Jedną z głównych przeszkód w pozyskiwaniu środków zewnętrznych przez organizacje pozarządowe – zgłaszaną przez same organizacje – są trudności w zabezpieczeniu wkładu własnego.
Zdecydowana większość wszystkich funduszy (Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, Funduszy Norweskich, dotacji Ministerstwa Kultury) – wymaga wniesienia przez organizacje przynajmniej części tzw. środków własnych.
Niektóre źródła umożliwiają wniesienie takiego wkładu w formie rzeczowej lub w formie świadczeń wolontariuszy. Ale coraz częściej mamy do czynienia z koniecznością zapewnienia formy gotówkowej (realnego przepływu środków finansowych). Największy problem z wykazaniem takich środków mają organizacje, które nie prowadzą działalności gospodarczej, nie pozyskują darowizn, odpisów z 1% – a ich zasadniczym źródłem przychodów są środki uzyskane w ramach realizacji konkretnych projektów. Wówczas dla organizacji wykazanie środków własnych w projekcie, który finansowany ma być ze źródeł pozalokalnych może być wręcz niemożliwe.
Co na to przepisy
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie wskazuje wprost, że można finansować tzw. wkłady własne, ale konstrukcja proponowanych form współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozwala na stworzenie takiego mechanizmu.
Jedną z form współpracy jest bowiem zlecanie zadań publicznych – w formie powierzenia lub wsparcia realizacji zadania. Jeżeli zatem organizacja pozarządowa zdobywa środki – np. w ramach ogólnopolskiego konkursu – na realizację projektu, które ma charakter zadania publicznego i mieści się w zadaniach własnych danej jednostki samorządu – może on współpracować z organizacją przy realizacji takiego zadania. Jedną z form współpracy może być wsparcie finansowe – a więc zabezpieczenie wkładu własnego.
Oczywiście tworząc taki mechanizm, trzeba rozstrzygnąć kilka dylematów:
W jakim trybie przekazywać środki?
Tu ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie jest dość restrykcyjna – i wskazuje zasadniczo jeden tryb: konkurs.
Jak ograniczyć wnioski składane przez organizacje na konkurs wyłącznie do tych, które dotyczą wkładów własnych?
W tej chwili samorządy posiadające fundusz wkładów własnych wprowadzają kryterium wielkości środków, jakie zabezpieczyć powinna organizacja. W kryteriach wymaga się, by organizacja posiadała na realizację takiego zadania np. 80% środków z innego źródła (środki te pochodzą wówczas z dotacji zdobytej przez organizację z ogólnopolskiego konkursu).
Jakie zabezpieczenie zastosować, by środki stanowiły faktycznie wkład własny? Co w przypadku, gdy organizacja nie otrzyma dotacji z innego źródła?
W kryteriach konkursu można wprowadzić warunek, iż środki zostaną przekazane na konto organizacji po przedstawieniu umowy wskazującej na posiadanie pozostałej części kwoty na realizację zadania. Taki warunek można też wprowadzić do umowy z organizacją.
W ciągu roku nie są znane daty konkursów ogólnopolskich – w jaki sposób ogłosić konkurs na wkłady własne w gminie?
Są dwa wyjścia – albo poczekać, aż dany konkurs ogólnopolski lub regionalny zostanie ogłoszony – albo rozwiązanie, które zalecamy: ogłosić konkurs tzw. Otwarty, z wieloma terminami rozpatrywania ofert.
Jaką pewność mają organizacje, że w przypadku otrzymania środków zewnętrznych otrzymają środki w ramach wkładu własnego?
W tym wypadku również są dwie możliwości. Jedna możliwość to wymaganie, by organizacje składały swoje oferty do funduszu wkładów własnych – zanim złożą projekt do konkursu zewnętrznego. Wówczas musiałyby to robić z wyprzedzeniem około miesiąca przed terminem złożenia ofert w konkursie ogólnopolskim. Może się to okazać fizycznie niemożliwe (np. w Funduszu Inicjatyw Obywatelskich od momentu ogłoszenia naboru organizacje mają 30 dni na złożenie oferty). Wówczas organizacja po uzyskaniu decyzji z danego samorządu byłaby pewna, że otrzymując środki ze źródła zewnętrznego, otrzyma również wkład własny.
Drugie rozwiązanie – to stosowanie bardzo jasnych kryteriów przyznawania środków z funduszu wkładów własnych. Organizacje miałyby pewność, że po spełnieniu jasno określonych warunków otrzymanie dotacji z samorządu jest niemal pewne (np. wpisywanie się w katalog zadań własnych gminy; kierowanie działań wyłącznie do mieszkańców z terenu danej gminy). Oczywiście w takim wypadku nie da się w 100% zapewnić, że każda składająca organizacja otrzyma środki (może się okazać, że ich po prostu zabraknie), ale zdecydowanie taką możliwość uprawdopodobnić.
Na jakie zadanie ogłosić konkurs na wkłady własne?
Rozważając tę kwestię, znów można wskazać dwa zasadnicze rozwiązania. Jedno to ogłoszenie konkursu na realizację zadań z wszystkich sfer pożytku publicznego. Drugie to ogłoszenie konkursu na rozwój aktywności wspólnoty lokalnej (zadanie z art. 4 ust 1 pkt 13) oraz organizacji pozarządowych (zadanie z art. 4 ust 1 pkt 33) poprzez zapewnienie wkładu własnego w zadaniach przez nie realizowanych.
Wybór wariantu zależy od tego, jak podejdziemy do kwestii współpracy: czy zwrócimy uwagę na to, że organizację realizują przede wszystkim zadania publiczne i pozyskują na to środki z zewnątrz, czy też fundusz wkładów własnych jest mechanizmem rozwoju organizacji pozarządowych na danym terenie.
Jaką ofertę składają organizacje?
Organizacje składają ofertę na tym samym wzorze, który obowiązuje we wszystkich innych konkursach realizowanych w trybie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
PODSTAWA PRAWNA
OGŁOSZENIE SŁUPSK
I. Rodzaj Zadania
- W ramach konkursu wspierane będą przedsięwzięcia i projekty, na które organizacje pozyskają środki finansowe z funduszy europejskich i innych źródeł zewnętrznych.
- Rozpatrywane będą tylko oferty będące dofinansowaniem wkładu własnego organizacji pozarządowych realizujące projekty współfinansowane ze środków funduszy europejskich i innych źródeł zewnętrznych, a służące realizacji zadań publicznych miasta zamieszczonych w Programie Współpracy Gminy Miejskiej Słupsk z organizacjami pozarządowymi na 2008 r.
(…)
II. Wysokość dotacji na realizację zadania
- W budżecie Miasta Słupska na 2008 r. na realizację wskazanego zadania zabezpieczono kwotę w wysokości 100 000 zł.
- W ramach środków zabezpieczonych na ten cel, Projekt przedłożony przez Organizacje może być dofinansowany z budżetu Miasta Słupska w wysokości do 30% wartości otrzymanej dotacji od instytucji grantodawczej, jednak nie więcej niż 10 000 zł.
(…)
III. Zasady przyznawania dotacji
- Wnioski o dofinansowanie projektów mogą składać organizacje pozarządowe, realizujące zadania publiczne, których terenem działania jest miasto Słupsk.
- Oferty realizacji zadania publicznego należy sporządzić według wzoru określonego w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 grudnia 2005 r. w sprawie wzoru oferty realizacji zadania publicznego, ramowego wzoru umowy o wykonanie zadania publicznego i wzoru sprawozdania z wykonania tego zadania (Dz. U. Nr 264, poz. 2207). Wniosek dostępny jest na stronie internetowej Urzędu Miejskiego w Słupsku www.um.slupsk.pl
- Do oferty należy dołączyć:
1) aktualny statut podmiotu składającego ofertę,
2) oświadczenie o terminowym rozliczeniu się przez podmiot składający ofertę z dotychczas otrzymanych dotacji z budżetu Miasta Słupska,
3) aktualny odpis potwierdzający wpis do właściwej ewidencji lub rejestru dotyczący statusu prawnego podmiotu składającego ofertę i prowadzonej przez niego działalności,
4) sprawozdanie finansowe i merytoryczne z działalności podmiotu za rok 2007 lub w przypadku dotychczasowej krótszej działalności za ten okres,
5) kopie wniosku złożonego do instytucji grantodawczej oraz harmonogram płatności,
6) pismo z instytucji grantodawczej potwierdzające przyznanie dotacji w ramach złożonego projektu.
Źródło: Numer specjalny gazeta.ngo.pl „Współpraca z pożytkiem”
