Publicystyka - ngo.pl

Choć wyniki współpracy w tym konkretnym obszarze, w porównaniu do lat ubiegłych, mają tendencję wzrostową to Banki Żywności podkreślają, że jest jeszcze dużo do zrobienia. Wciąż spora część żywności, którą można uratować, nie jest odpowiednio zagospodarowywana. Do tego dochodzą również olbrzymie straty żywności na pozostałych etapach łańcucha, takich jak rolnictwo, produkcja i konsumpcja.

Współpraca Banków Żywności z sieciami handlowymi rok do roku wykazuje się coraz większą efektywnością. Dla porównania w 2016 roku organizacja pozyskała ze sklepów ponad 2,5 tysiąca ton żywności. Tegoroczny wynik nie byłby możliwy, gdyby nie zwolnienie VAT od przekazywanej żywności, wprowadzone dla przedsiębiorców w 2013 roku, dzięki inicjatywie Banków Żywności. Jednak to, co szczególnie procentuje w ostatnim czasie, to prowadzone przez organizację kampanie uświadamiające problem marnowania żywności i podejmowane na tym polu rozmowy z biznesem.

– Zaufanie, którym obdarzają nas partnerzy biznesowi, w tym sklepy, to zasługa kompetencji, które udało nam się zbudować przez ponad 20 lat naszej działalności. Jedną z nich są wypracowane procedury odbioru żywności, co gwarantuje zachowanie parametrów jakościowych produktów od momentu ich odbioru przez nas, aż po dostarczenie do organizacji pomocowych. Wciąż jednak decyzja o przekazywaniu żywności przez przedsiębiorców, w tym sklepów, opiera się na dobrowolności. To również powoduje, że wiele z nich nie ma potrzeby intensyfikowania swoich działań w zakresie prowadzenia społecznie odpowiedzialnej polityki na rzecz minimalizowania strat żywności. Dlatego też wciąż zdarza się, że żywność zamiast odpowiedniego zagospodarowania, dzięki współpracy chociażby z Bankami Żywności, trafia do kosza, który staje się niestety niebezpiecznym źródłem pożywienia dla najbiedniejszych osób – podkreśla Marek Borowski, Prezes Federacji Polskich Banków Żywności.

Dlatego też organizacja zabiega o ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która spowoduje że taka współpraca dla sieci handlowych będzie wymogiem. W Polsce marnowanych jest 9 milionów ton żywności. Banki Żywności podkreślają, że nie ma obecnie rzetelnych danych na temat skali marnowania dla poszczególnych etapów łańcucha żywności w tym rolnictwa, produkcji, dystrybucji i handlu oraz konsumpcji. Według jedynych dostępnych na ten moment danych, pochodzących sprzed 13 lat, sklepy marnują stosunkowo najmniej w porównaniu do pozostałych etapów. Trzeba jednak pamiętać, że to właśnie sklepy mają największy wpływ na dyktowanie norm handlowych dla rolników, czy producentów oraz na decyzje i zachowania konsumenckie. Ci ostatni, a więc konsumenci, w opinii Banków Żywności mogą obecnie odpowiadać za generowanie największych strat w całym łańcuchu.

Żeby móc zweryfikować swoje obserwacje i przypuszczenia organizacja ruszyła właśnie z przełomowym dla naszego kraju projektem o nazwie PROM, który w przeciągu dwóch lat ma przyczynić się do aktualizacji danych na temat skali marnotrawstwa dla poszczególnych etapów całego łańcucha żywności i wypracowania odpowiedniego narzędzia stałego monitoringu strat żywności w Polsce. To pierwszy i najważniejszy krok, by móc proponować sprawne i efektywne rozwiązania.

Banki Żywności pozyskują żywność nie tylko z sieci i sklepów, ale również z innych obszarów, gdzie istnieje zagrożenie zmarnowaniem żywności, jednak z wyłączeniem gospodarstw domowych, przez wzgląd na wymogi związane  z bezpieczeństwem żywności. Organizacja współpracuje z rolnikami, producentami i szeroko pojętą gastronomią, pozyskując z tych źródeł dobrą żywność, którą później przekazuje ponad 3500 organizacji pomocowych, pod opieką których znajduje się ponad 1,6 mln osób potrzebujących.

W 2018 roku organizacja zagospodarowała żywność również z innych źródeł, poza sieciami. Banki Żywności pozyskały ponad 7 300 ton żywności pochodzącej z produkcji, blisko 1 900 ton z dystrybucji oraz 11 800 ton od rolników w ramach programu Wycofywania Owoców i Warzyw (embargo rosyjskie), który zawiera dofinansowanie za przekazywaną żywność. Dodatkowo prowadzone przez organizację zbiórki żywności zapewniły pozyskanie ponad 1 200 ton żywności, a program unijnej pomocy żywnościowej POPŻ 33 000 ton.

Federacja Polskich Banków Żywności jest organizacją pożytku publicznego, której misją od ponad 20 lat istnienia, jest przeciwdziałanie marnowaniu żywności i niedożywieniu w Polsce. Zrzeszonych w Federacji 31 Banków Żywności specjalizuje się w pozyskiwaniu, transportowaniu i dystrybucji produktów żywnościowych. Organizacje są w stanie przyjąć i rozdysponować każdy rodzaj żywności, nawet z krótkim  terminem przydatności do spożycia, w tym produkty świeże i wymagające warunków chłodniczych, spełniając przy tym wszystkie kryteria bezpieczeństwa. 

Banki Żywności dzięki codziennym działaniom na masową skalę,  pozyskują średnio 80 000 ton jedzenia rocznie (dane z ostatnich 5 lat), które dystrybuują do ponad 1 600 000 najbardziej potrzebujących osób, za pośrednictwem 3500 organizacji pomocowych i instytucji społecznych. Żywność pochodzi m.in. od producentów,  rolników,  sieci handlowych i ze zbiórek żywności. Duża część produktów jest dystrybuowana w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. 

Organizacja aktywnie działa również na rzecz niemarnowania żywności i zdrowego odżywiania poprzez edukację skierowaną do różnych grup społecznych, w tym kampanii społecznych i warsztatów. Banki Żywności w ciągu ostatniego roku przeprowadziły około 5.000 szkoleń i warsztatów.