Publicystyka - ngo.pl

Jak wynika z badania ankietowego przeprowadzonego przez Fundację Czułość wśród Polek z doświadczaniem poronienia, w polskich szpitalach nie są przestrzegane standardy opieki nad roniącymi. Pacjentki nie tylko spotykają się z brakiem empatii, ale również z brakiem szacunku ze strony personelu. Często nie są informowane o swoich prawach, w tym o prawie do pochówku dziecka, czy prawie do opieki psychologicznej. 

Aby wspierać kobiety w tych trudnych chwilach Fundacja Czułość uruchamia platformę multimedialną SiostryRonie.pl, na której znajdują się materiały edukacyjne skierowane do wszystkich osób z doświadczeniem poronienia i ich bliskich. Proponując zbiór rekomendacji i dobrych praktyk w zakresie opieki nad osobami roniącymi w Polsce Fundacja pragnie rozpocząć szeroko zakrojoną dyskusję na temat tego, jak poprawić standardy opieki nad tą grupą pacjentek w Polsce.

Mimo, że poronienie dotyka w naszym kraju rocznie ok 40 tys. kobiet, w dalszym ciągu standardy opieki okołoporonnej nie są przestrzegane w polskich szpitalach. W 2020 roku zwracała na to uwagę w swoim raporcie Najwyższa Izba Kontroli. Dziś ten niepokojący fakt potwierdza badanie przeprowadzone na próbie blisko 1500 osób przez Fundację Czułość w ramach projektu #poroniłam. Osoby ankietowane zostały poproszone o opisanie swoich doświadczeń na wszystkich etapach związanych z poronieniem – począwszy od sytuacji, w której dowiedziały się o obumarciu ciąży, poprzez wizytę na izbie przyjęć, pobyt na oddziale szpitalnym, gdzie zwykle następują zabiegi podania leków poronnych i (ewentualnie) odbywa się zabieg łyżeczkowania, aż po sytuacje ronienia w warunkach domowych.

Na wszystkich etapach drogi przez poronienie pacjentki napotykają na podobne problemy:

● Niedoinformowanie i pośpiech – procedury medyczne przeprowadzane są zwykle w pośpiechu, personel medyczny nie informuje pacjentek o stanie ich zdrowia oraz koniecznych zabiegach. Kobiety przechodzą przez szpital jak przez taśmę produkcyjną: nie wiedzą, co się z nimi dzieje, co je czeka, kto się nimi zajmuje. To wszystko powoduje poczucie dezorientacji, izolacji, a co za tym idzie – duży niepokój i brak poczucia bezpieczeństwa.

• Ponad 1/3 respondentek przyznała, że „wszystko działo się za szybko” – nie miały dość czasu, by przyswoić informację o utracie ciąży, by świadomie uczestniczyć w procesie dalszego podejmowania decyzji.
• 49% badanych podczas badania ginekologicznego, w którym stwierdzono obumarcie ciąży, nie otrzymało informacji na temat procedury medycznej, w tym czego mogą się spodziewać podczas pobytu w szpitalu.
• 52% badanych, które przebywały w szpitalu, zadeklarowało, że przedstawiciele personelu medycznego nie przedstawiali się, ani nie wyjaśniali swojej roli.
• 43% pacjentek nie udzielono wyczerpującej informacji na temat stanu ich zdrowia podczas trwania procedur medycznych w szpitalu.

● Nieprofesjonalne zachowanie ze strony personelu medycznego – personel medyczny często traktuje roniące w sposób przedmiotowy (31% wskazań), a udzielenie im pomocy ma niższy priorytet niż pomoc pacjentkom „w ciążach żywych”. Personel także często nie udziela pacjentkom niezbędnych informacji na temat ich praw, w tym możliwości spotkania z psychologiem.

• 69% badanych zadeklarowało, że podczas pobytu w szpitalu nie zapytano o ich potrzeby i oczekiwania, po to by potem wykorzystać te informacje do właściwej opieki i wsparcia.
• Tylko w nieco ponad połowie przypadków (56%) lekarze i pielęgniarki każdorazowo uzyskiwali zgodę pacjentki na wykonywanie zabiegów i badań.
• Tylko 54% badanych zadeklarowało, że personel medyczny był dostępny w każdym momencie, kiedy pacjentka tego potrzebowała.
• 68% badanych nie miało możliwości skorzystania ze wsparcia psychologa na oddziale szpitalnym.
• Tylko 16% kobiet, które potrzebowały opieki laktacyjnej, otrzymało ją.
• 55% kobiet otrzymało w szpitalu informację o możliwości pochówku szczątków dziecka, a tylko co piąta – na temat innych praw przysługujących osobom po stracie.

● Brak empatii i „ludzkiego oblicza”. Personel medyczny bardzo często nie okazuje roniącym empatii i minimalnego chociażby wsparcia emocjonalnego. Niestety zdarza się także, że pacjentki traktowane są bez szacunku, a ich prawo do intymności i bezpieczeństwa zostaje pogwałcone.

• 43% pacjentek wspomina, że na izbie przyjęć traktowano je bez szacunku i empatii.
• Tylko ok. 30% badanych wspomina, że podczas przebywania na oddziale szpitalnym personel medyczny szanował prywatność i potrzebę intymności pacjentki.
• 51% pacjentek podczas pobytu w szpitalu zabrakło empatii, pocieszenia, zrozumienia, wsparcia.

Wyniki badania skłoniły przedstawicielki Fundacji Czułość do stworzenia propozycji dobrych praktyk i rozwiązań w zakresie opieki nad osobami roniącymi w Polsce. Są one skierowane bezpośrednio do przedstawicieli/ek opieki medycznej: lekarzy/ek, pielęgniarek/rzy i położnych ale także osób zarządzających placówkami medycznymi. Część zaleceń i rekomendacji ma charakter ogólnosystemowy i jest skierowana do przedstawicieli/ek Ministerstwa Zdrowia i innych instytucji nadzorujących działanie polskiej ochrony zdrowia.

– Dobrze wiemy, że ta zła sytuacja nie wynika ze złej woli przedstawicielek/li personelu medycznego. Powodów takiego stanu rzeczy jest znacznie więcej, a większość z nich ma swoje źródła w niedoinwestowanym i przeciążonym systemie ochrony zdrowia w naszym kraju. Medycy i medyczki zajmujący się pacjentkami na oddziałach ginekologiczno-położniczych są zbyt obciążeni pracą, nie otrzymują adekwatnego wynagrodzenia, często są wypaleni zawodowo i sfrustrowani. Lekarze/ki i położne pracujące przy poronieniach i tzw. cichych porodach sami nie mogą liczyć na pomoc psychologa. To patologiczna sytuacja, która prowadzi do patologicznych zachowań, również wobec pacjentek. Dlatego zależy nam, aby wywołać szeroką dyskusję w środowisku medycznym na temat możliwych działań naprawczych w obszarze ochrony roniących. Rekomendacje opracowane na podstawie naszego badania są punktem wyjścia – mamy nadzieję, że wspólnie ze środowiskiem ginekologów i położnych, a także zarządzających w ochronie zdrowia w Polsce uda się opracować standardy opieki okołoporonnej, które w sposób pełny i wszechstronny będą wspierały zarówno roniące kobiety jak i wszystkie osoby sprawujące nad nimi profesjonalną opiekę – powiedziała Joanna Frejus, prezeska Fundacji Czułość, inicjatorka projektu.

Celem projektu #poroniłam jest także udzielanie wsparcia osobom z doświadczeniem poronienia oraz położnym, lekarkom i doulom. W 2022 r. Fundacja Czułość zorganizowała spotkania grup wsparcia, w których udział wzięło łącznie ok. 40 kobiet po poronieniu a także położnych. Przedstawicielki Fundacji udzielają również bezpłatnych konsultacji osobom z doświadczeniem poronienia oraz przedstawicielkom ochrony zdrowia, które wspierają roniące na co dzień.– Problem braku odpowiedniej opieki nad osobami roniącymi kładzie się cieniem na całym ich późniejszym życiu. Kobiety doświadczają podwójnej traumy: tej „naturalnej” związanej ze stratą dziecka a także tej całkowicie niepotrzebnej, związanej z niewłaściwą opieką w szpitalu czy w gabinecie ginekologicznym. Dostrzegamy ogromną potrzebę otoczenia opieką nie tylko kobiet podczas i po stracie ciąży, ale również osób, które profesjonalnie się nimi opiekują w placówkach medycznych w całym kraju. Bardzo chcemy, aby nasza pomoc była długofalowa i docierała do wszystkich, którzy tego potrzebują – powiedziała Kamila Raczyńska-Chomyn, edukatorka seksualna, doula, współtwórczyni projektu #poroniłam.

Ażeby dotrzeć do jak najszerszej grupy pacjentek, Fundacja uruchomiła platformę edukacyjną www.SiostryRonie.pl, która ma na celu dostarczenie niezbędnych informacji na temat utraty ciąży oraz wsparcia psychologicznego wszystkim osobom z doświadczeniem poronienia, również tym, które właśnie przechodzą przez te trudne chwile. Kluczowym zasobem platformy są filmy edukacyjne z ekspert(k)ami różnych specjalizacji (wśród nich: Anna Parzyńska, ginekolożka; Karolina Łataś-Zagrajek, położna, seksuolożka, fizjoterapeutka uroginekologiczna; Kamila Raczyńska-Chomyn, doula, edukatorka seksualna; Joanna Frejus, psycholożka i psychoterapeutka; Marzena Pilarz-Herzyk, prawniczka; Joanna Olszewska, właścicielka domu pogrzebowego dedykowanego dzieciom; Anja Franczak, towarzyszka żałoby oraz Michał Moniewski, psychoterapeuta), którzy w zwięzły i przystępny sposób udzielają informacji na temat różnych aspektów poronienia. Tematyka jest bardzo szeroka – obejmuje informacje zupełnie podstawowe, jak np. wyjaśnienia niezbędnej terminologii medycznej, informacje, czego się spodziewać na izbie przyjęć i w szpitalu, jakich reakcji kobieta może spodziewać się ze strony swojego ciała. Ważną część zasobów stanowią filmy na temat emocji, które mogą pojawić się podczas ronienia i tego, jak zaopiekować się sobą w tym procesie (w tym sekcja z ćwiczeniami rozluźniającymi). Kolejna grupa informacji dotyczy praw przysługujących osobom po poronieniu, w tym prawa do pochówku szczątków dziecka, prawa do opieki laktacyjnej, czy prawa do opieki psychologa.

Kolejnym etapem projektu #poroniłam będzie poszerzenie platformy SiostryRonie.pl o materiały dla położnych, lekarek i lekarzy oraz doul, a także dalsze prace nad rekomendacjami standardów i dobrych praktyk opieki okołoporonnej w Polsce.