Publicystyka - ngo.pl

Tekstem tym rozpoczynamy cykl popularyzujący wiedzę na temat Funduszy
Strukturalnych, czyli informacje o tym, czym są fundusze strukturalne, jakie (i czy w ogóle) mają
znaczenie dla organizacji oraz jak będą wdrażane w Polsce. Będziemy również wyjaśniać podstawowe
pojęcia i skróty, które słyszy się coraz częściej w mediach i na szkoleniach i które wiążą się z
przystąpieniem Polski do UE.

Na terenie Unii są regiony zaliczające się do najbardziej rozwiniętych
na świecie i inne, nawet w tych samych państwach, które borykają się z dużymi problemami
społeczno-ekonomicznymi. Temu rozdarciu zaradzić mają działania prowadzone właśnie w ramach
polityki strukturalnej (zwanej inaczej polityką regionalną). Jej zadaniem jest pomoc najsłabszym
regionom i dążenie do zniesienia różnic w poziomie życia i rozwoju pomiędzy poszczególnymi
regionami.

Polityka strukturalna finansowane jest przez wydzielone z budżetu Unii
środki, nazwane Funduszami Strukturalnymi i Funduszem Spójności. Stanowi to aż 35% całego budżetu
UE.

Obecnie funkcjonują cztery fundusze strukturalne:

1. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) - rozwój i
   dostosowanie regionów opóźnionych w rozwoju oraz przekształcenie terenów silnie uzależnionych od
   upadających gałęzi przemysłu;

2. Europejski Fundusz Społeczny (EFS) - walka z bezrobociem poprzez
   pomoc dla regionów i grup społecznych, w szczególności pracowników zagrożonych bezrobociem
   długoterminowym oraz ludzi młodych wchodzących na rynek pracy;

3. Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR) -
   wspieranie przekształcenia struktury rolnictwa i wspomaganie rozwoju obszarów wiejskich (Sekcja
   Orientacji współfinansuje przekształcenia w rolnictwie, a Sekcja Gwarancji Wspólną Politykę
   Rolną);

4. Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR) - wspieranie
   restrukturyzacji rybołówstwa w krajach UE.

Dodatkowo w Unii Europejskiej powołano Fundusz Spójności, z którego
finansowane są duże, krajowe projekty związane z infrastrukturą transportu i ochroną
środowiska.

Po wstąpieniu do UE Polska będzie mogła korzystać z pieniędzy
pochodzących z wszystkich funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności. Poziom PKB na jednego
mieszkańca poniżej 70% średniej unijnej (decydujący o tym, że region uznawany jest za słabo
rozwinięty) występuje u nas we wszystkich województwach. Polska ma też PNB na jednego mieszkańca
niższy od 90% średniej unijnej, co zadecydowało o dostępności środków z Funduszu Spójności.

Fundusze strukturalne będą u nas wdrażane za pomocą programów
operacyjnych (i uzupełnień) - czyli dokumentów (i ich uszczegółowień), opisujących konkretny plan
wykorzystania funduszy. Merytorycznie za każdy z programów na poziomie centralnym będzie odpowiadać
odpowiednie ministerstwo, a finansowanie będzie się odbywało za pośrednictwem Ministerstwa
Finansów.

W Polsce zaprojektowano jeden Zintegrowany Program (tzw. ZPORR), pięć
Programów Sektorowych (tzw. SOP-ów) i jeden program techniczny.

Finansowany jest z EFRR i EFS. Na poziomie centralnym odpowiedzialne
za niego jest Ministerstwo Gospodarki, a na poziomach województw Urzędy Marszałkowskie. Jego celem
jest szeroko rozumiany rozwój regionalny, czyli działania prowadzące do tego, że dany region staje
się atrakcyjny jako miejsce pracy i życia oraz inwestycji, a jego potencjał jest należycie
wykorzystany. Chodzi więc na przykład o budowę dróg z jednej strony i o ochronę dziedzictwa
kulturowego czy reorientację zawodową osób z pewnych grup z drugiej.

Finansowany z EFS i EFRR. Za program odpowiedzialne jest Ministerstwo
Gospodarki. Jego celem jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie
warunków do rozwoju i integracji ze społeczeństwem różnych grup społecznych w drodze kształcenia,
szkolenia i pracy. Konkretnie chodzi o wzrost zatrudnienia (dzięki edukacji zawodowej, ustawicznej,
szkoleniom i przekwalifikowaniom), rozwój przedsiębiorczości, przystosowywanie się przedsiębiorstw
i ich pracowników do zmieniających się warunków rynku i wreszcie wzmocnienie polityki równości
szans na rynku pracy.

Finansowany z EFRR. Za program odpowiedzialne jest Ministerstwo
Gospodarki. Jego celem jest poprawa pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki funkcjonującej w
warunkach otwartego rynku europejskiego.

Finansowany z EFRR. Za program odpowiedzialne jest Ministerstwo
Infrastruktury. Jego celem jest sprawny, bezpieczny i efektywny system transportowy (drogi,
obwodnice, koleje, koleje miejskie, dostęp do portów, transport wodny).

Finansowany z EFOiGR. Za program odpowiedzialne jest Ministerstwo
Rolnictwa. Jego celem jest poprawa dochodów w rolnictwie, i na wsi, (także alternatywnych źródeł
dochodów), ograniczenie bezrobocia ludności wiejskiej oraz poprawa bezpieczeństwa i jakości
żywności, także rynkowe ukierunkowanie jej produkcji oraz odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona
dziedzictwa kulturowego na wsi.

Finansowany z FIWR. Za program odpowiedzialne jest Ministerstwo
Rolnictwa. Jego celem jest racjonalna gospodarka zasobami wód, poprawa efektywności sektora
rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego.

Finansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Za program
odpowiedzialne jest Ministerstwo Gospodarki. Jego celem jest pomoc techniczna udzielana polskiej
administracji w celu właściwego i efektywnego wdrażania funduszy strukturalnych w Polsce.