Publicystyka - ngo.pl

Równe traktowanie to jedno z największych wewnętrznych wyzwań rozwojowych stojących przed Polską. Coraz częściej w debatach publicznych, politycznych, jak i w prasie poruszana jest kwestia równości. Wielkimi krokami zbliża się odsłona Strategicznych Rekomendacji na Rzecz Równego Traktowania, które będą stanowić bazę do stworzenia Krajowego programu na rzecz równego traktowania, zawierającego najważniejsze wytyczne dla wszystkich sektorów (publiczny, prywatny, pozarządowy) w zakresie działań równościowych. Warto zatrzymać się na chwilę i zadać sobie pytania: z czego wynika polityka równościowa?

Z prawnego punktu widzenia polityka równościowa wynika z szeregu aktów i porozumień międzynarodowych podpisanych przez Polskę. Głównym gwarantem równości jest Konstytucja RP, jednak Polska sygnowała również strategiczne dokumenty ONZ, zalecające wprowadzenie systemowych rozwiązań ochrony przed dyskryminacją, a od 2004 r. jako kraj członkowski Unii Europejskiej zobowiązuje się dostosować prawo krajowe do prawa unijnego. W 2011 r. wprowadzono prawo antydyskryminacyjne w postaci Ustawy o wdrożeniu niektórych przepisów UE dotyczących równego traktowania. Ustawa została wprowadzona w życie, mimo że spotkała się z falą krytyki organizacji pozarządowych, które podkreśliły, że prawo zostało stworzone „na szybko” i nie chroni wszystkich w takim samym stopniu.

Ze społecznego punktu widzenia polityka równościowa wynika z wewnętrznych przemian społecznych, np. działania antydyskryminacyjne w znaczny sposób zmniejszają zagrożenie wykluczenia społecznego osób pochodzących z grup mniejszościowych. Środowiska zaangażowane podkreślą, że przyczyni się ona do wzrostu standardu przestrzegania praw człowieka, kształtowania prawnej świadomość obywateli i obywatelek, a także wpłynie na rozpoznanie w świadomości społecznej problemu dyskryminacji. Szeroka edukacja obywatelska w zakresie równych praw w dostępie do rynku pracy, edukacji, usług, towarów etc. zapewni możliwość skorzystania z nich, tym samym urzeczywistniając ideę równości.

Biuro Pełnomocniczki Rządu ds. równego traktowania wspólnie z Uniwersytetem Jagiellońskim opracowuje Strategiczne rekomendacje na rzecz równego traktowania, te z kolei posłużą do stworzenia Krajowego programu, który będzie powszechnie obwiązywał. Rozwiązania regionalne czasami wyprzedzają centralne. Dla przykładu spójrzmy na Dolny Śląsk. Działania równościowe zostały zapoczątkowane już w 2007 r. kampanią społeczną NIE MA BARIER – DOLNY ŚLĄSK realizowaną przez Wydział ds. Osób Niepełnosprawnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Projekt ma za zadanie przeciwdziałać krzywdzącym stereotypom i dyskryminacji osób z niepełnosprawnością w życiu społecznym i zawodowym. W 2011 r. Samorząd Województwa Dolnośląskiego ogłosił konkurs ofert na realizację zadań publicznych z zakresu wsparcia działań na rzecz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, w tym równościowe zarządzanie kapitałem ludzkim. Dofinansowanie uzyskały działania skierowane do pracowników administracji publicznej, organizacji pozarządowych, niezależnych ekspertów i ekspertek, osób kształcących się na liderów i liderki społeczności lokalnych oraz niezrzeszonych osób z Dolnego Śląska i Polski.

• Od współczesnej administracji wymagamy przynajmniej dotrzymywania tempa aktywnej i twórczej grupie obywateli, towarzyszenia w procesach zachodzących zmian – podkreśla pomysłodawczyni konkursu Wioletta Matysek-Szumilas (Dyrektorka Wydziału Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD w 2011 r.). - Zależy mi głównie na edukacji równościowej Dolnoślązaków, upowszechnianiu dobrych praktyk i ciekawych rozwiązań. Przygotowałam plan minimum nie na akcje, tylko na tworzenie systemów wdrażania polityk lub wyławiania i upowszechniania funkcjonujących w naszym regionie dobrych praktyk. Dlatego żelaznym warunkiem osiągnięcia efektów rozdanych dotacji w 2011 r. powinna być rzetelna ocena rezultatów projektów i kontynuacja wsparcia dla trafnych działań w kolejnych latach.

W 2012 r. Dyrektorka Wydziału Agnieszka Kowol-Stachowiak kontynuuje wspieranie działań równościowych. Dotacje otrzymały cztery działania dotyczące wdrażania i profesjonalizacji polityki równościowej na poziomie lokalnym oraz regionalnym.

• Konkursy na działania równościowe bezpośrednio wynikają z Programu współpracy Samorządu Województwa Dolnośląskiego z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na Dolnym Śląsku na lata 2011-2013. - zaznacza Iwona Łyp, Starsza Specjalistka Wydziału Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD. - Program jest tworzony we współpracy z organizacjami pozarządowymi, ekspertami i specjalistami w drodze szerokich konsultacji. Efekty dofinansowanych projektów równościowych dodatkowo popularyzujemy na naszej stronie internetowej, dzięki czemu każda osoba zainteresowana może bezpłatnie pobrać i zapoznać się z wypracowanymi treściami i narzędziami równościowymi.

Samorządy regionalne, jak i lokalne, powinny każdorazowo angażować partnerów społecznych do wspólnego działania na rzecz równego traktowania. Organizacje pozarządowe dysponują unikalną znajomością lokalnego kontekstu wykluczenia społecznego oraz problemów grup narażonych na dyskryminację. Z dotychczasowego monitoringu starostw powiatowych z Dolnego Śląska pod kątem realizacji konkursów ofert na działania równościowe do 2012 roku wynika, że dofinansowania zadań na rzecz grup dyskryminowanych udzieliło Starostwo w Oleśnicy. W pozostałych starostwach zaznaczono, że nie ogłaszano konkursów, ponieważ taki zakres nie został zawarty w uchwałach w sprawie programu współpracy z organizacjami pozarządowymi. Inne starostwa wskazywały na brak rozpoznanych potrzeb mieszkańców powiatu, czy bark sygnałów ze strony NGO, aby obszar dyskryminacji włączyć w zakres wsparcia ze strony samorządu.

Okazuje się, że perspektywa równości w regionie zaczyna funkcjonować. Dalsze badania kontrolne na Dolnym Śląsku prowadzone przez Fundację Grejpfrut mają na celu zbadanie kondycji polityki równościowej na poziomie lokalnym. Sporządzony raport z przeprowadzonego monitoringu pozwoli na rozpoznanie obszarów wsparcia i interwencji polityki równościowej, a to z kolei będzie pomocne w skutecznym uwzględnianiu wprowadzania polityki antydyskryminacyjnej. Przykład Urzędu Marszałkowskiego pokazuje, że samorząd jest w stanie nadążyć za przemianami społecznymi, odpowiadając na potrzeby regionu konkretnym działaniem. Próby tworzenia modelowych rozwiązań, pilotażowe wdrażanie polityki równościowej stwarzają podłoże do wprowadzenia wytycznych z Krajowego Programu. Powiązanie polityki społecznej realizowanej lokalnie z polityką równościową stanowi wyzwanie dla samorządów. W procesie zmiany nie może zabraknąć organizacji pozarządowych reprezentujących grupy zainteresowane, do których jest kierowane działanie w myśl zasady nic o nas bez nas.

W dalszych działaniach zespół fundacyjny będzie popularyzować zasadę współrządzenia organizacji pozarządowych, grup obywatelskich z samorządami, poszerzając horyzont polityki równościowej, a także wzmacniając procesy partycypacyjne na poziomie lokalnym.

Działanie Profesjonalizacja polityki równościowej na Dolnym Śląsku jest realizowane przy wsparciu finansowym Samorządu Województwa Dolnośląskiego i Fundacji Grejpfrut.