Publicystyka - ngo.pl

Co wiemy o gminach, które uzyskały w Rankingu co najmniej 4 gwiazdki? Dominują wśród nich miasta. Aż 55% stanowią gminy miejskie, choć wśród w całym rankingu jest ich tylko 13%.

Wyróżnia się województwo śląskie i małopolskie: gminy z tych terenów to w sumie aż 29% gmin czterogwiazdkowych, choć wśród wszystkich ocenianych gmin stanowiły tylko 15%.

Większość czterogwiazdkowych gmin już w 2011 roku była w czołówce: aż dwie trzecie z nich otrzymało wówczas 4 lub 5 gwiazdek, kolejne 22% miało co najmniej 3 gwiazdki. Z kolei spośród gmin, które w zeszłym roku znalazły się na czele rankingu z wynikiem co najmniej 4-gwiazdkowym, zdecydowana większość utrzymała formę. 61% nadal ma co najmniej 4 gwiazdki, 34% spadły do ligi 3-gwiazdkowców, a zaledwie w 5% natężenie współpracy spadło tak bardzo, że gmina za 2010 rok dostała 2 lub 1 gwiazdkę.

Także, gdy spojrzymy na cały ranking – 2192 gminy – nie zauważymy dużych przetasowań. Tylko 36 gmin poprawiło swój wynik o dwie gwiazdki lub więcej, a zaledwie w 10 gminach wynik pogorszył się o 2 lub 3 gwiazdki.

Przyjrzyjmy się jednak dokładniej wynikom rankingu i sprawdźmy, w których kategoriach gminy zdobywały najwięcej gwiazdek. Stan współpracy oceniany był w czterech różnych wymiarach: uchwalanie programu współpracy, współpraca finansowa, wspierające formy współpracy pozafinansowej oraz partnerskie formy współpracy pozafinansowej. W każdym z nich można było uzyskać od 0 do 5 gwiazdek, zaś średnia liczba punktów jest końcowym wynikiem danej gminy.

Były one przyznawane były po pierwsze za fakt i sposób uchwalenia programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Maksimum punktów dostawały tu gminy, które nie dość że uchwaliły program w terminie i skonsultowały jego kształt z organizacjami, to jeszcze zastosowały więcej niż jedną formę konsultacji oraz udokumentowały ten proces. Gmin takich było 194, czyli prawie jedna dziesiąta wszystkich uwzględnionych w rankingu. Jednocześnie aż 250 samorządów nie dostało na tym wymiarze ani jednego punktu, co oznacza, że w ogóle nie uchwaliły wymaganego ustawowo programu współpracy.

Po drugie, punktowano zakres współpracy finansowej. Pięć gwiazdek w tym wymiarze dostawały gminy, które nie tylko zlecają organizacjom realizację zadań publicznych, ale też na ich sfinansowanie przeznaczają co najmniej 1% wydatków bieżących gminy, wyróżniają się na tle podobnych sobie gmin wielkością kwot wydatkowanych na te zadania, przeznaczają te pieniądze na różne rodzaje organizacji (nie ograniczając się np. tylko do finansowania działań sportowych) oraz w dużym stopniu realizują zaplanowane wcześniej wydatki.

Tutaj gmin pięciogwiazdkowych mieliśmy aż 254, wśród których połowę stanowią gminy wiejskie.

Z kolei gwiazdki za wspierające formy współpracy pozafinansowej przyznawane były za wspomaganie organizacji w ich codziennym funkcjonowaniu. 235 gmin pięciogwiazdkowych to te, które wspierają organizacje administracyjnie, organizacyjne i merytoryczne. W tym gronie gminy wiejskie stanowiły już tylko 27%.

Ostatnim punktowanym wymiarem była współpraca na zasadach partnerskich dotycząca stopnia włączania organizacji w podejmowanie kluczowych decyzji lokalnych. Pięć gwiazdek mogły dostać te gminy, które konsultują z organizacjami projekty uchwał, dokumentują te konsultacje, tworzą z organizacjami wspólne zespoły, zapraszają przedstawicieli trzeciego sektora na posiedzenia organów urzędu, współpracują z nimi w zakresie opiniowania ofert czy oceny realizacji programów.

Ta poprzeczka postawiona była wysoko – pięć gwiazdek otrzymało tylko 140 gmin, wśród których było aż 48% gmin miejskich, a tylko 24% wiejskich. Nie da się też pominąć faktu, że aż 720 gmin, czyli jedna trzecia wszystkich objętych rankingiem nie otrzymała na tym wymiarze żadnej gwiazdki.

„Przyjazny Samorząd 2010” to już trzecia edycja rankingu gmin opisującego współpracę między administracją samorządową i organizacjami pozarządowymi. Jego głównym celem jest podsumowanie natężenia współpracy oraz wskazanie tych gmin, które wyróżniają się na tle całej Polski i wydają się szczególnie godne naśladowania. I choć Ranking nie ma ambicji oceniania „jakości” współpracy między samorządem a organizacjami (zależy ona od szeregu kwestii, które trudno jest obiektywnie ocenić w tego rodzaju prostym wskaźniku), to jednak już sam opis „natężenia” tej współpracy pozwala nie tylko uhonorować wyróżniające się gminy, ale i dowiedzieć się wiele na temat realiów współpracy w całej Polsce.

Natomiast jakość współpracy jest przedmiotem odbywającej się w dniach 21-22 lutego 2012 roku konferencji podsumowującej systemowy projekt „Model współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych”.  W ramach projektu opracowano m.in. Indeks Jakości Współpracy, który łączy dane obiektywne z subiektywnymi i umożliwia pogłębioną ocenę współpracy. Nie umożliwia on natomiast (i nie jest to jego celem) oceny jakości współpracy w poszczególnych gminach. Czytaj relację z konferencji w ngo.pl.

---

Ranking „Przyjazny Samorząd” został opracowany przez Stowarzyszenie Klon/Jawor w oparciu o wyniki „Monitoringu współpracy urzędów z sektorem pozarządowym”, będącego wspólnym przedsięwzięciem Stowarzyszenia oraz Departamentu Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Kwestionariusz dotyczący współpracy w 2010 roku wysłany został do urzędów w wersji elektronicznej w maju 2011 roku. Łącznie wypełniło go 89% samorządów gminnych..