Gliwice, Bytom. Siedem kroków do Chederu, czyli nietypowa przestrzeń edukacji społecznej dla młodzieży
Co to są „uszy Hamana” i jak smakują? Kiedy mężczyźni wyznania mojżeszowego przebierają się za kobiety? I w końcu: dlaczego co roku Żydzi budują szałasy w pobliżu domu? Tak rozpoczęły się warsztaty w ramach projektu "CHEDER".
Samo słowo „CHEDER" (z jęz. hebrajskiego sala, pokój) oznacza szkołę żydowską dla chłopców. Odniesienie do kultury żydowskiej w tytule projektu wynika z tego, że zajęcia prowadzane będą m.in. w przestrzeniach związanych z kulturą żydowską. Projekt "CHEDER - Przestrzeń Edukacji Społecznej" jest więc próbą rewitalizacji tych miejsc poprzez przywrócenie im, chociaż częściowo, przedwojennej, edukacyjnej funkcji, ale już bez pierwotnego, religijnego charakteru.
Fundacja Brama Cukermana oraz Fundacja Różnorodności i Równości Kontrasty rozpoczęły cykl 7 zajęć, pt.: "CHEDER - przestrzeń edukacji społecznej", które odbywają się w Bytomiu i Gliwicach. Do uczestnictwa zostało zaproszonych 24 gimnazjalistów z Gliwic oraz ich opiekunów, którzy chcą poznać tematykę wielokulturowej historii regionu ze szczególnym uwzględnieniem historii Żydów w Gliwicach. Proponowany cykl zajęć jest jedynym tego typu w regionie. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstawowych zagadnień z zakresu wiedzy o historii narodu żydowskiego, a także judaizmu oraz tradycji i kultury żydowskiej. Podczas całego projektu uczestnicy i uczestniczki poznają, kim są Żydzi, oraz ich krótką historię narodu i religii.
O tolerancji, akceptacji i integracji młodzież dowie się na kolejnych warsztatach antydyskryminacyjnych, podczas których pozna także mechanizmy powstawania stereotypów i uprzedzeń. Dzięki nim można zrozumieć, skąd bierze się dyskryminacja i jak jej zapobiegać. Zaplanowane jest również spotkanie z Rabinem z Katowic, który opiekuje się Gminą Żydowską w Katowicach i ma pod swoimi skrzydłami dużą część wiernych wyznania mojżeszowego z Górnego Śląska. Podczas tego spotkania młodzież będzie mogła bezpośrednio zadać pytania i mieć możliwość konfrontacji dotychczasowej wiedzy, ale też uprzedzeń i stereotypów wobec Żydów. Kolejna odsłona to historia Żydów Górnego Śląska, prezentacja żydowskich osobistości z Gliwic, co jest dobrym wstępem do pieszej wycieczki śladami wielokulturowymi Gliwic – czyli śladami Żydów w mieście.
Wycieczka odbędzie się 4 kwietnia (piątek) br. o godz. 11:30 i rozpocznie na gliwickim rynku, by później udać się pod Willę Caro - zabytkową rezydencją żydowskiego przemysłowca Oscara Caro, który aktywnie uczestniczył w życiu społecznym ówczesnych Gliwic. Wycieczkę poprowadzi p. Bożena Kubit, etnografka, znawczyni historii Żydów w Gliwicach i na Górnym Śląsku. Wycieczka poprowadzi zainteresowanych śladami kultury żydowskiej dawnych Gliwic takimi jak: miejsce po zburzonej przez hitlerowców synagodze, żydowski dom starców, kamienice na Rynku, aż po cmentarz żydowski przy ul. Na Piasku, w okolicach dworca kolejowego. W końcowym etapie Chederu młodzież będzie miała możliwość wzięcia udziału w dwóch wycieczkach objazdowych, czyli „Podróż Śladami Górnośląskich Żydów: Gliwice – Zabrze – Pyskowice – Wielowieś – Toszek – Lubliniec”, oraz wycieczka do Oświęcimia: „Co to był Oszpicin?” – warsztaty interaktywne w Żydowskim Centrum w Oświęcimiu i zwiedzanie Muzeum Auschwitz-Birkenau. Wszystkie te miejsca korespondują z ideą i celem całego programu edukacyjnego - wzmacnianie świadomości społecznej i obywatelskiej, przy jednoczesnym kształtowaniu postaw tolerancji, kulturowej otwartości i lokalnego patriotyzmu wśród młodzieży.
W trakcie zajęć, uczestnicy projektu będą współpracować przy tworzeniu publikacji podsumowującej projekt. Jej celem będzie zebranie i uporządkowanie zdobytej wiedzy oraz opublikowanie twórczych interpretacji uczestników projektu w formie prac plastycznych, literackich, kolaży, fotografii itp. Publikacja będzie również spełniać rolę dodatkowej gratyfikacji dla uczestników projektu.
Projekt w Gliwicach jest częścią większego, regionalnego przedsięwzięcia, które jest realizowane równolegle w Bytomiu we współpracy z lokalnymi urzędami i instytucjami. Gliwickie zadania w ramach CHEDERU będą prowadzone we współpracy z Muzeum w Gliwicach, przy wsparciu Instytutu Pamięci Męczenników i Bohaterów Holocaustu Jad Vashem.
Projekt współfinansowany jest przez Fundację „Pamięć, odpowiedzialność, przyszłość” (program Leo Baecka) - Die Stiftung „Erinnerung, Verantwortung und Zukunft” (Berlin), oraz dofinansowany z budżetów miasta Gliwic i Bytomia.
Źródło: Fundacja "Kontrasty"
