integracji Alina Kozińska-Bałdyga, reprezentująca Federację Inicjatyw Oświatowych. Taką ideą w wymiarze ogólnopolskim może być edukacja. Wybranie jednego tematu i skupienie się na nim wcale nie oznacza, że odwracamy się od innych problemów. Przeciwnie. Na przykładzie powstawania w środowisku wiejskim przedszkola, Alina Kozińska-Bałdyga opisała proces skupiania się ludzi wokół swoich kłopotów i ich rozwiązywanie na zasadzie samopomocy. Dziecko, które przychodzi do przedszkola przynosi cały bagaż rodzinnych problemów. Może też być np. dzieckiem niepełnosprawnym. Trzeba sobie z tym poradzić. W jednym miejscu i właściwie w jednym czasie następuje identyfikacja problemu, próba jego rozwiązania, monitoring i sprawdzanie efektów podjętych działań. Chociaż centralną ideą jest edukacja, to jednak tworząc w niewielkiej wsi przedszkole nie pominie się innych spraw nurtujących społeczność lokalną.
Modelowy przykład tworzenia strategii rozwiązywania problemów społecznych przedstawiła Monika Tomaszewska, z Komisji Spraw Społecznych Rady Miasta Gdańska. Na tworzenie strategii trzeba mieć dużo czasu. Gdańska powstawała 4 lata. Ten okres pozwolił zespołowi, tworzącemu dokument, na dobre poznanie się, przełamanie stereotypowych uprzedzeń, identyfikację z problemami wnoszonymi przez poszczególnych członków zespołu, wreszcie na pełna identyfikację ze strategią, którą zespół wypracował. Gdańska strategia zaczęła powstawać w momencie kiedy nie było jeszcze prawnego obowiązku tworzenia tego typu dokumentów. O rozpoczęciu prac zadecydował sprzyjający klimat, jaki stworzyło wejście do władz samorządowych osób związanych ze środowiskiem organizacji. Tworzeniu dokumentu sprzyjało również nowe kierownictwo Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Monika Tomaszewska podkreślała, że szczególnie ważne w pracach zespołu okazało się doświadczenie tych jego członków, którzy reprezentowali organizacje pozarządowe.
Chociaż żadna strategia nie może być modelowa (tzn. nie może
zostać bez przemyślenia i dostosowania zastosowana w innym miejscu:
mieście, gminie itp.) to jednak jako modelowy można uznać sposób
wypracowania strategii, sposób jej promocji czy wdrażania. Tak
właśnie należy traktować strategię z Gdańska, przedstawioną podczas
1 dnia OFIP.