Publicystyka - ngo.pl

Filantropi to często ludzie sukcesu, biznesmeni, profesjonaliści w swojej dziedzinie, doświadczeni inwestorzy i przedsiębiorcy. Poza zasobami finansowymi posiadają także sieć znajomości, umiejętności i doświadczenie zawodowe, które mogą nieść ogromne korzyści dla wspieranych przez nich organizacji non-profit. Coraz więcej darczyńców poszukując możliwości szerszego zaangażowania się w działalność dobroczynną, oferuje wybranym organizacjom wsparcie w postaci kapitału finansowego, intelektualnego oraz społecznego. Chociaż pomysł nie jest nowy to dopiero niedawno przerodził się z teorii w praktykę, dzięki czemu darczyńcy dostrzegli jego możliwe do zmierzenia rezultaty.

Filantropia zaangażowana (ang. ‘engaged philanthropy’ lub ‘venture philanthropy’) proponuje hybrydowe podejście do dobroczynności. Łączy zasady stosowanego w sektorze non-profit finansowania działalności organizacji za pomocą dotacji, z zasadami inwestowania ‘venture capital’ typowego dla sektora for-profit. Wyróżniającym czynnikiem tego modelu filantropii jest stopień zaangażowania darczyńcy, który można przyrównać do różnicy między zaangażowaniem inwestora ‘venture capital’ oraz banku jako kredytodawcy.

Rosnące zainteresowanie filantropią zaangażowaną wynika z obopólnych korzyści, jakie płyną z trwałej relacji organizacji non-profit z darczyńcą. Darczyńca ma bezpośredni wpływ na rezultaty działalności organizacji, natomiast podział ryzyka i współodpowiedzialność obu stron za działania organizacji daje jej liderowi poczucie większego wsparcia. Filantrop zaangażowany oczekuje zwrotu z inwestycji, jednak w tym przypadku chodzi raczej o ‘zwrot społeczny’, a nie finansowy. Szczególnie przedsiębiorcom społecznym filantropia zaangażowana może zapewnić, oprócz istotnego finansowania, umiejętności biznesowe, które pomogą w budowie trwałego i stabilnego przedsiębiorstwa społecznego.

W pierwszej kolejności inwestor wyszukuje organizacje non-profit, które włączy do swojego portfolio, identyfikując potencjalnych beneficjentów pomocy „z polecania” znajomych lub innych darczyńców, w drodze konkursu lub odwiedzając organizacje non-profit o interesującym dla niego profilu działalności.

Podobnie jak wielu inwestorów koncentruje swoje inwestycje w ramach określonej branży lub obszaru geograficznego, filantrop zaangażowany może skupić się na wybranym obszarze sektora non-profit jak np. edukacja, sztuka, ochrona zdrowia, ochrona środowiska itp. w zależności od posiadanej wiedzy profesjonalnej. Zaangażowani filantropi mogą prowadzić rygorystyczny proces wyboru, wymagając np. dokumentacji księgowej, licznych spotkań z zarządem i beneficjentami działań organizacji czy innymi darczyńcami. Czasami oferują oni krótkoterminowe wsparcie „na próbę” zanim podejmą długoterminowe zobowiązanie.

Po dokonaniu wyboru strony zawierają porozumienie, które określa wielkość oraz warunki kilkuletniego (zazwyczaj 3-5 lat) wsparcia finansowego, wzajemne oczekiwania i zobowiązania stron. Porozumienie zawiera również wspólnie ustalone wskaźniki sukcesu służące okresowej ocenie postępu organizacji w dążeniu do wyznaczonych celów.

Dzięki znajomościom wnoszonym do organizacji filantropi zaangażowani pozyskują dodatkowy kapitał, ponieważ organizacja ma możliwość zaprezentowania swojej pracy większej grupie potencjalnych inwestorów-darczyńców. Również oni mogą na zasadzie wolontariatu świadczyć wówczas pozafinansowe wsparcie w obszarach takich jak: księgowość, kwestie prawne, zarządzanie, marketing, PR, nowe technologie itd., deklarując np. liczbę godzin, którą chcą w miesiącu poświęcić organizacji. Wartość takich profesjonalnych usług pro bono (np. zaprojektowanie logo, strony internetowej, spotu reklamowego) może wielokrotnie przewyższać wartość samej dotacji. Ponadto organizacje tworzące portfolio jednego filantropa mogą czerpać od siebie wzajemnie, wymieniając się doświadczeniami, organizować wspólne szkolenia z zakresu fundraisingu, marketingu czy planowania strategicznego jednocześnie kształcąc grono ekspertów z korzyścią dla całego sektora non-profit.

Filantropi zaangażowani określają na początku strategię wyjścia, które może być związana z osiągnięciem już wyznaczonych celów lub być konsekwencją nieosiągnięcia przez organizację konkretnych wskaźników. Jeśli uzna jednak, że jego wsparcie nadal stanowi wartość dodaną dla organizacji, może również odnowić porozumienie po zakończeniu planowanego wsparcia, wyznaczając wspólnie z organizacją kolejne cele.

• Filantropi zaangażowani pomagają w trzech wymiarach. Oprócz wsparcia finansowego, włączają się woluntarystycznie w działania organizacji, dzieląc się swoją wiedzą, czyli kapitałem intelektualnym, oferując coaching, mentoring oraz ułatwiają nawiązanie kontaktów. Czasami pełnią rolę członka zarządu, aby współpracować na bieżąco w obszarze fundraisingu, marketingu, strategii, zarządzania finansami itd.
• Filantropi zaangażowani włączają się w działania organizacji długoterminowo. Preferują raczej zapewnienie znaczącego wieloletniego wsparcia finansowego ograniczonej liczbie organizacji non-profit niż rozdzielanie małych grantów pośród wiele organizacji.
• W odróżnieniu od tradycyjnej końcowej ewaluacji na zakończenie cyklu finansowania, bieżące zarządzanie postępem wymagać będzie regularnego przedkładania szczegółowych raportów.
• Długoterminowe wsparcie finansowe może obejmować nie tylko dotacje, ale także inne instrumenty finansowe, jak niskooprocentowane pożyczki, dotacje podlegające zwrotowi oraz instrumenty quasi-kapitałowe, czyli łączące finansowanie kapitałowe i finansowanie dłużne.

Zróżnicowanie finansowania ma służyć rozwinięciu dyscypliny finansowej organizacji, a przy okazji ponownemu wykorzystaniu zasobów finansowych darczyńcy.

• Filantropia zaangażowana skupia się bardziej na ogólnym rozwoju organizacji niż na finansowaniu poszczególnych projektów. Grantodawcy, którzy przekazują środki na realizację danego projektu, kładą zwykle nacisk na ograniczenie kosztów administracyjnych. Filantropia zaangażowana dostrzega potrzebę inwestycji w infrastrukturę i wartość budowania potencjału organizacyjnego, który w długim okresie sprzyja efektywności i możliwości podjęcia działań na większą skalę.
• Zaangażowana filantropia odgrywa istotną rolę w procesie skalowania działalności. Podczas gdy sektor prywatny ma dostęp do szerokiego wachlarza umożliwiających wzrost źródeł finansowania typu mezzanine, zaangażowani filantropi mogą zapewnić analogiczne formy finansowania w sektorze non-profit, jednocześnie wspierając organizacje swoją wiedzą biznesową i dostępem do sieci kontaktów.

Należy zauważyć, że filantropia zaangażowana stanowi raczej uzupełnienie filantropii w rozumieniu tradycyjnym, nie ma w żadnym wypadku jej zastąpić ani dyskredytować jako gorszej czy mniej efektywnej. Poprzez sięgnięcie po różnorodne narzędzia finansowania, nowe zasoby i odrobinę biznesowego podejścia, zaangażowana filantropia zasila bazę wiedzy całego sektora non-profit.

Niektórzy zaangażowani filantropi mogą mieć problem ze zrozumieniem unikalnego charakteru, potrzeb, kultury i wartości trzeciego sektora, a przez to mieć nierealistyczne wymagania i błędne wyobrażenie o przenoszeniu 1:1 modeli biznesowych do sektora non-profit. Istnieje jednak duży, niezaspokojony rynek przedsiębiorstw społecznych, które mogą odnieść ogromne korzyści z finansowego i technicznego wsparcia oferowanego przez zaangażowanych filantropów, jeśli tylko będą wdrażane we właściwy sposób.

Filantropia zaangażowana prezentuje ciekawe podejście do działalności charytatywnej, łącząc najlepsze praktyki inwestowania biznesowego z wartościami sektora non-profit w celu osiągnięcia większego oddziaływania społecznego. Jak każda inwestycja, niesie za sobą korzyści, ale również ryzyko. Ten rodzaj filantropii oznacza bowiem zaangażowanie środków finansowych, czasu, reputacji, osobistych i zawodowych kontaktów, ale jednocześnie daje możliwość osiągnięcia o wiele szerszego oddziaływania w obszarze najważniejszych problemów społecznych.