Publicystyka - ngo.pl

Włączanie osób z niepełnosprawnością.

Niepełnosprawni nie korzystają z funduszy europejskich. Taka wiadomość obiegła jakiś czas temu media i ministerialne gabinety. Okazało się, że wśród beneficjentów projektów unijnych osób z niepełnosprawnością jest znacząco mniej niż w społeczeństwie. Po dłuższym zastanowieniu się, jak temu zaradzić, zdecydowano się na uruchomienie w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki Działania 7.4. Co to takiego? Specjalne przedsięwzięcia dedykowane osobom niepełnosprawnym zlecane i rozliczane przez urzędy marszałkowskie i urzędy pracy. Dzięki tzw. 7.4 udało się globalnie podnieść liczbę niepełnosprawnych odbiorców unijnej pomocy. Ale czy rzeczywiście rozwiązano problem? Nie. Bo specjalne działania to coś, co nie jest zgodne z Konwencją ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Konwencja to akt prawa międzynarodowego, który Polska ratyfikowała w 2012 roku i który zobowiązuje nas do zmiany sposobu myślenia. Oprócz działań specjalnych i leczenia osób niepełnosprawnych powinniśmy wszyscy próbować włączać osoby z niepełnosprawnością do zwykłych, codziennych działań. To łatwo napisać, ale przecież trudno zrobić.

Okaże się, że nie tak trudno, jeśli będziemy myśleli o tym od samego początku i tak zaplanujemy nasze przedsięwzięcia, usługi albo budynki, żeby były dostępne dla wszystkich. Bo szerokie przejście przyda się nie tylko osobie na wózku, ale i matce z dzieckiem. Bo napisy do filmu szkoleniowego pomogą nie tylko głuchemu, ale też osobie, która nie ma głośników w komputerze. Bo strona internetowa albo dokument przygotowany zgodnie ze standardami stosowanymi dla osób niewidomych będzie też bardziej czytelny dla każdego. Bo upraszczanie tekstów przyda się nie tylko osobom o mniejszych zdolnościach poznawczych, ale każdemu czytelnikowi. Takie podejście nazywa się uniwersalnym projektowaniem.

Wspólnie z wieloma ekspertami z różnych organizacji pozarządowych od kilku miesięcy staramy się zainteresować Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i inne instytucje odpowiedzialne za wdrażanie funduszy unijnych w Polsce ideą dostępności dla osób niepełnosprawnych. Zaczęło się od grupy 12 postulatów powołanej przez OFOP, w której sprawami osób z niepełnosprawnością zajmował się Przemysław Żydok z Towarzystwa Pomocy Głuchoniewidomym i Agata Gawska z Fundacji Aktywizacja. Ponieważ temat się rozrastał, ostatecznie została powołana nieformalna grupa ON_Inclusion, która skupiła osoby z różnych organizacji pozarządowych i uczelni wyższych. Pierwsze sukcesy już za nami. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zdecydowało, że do projektu nowego programu operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (ma zastąpić PO KL) włączone zostaną nasze postulaty horyzontalne oraz utworzony zostanie dodatkowy priorytet inwestycyjny. Jak to realnie przełoży się na dostępność dla osób niepełnosprawnych?

Przede wszystkim proponujemy utworzenie rezerwy na przełamywanie barier. Na przykład organizacja pozarządowa otrzyma dotację na prowadzenie szkoleń. W latach 2007-2013, gdyby w tej organizacji pojawił się głuchy klient, nie mogłaby przeznaczyć pieniędzy na tłumacza języka migowego, jeśli nie przewidziała tego w budżecie. A nie przewidziała, bo przecież nie zajmuję się głuchymi. Teraz będzie to wyglądało inaczej – taki realizator projektu będzie mógł się zwrócić do instytucji przyznającej dotacje o dodatkowe środki na tłumacza języka migowego. Tak samo będzie działało dostosowanie dla osób niewidomych i słabowidzących oraz tych wszystkich osób, którym będzie potrzebne wyrównanie szans.

A co to znaczy priorytet inwestycyjny? To osobne działanie, którego celem będzie (na poziomie centralnym) wdrożenie w Polsce Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Dzięki temu różne polityki Państwa będą bardziej uwzględniały potrzeby osób z niepełnosprawnością. Będą to także środki na ekspertyzy, projekty aktów prawnych itp.

To wszystko dzieje się na poziomie centralnym. Ale najwięcej środków unijnych będzie rozdysponowywanych w regionach. I tu jest zadanie dla Was, Drodzy Czytelnicy. Obecnie trwają w regionach konsultacje różnych dokumentów, które mają przygotować wydatkowanie funduszy europejskich. Na stronie www.oninclusion.pl zebraliśmy informacje o tych konsultacjach oraz zamieściliśmy projekty przygotowanych przez ekspertów dokumentów. Jest doskonały moment, by zapoznać się z tymi propozycjami i zgłaszać je podczas spotkań konsultacyjnych w swoich województwach. Nie wszędzie dotrze kilkunastoosobowa grupa autorów tych propozycji, ale wszędzie są czytelnicy ngo.pl. Dlatego gorąco zachęcam do zapoznania się z dokumentami i bycia „Ambasadorem dostępności”. Kilka kroków na drodze do pełnego włączenia osób niepełnosprawnych do głównego nurtu korzystających z funduszy europejskich udało się zrobić. Kolejne kroki możemy zrobić wspólnie.